Opinie: Sekswerk in coronatijden

Opinie: Sekswerk in coronatijden

17 april 2020 / Andere/Opinie

Het coronavirus vraagt inspanningen van iedereen. Toch lijkt deze crisis een grotere sociale tol te eisen binnen bepaalde – vaak verdoken – groepen in onze samenleving. Dit is het geval voor sekswerkers, want net zoals uitbaters van cafés, restaurants en kledingwinkels moesten ook zij het werk neerleggen.

Opinie door Maud Boey,
stagiaire studiedienst deMens.nu

Iedereen gelijk voor corona. Maar niet iedereen gelijk voor de overheid, zo blijkt. Hoewel de sekswerkers een sluitingsbevel kregen, werd de sector niet opgenomen in het steunpakket dat de overheid uitwerkte. Sekswerk wordt in België gedoogd, een grijze zone, wat een kluwen van valstrikken en uitdagingen betekent voor wie dit werk doet. En dat zelfs zonder globale gezondheidscrisis.

Grote chaos

Het nieuws van een werkverbod stelt de onzekere situatie voor sekswerkers in België op scherp. Hoewel alle belangenverenigingen akkoord gaan dat het de enige manier is om het virus in te dijken en besmetting tegen te gaan, betekent geen werk geen inkomen en dus ook geen geld om huur of andere kosten te betalen.

Ook organisatie Utsopi, die de belangen van sekswerkers in België vertegenwoordigt, maakt zich zorgen. Elke stad hanteert een eigen lokaal beleid om sekswerk te gedogen. De organisatie benadrukt dat de verdeeldheid tijdens deze crisis grote chaos veroorzaakt onder sekswerkers. Zonder duidelijk statuut zijn individuele sekswerkers aangewezen op eigen inventiviteit om hun werk te kunnen doen zonder strafbaar te zijn. Hierdoor zijn er talloze soorten façades en vermommingen van sekswerk zoals bijvoorbeeld een massagesalon of een bar. Waar nog een hint van legaliteit te vinden is, wordt vaak gesjoemeld met het aantal uren of het contract. Daardoor kunnen de sekswerkers nu maar op een peulenschil terugvallen of zelfs op helemaal niks.

Wie wel voordeel haalt uit de sekswerksector, is de Belgische economie

Knack schreef in maart nog sensationeel over hoe sekswerkers zelfs meer aanvragen krijgen dan voor de coronacrisis en zo het verbod dus mooi aan hun laars lappen. Sigrid Schellen, zelf sekswerker, en Daan Bauwens, van Utsopi, schepten hierover duidelijkheid in een reactie. Ze reageren dat het verderzetten van sekswerk vaak gebeurt omdat men geen andere optie heeft. Het gaat volgens hen duidelijk over een risicoafweging uit noodzaak en niet om het roekeloos munt slaan uit deze situatie, wat werd geïmpliceerd door Knack.

Wie wel voordeel haalt uit de sekswerksector, is de Belgische economie. Enkele maanden geleden kopte De Standaard nog dat er meer dan een miljard wordt uitgegeven aan prostitutie. De aanzienlijke bijdrage aan het BBP wordt jammer genoeg niet vertaald in termen van erkenning en bescherming voor sekswerkers. Meer nog, steden waar sekswerk gedoogd wordt en waar bepaalde buurten ‘voorzien’ zijn, vragen belastingen per raam of kamer die verhuurd wordt. Dit is onder andere zo voor het Schipperskwartier in Antwerpen.

Duidelijke wetgeving of een statuut voor de sekswerker zou hen uit kwetsbare situaties halen en meer zekerheid geven

Plichten, geen rechten

Het is toch vreemd dat tegenover het gedogen van sekswerk wél plichten staan, zonder dat hier rechten aan verbonden zijn. Het idee dat de huidige situatie aanvaardbaar is en er geen verandering nodig is, werd in juni 2018 nog maar eens onderuitgehaald toen sekswerker Eunice, die in het Brusselse Noordkwartier actief was, werd vermoord. Naar aanleiding van deze tragedie riep Utsopi op om gezamenlijk het werk neer te leggen om het gebrek aan veiligheid aan te kaarten.

Het taboe rond sekswerk in België creëert een stilstand die in de eerste plaats erg problematisch is voor de sekswerkers zelf. Het semi-legale kader en de grijze zone maken de drempel groot om een klacht in te dienen. Duidelijke wetgeving of een statuut voor de sekswerker zou hen uit kwetsbare situaties halen en meer zekerheid geven.

Het taboe rond sekswerk in België creëert een stilstand die in de eerste plaats erg problematisch is voor de sekswerkers zelf

Het argument dat sekswerk gepaard gaat met mensenhandel en gedwongen arbeid wordt vaak aangehaald om het beleid rond sekswerk niet te veranderen. Dit is echter een grove veralgemening. Seksuele uitbuiting is effectief een groot probleem en organisaties als het Belgische Payoke behoren tot de wereldtop als het gaat over de strijd tegen mensenhandel. Maar ook voor hen is het duidelijk dat sekswerk niet per definitie gelijk staat aan mensenhandel, en staan dan ook mee op de barricade om meer beleid en erkenning te eisen voor de sector.

Statuut voor de sekswerker

Dankzij pioniers in Vlaanderen zoals Aditi vzw groeit de bekendheid van seksuele dienstverlening. Dit zijn diensten waarop men beroep kan doen als er ondersteuning nodig is bij het beleven van intimiteit en seksualiteit. Ook hier is vraag naar een statuut voor de sekswerkers. Zo zijn zij voorzien van een duidelijke wetgeving en bescherming. De vraag naar seksuele dienstverlening blijft ook stijgen, een extra reden om het uit de grijze zone te halen en te regulariseren. Toch ziet de seksuele dienstverlening, die hun werk als deel van zorg beschouwen, hun lot als verschillend van dat van de – volgens hen – economisch gestuurde sekswerker.

Het is zo goed als zeker dat corona onze samenleving definitief zal veranderen. Het is dan ook belangrijk dat we deze verandering positief doen uitdraaien voor én samen met sekswerkers door samen te eisen voor duidelijke wetgeving.

De vraag is of ze niet meer slagkracht zouden hebben als ze aan hetzelfde zeil zouden trekken? Waarom zouden enkel ouderen of mensen met een beperking naar een sekswerker stappen om intimiteit te voelen? Het concept seksuele dienstverlening lijkt het zorgende aspect van àlle sekswerk net te benadrukken. Alsof sekswerk voor de actieve en niet-beperkte bevolking niet om zorg zou draaien. Sigrid Schellen, zelf sekswerker, noemt zichzelf soms een knuffelpsychologe en getuigt dat mensen naar haar komen om te praten en een band aan te gaan.

Door corona is het nog maar eens bewezen dat zorg fundamenteel is in onze maatschappij. We videobellen naar onze grootouders, we applaudisseren voor het zorgpersoneel en blijven solidair met elkaar binnen. We zorgen als het ware allemaal voor elkaar. Dat sekswerkers door de mazen van ons solidair net zouden vallen is onaanvaardbaar. De onrechtvaardige dynamieken die het virus blootlegt, moeten we zien als wake-up call. Het is zo goed als zeker dat corona onze samenleving definitief zal veranderen. Het is dan ook belangrijk dat we deze verandering positief doen uitdraaien voor én samen met sekswerkers door samen te eisen voor duidelijke wetgeving.