Moreel consulenten bij Defensie nemen de pen op en geven een inkijk in hun werk en werkomgeving.
Lees hier meer over de categoriale morele dienstverlening.
Cindy De Meyer
In 2022 verzoekt de Kamer in resolutie 2131 de federale regering om het systeem van het adaptatiesas verder te ontwikkelen als integraal deel van het einde van militaire operaties, opdat de transitie tussen het operatietheater en het thuisfront voor onze militairen geleidelijk en begeleid zou kunnen plaatsvinden. In een beleidsnota van 31 oktober 2023 lezen we dat de noodzaak tot het opzetten van een decompressiesas bij terugkeer uit operaties in nauwkeurige richtlijnen zal worden geconcretiseerd.
Enkele weken terug namen een collega en ikzelf, allebei moreel consulenten, uiteindelijk deel aan een ‘sas’ voor een detachement dat uit opdracht in Roemenië terugkwam.
Voordien waren er wel al enkele pseudo-adaptatiesassen geweest zoals het sas in 2017 voor piloten en ‘red card holders’ in Amman, maar dit is het eerste echte decompressiesas dat door Defensie wordt georganiseerd.
Tijdens dit sas faciliteert een team van verschillende hulpverlenende actoren de re-integratie in België. We sluiten samen de zending af en de militairen kunnen er kennismaken met de hulpverleners.
We ontvangen drie golven van militairen die telkens drie dagen in een hotel in een ‘tussenzone’ verblijven, een niet-bedreigende locatie ver genoeg van het operatietoneel en tegelijk ook ver genoeg van het leven in België.
De militairen kunnen er genieten van een heerlijk bed, weer uit een gewoon bord eten (in plaats van de plastic bakjes waaruit ze maandenlang aten), een goede douche en de faciliteiten van het hotel.
Op hun programma brengen we afwisselend sportsessies, emotionele regulatiesessies (mindfulness en hartcoherentie) en groepsgesprekken. Er is een kinesitherapeut aanwezig en we bieden ook de mogelijkheid tot een individueel gesprek.
Mijn collega en ik staan met twee aalmoezeniers in voor het luikje groepsgesprekken. Dat doen we telkens in duo, samen met een collega van het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg van het Militair Hospitaal of met een vertrouwenspersoon. We leggen de nadruk op de confidentialiteit. Op die manier kunnen ervaringen op een veilige manier gedeeld worden: de beleving van hun zending en de verwachtingen over hun thuiskomst worden besproken. Niet sturend, er wordt gepraat over wat zich vanuit de groep aandient.
Bij elk gesprek is er ruimte voor psycho-educatie, bijvoorbeeld over de normale aanpassingsproblematiek na een zending. Zowel aan de kant van de militair als aan de kant van de familie vergt een langdurige afwezigheid een groot aanpassingsvermogen. Nadien is het vooral belangrijk om elkaar de tijd te geven het leven van vóór de zending weer op te nemen. Afspraken die er met de tieners waren voor je vertrek zijn misschien gewijzigd tijdens je afwezigheid. Als koppel moet je elkaar terugvinden. De herverdeling van taken moet opnieuw worden onderhandeld. Wie alleen is, komt in een leeg huis thuis.
We merken dat er meestal met een goed gevoel op de zending wordt teruggeblikt, maar er zijn wel gemengde gevoelens bij de terugkeer: enerzijds opluchting en geluk, anderzijds ook vragen en onzekerheden. Diverse factoren kunnen ervoor zorgen dat het bij momenten moeilijk was, en dat gaat van kleine tot grote frustraties en problemen: het gesnurk of de stinkende bottines van een collega, een ouder die of een kind dat ziek is, een vriendin die je dumpt, eventuele gevaarlijke situaties waarin ze terechtkwamen, problemen met leiderschap, de impact op diegenen die het thuis alleen moesten bolwerken, enzovoort.
Dit sas geeft ons de gelegenheid om de militairen te erkennen en te bedanken voor hun inzet. Mijn collega en ik kwamen en zagen dat het goed was. We hopen op structurele vervolgedities.
