1: Wie zorgt voor de mantelzorger?
Vlaanderen telt zo’n 600.000 mantelzorgers. Liefst 1 op 10 Vlamingen verleent een informele vorm van zorg, vanuit een familiale, sociale of emotionele binding. Mantelzorg vraagt veel engagement en tijd. Toch krijg je er geen loon of verlof voor, zoals bij een job.
Sommige mantelzorgers nemen huishoudelijke taken over, anderen helpen ook bij de persoonlijke verzorging of de administratie. Soms staat de mantelzorger de zorgbehoevende voortdurend bij. De toegevoegde waarde van de mantelzorg in Vlaanderen is van onschatbare waarde. Ze is in elk geval onbetaalbaar. We zijn blij dat de Vlaamse overheid het maatschappelijk belang van mantelzorgers erkent en hen met het mantelzorgplan 2016-2020 goed wil ondersteunen.
In het bijzonder is er nood aan:
- initiatieven die mantelzorgers psychosociaal ondersteunen: zij overschrijden vanuit hun band met de patiënt vaak de eigen draagkracht. Hierdoor valt de zorg volledig weg, alsook de energie en ruimte om liefhebbende partner, dochter, zoon, … te zijn van de patiënt. Peil proactief naar hun ondersteuningsnoden en lenig die tijdig;
- duidelijke informatie over relevante wetgeving en mogelijke ondersteuningsvormen. Voorzie ook hulp bij het regelen van alle administratie die hierbij komt kijken.
2. Dokter, mag ik ook iets zeggen?
Al decennia ijvert de georganiseerde vrijzinnigheid voor meer autonomie en zelfbeschikking voor patiënten en personen met een zorgbehoefte. Het stemt ons hoopvol te lezen dat de allereerste doelstelling van het decreet houdende de Vlaamse sociale bescherming dezelfde ijver toont.
De sleutel is patient empowerment. De relatie tussen arts of zorgverlener en patiënt is te vaak onevenwichtig. We kunnen pas spreken van autonomie en zelfbeschikking wanneer de patiënt zelf beslissingen kan nemen op basis van informatie over zijn gezondheid. Dat kan door een eerlijke dialoog tussen arts en patiënt – een dialoog tussen expertise en aanvoelen. Pas dan kan de patiënt terug een gevoel van controle krijgen over wat hem als zieke overkomt.
deMens.nu vraagt om:
- artsen op te leiden om patiënten zo goed mogelijk te ondersteunen in het maken van autonome keuzes;
initiatieven die patiënten gezondheidsvaardigheden bijbrengen voldoende te ondersteunen;- patiëntenorganisaties te betrekken bij beleidsprocessen.
3. Hallo, is daar iemand?
Volgens het Nationaal geluksonderzoek van de Universiteit Gent voelt bijna de helft van de Belgen zich eenzaam. De gevolgen kunnen verstrekkend zijn voor het lichamelijke en mentale welzijn. Wie zich eenzaam voelt, heeft maar liefst vier keer meer kans om ongelukkig te zijn.
Eenzaamheid en sociaal isolement zijn met elkaar verweven, het één leidt tot het ander. Of het nu de spreekwoordelijke kip of het ei is, doet er weinig toe. De oplossing is sowieso geschakeerd.
Vooral de omgeving kan een sleutelrol spelen. Mensen verglijden immers langzaam in eenzaamheid, waardoor die evolutie minder snel opvalt. Mensen die tot dezelfde lokale gemeenschap behoren, kunnen de kanarie in de koolmijn zijn. Buurtorganisaties, vrijwilligersverenigingen, huisartsen, apothekers, de lokale middenstand, postbodes: allen kunnen ze een waakzaam oog zijn, mits ze daar zelf toe ondersteund worden.
Onontbeerlijk voor een gecoördineerde aanpak op lokaal niveau zijn:
- een goed gekend centraal aanspreekpunt waarbij iedereen kan melden dat iemand vermoedelijk eenzaam is;
- een georganiseerde aanpak van het probleem door de verschillende welzijnsorganisaties en verenigingen die lokaal actief zijn;
- een georganiseerde aanpak over verschillende beleidsdomeinen en -niveaus heen;
- steun voor lokale projecten die het sociale netwerk van mensen trachten te versterken en zo aan preventie doen.
4. Zorg voor de patiënt, begin bij jezelf
Onze hulp- en zorgverleners zorgen voor de gemeenschap, maar wij als gemeenschap moeten ook voor hen zorgen. De cijfers liegen er niet om: één op de vijf artsen loopt risico op een burn-out, bijna veertig procent van de verplegers zou niet meer voor hetzelfde beroep kiezen en vijftien procent neemt op wekelijkse basis geneesmiddelen om de job nog uit te kunnen oefenen. Een even verontrustende als onhoudbare situatie. Zeker omdat de vraag naar zorg en hulpverlening enkel zal toenemen. Ons zorgmodel is toe aan een broodnodige update.
Misschien moeten we zelfs durven denken aan een volledig nieuw model. Maar dat gaat niet van vandaag op morgen.
Naast de vraag om ons zorgmodel opnieuw te durven ontwerpen, vraagt deMens.nu het invoeren van flankerende maatregelen om onze zorgverleners te helpen.
- Pak de drempels aan die de toegang tot de zorgopleiding bemoeilijken.
- Doorbreek de stereotypen rond het beroep van de zorgverlener.
- Geef de zorgverleners de tijd om terug aandacht te hebben voor het intermenselijk aspect van hun job.
- Investeer meer in het psychosociaal welzijn van de zorgverlener.
- Geef de zorgverleners de ruimte om hen mee het zorgbeleid in Vlaanderen, maar ook op het niveau van de zorginstelling, vorm te geven.
- Maak het voor burgers makkelijker om hun steentje bij te dragen in het zorgmodel van morgen.
