Nieuws

Een gezond evenwicht vinden

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg14 nr2. Lees hier meer artikels over ‘taboes’.

Tegenwoordig horen en lezen we het wel vaker, we worden preutser. Terwijl men vroeger in de sportschool met zijn allen naakt onder de douche stond, duiken nu steeds vaker aparte hokjes op. Waar in de jaren zeventig topless zonnebaden een opmars maakte, blijkt dat fenomeen intussen veelal van de zonnige stranden verdwenen te zijn. Worden we met zijn allen al jaren preutser? Wat is er aan de hand?

Dimitri De Smet

Digitalisering

Enkele jaren geleden deed Het Laatste Nieuws een rondvraag bij vijfendertig voetbalclubs. Daaruit bleek dat heel wat jongeren niet langer naakt douchen na het sporten, maar met onder- of zwemkleding aan. Vooral bij de leeftijdscategorie van elf tot en met zeventien jaar was die evolutie duidelijk zichtbaar. De voornaamste redenen daarvoor volgens de jongeren was angst dat er foto’s van hen in hun blootje op Snapchat of Facebook zouden opduiken of omdat hun ouders niet willen dat ze zich naakt in het openbaar tonen.

En wat blijkt? Niet alleen in de sportclubs kennen we een nieuwe golf van preutsheid, we gedragen ons over het algemeen veel voorzichtiger als het op publiek naakt aankomt. Ook de voorheen populaire publieke sauna’s kennen een terugval. Het geven van borstvoeding doen vrouwen vaak niet meer op publieke plaatsen, onder meer omdat ze daar regelmatig heel wat vragen over krijgen, aldus seksuoloog Wim Slabbinck in De ochtend op Radio 1.

We lijken die ‘nieuwe preutsheid’ steeds meer te ontwaren in de publieke ruimte, en de alomtegenwoordige aanwezigheid van de smartphone en de vergevorderde digitalisering van onze samenleving blijken daar op tal van manieren een grote rol in te spelen. (lees verder onder de foto)

Online naakt

Al jaren is de consumptie van porno in opmars. Zo lazen we in 2021 in De Morgen dat het pornografische videoplatform Pornhub wereldwijd een toename van het aantal dagelijkse bezoekers met elf procent kende. Volgens onderzoek van de KU Leuven zou één op de tien mannen zelfs verslaafd zijn aan het kijken naar porno. We zagen ook de sterke opmars van online platformen als OnlyFans tijdens de coronacrisis. Die vaststellingen staan dus in schril contrast met de toename van de preutsheid in het openbaar.

Maar in hoeverre speelt de digitalisering een kwalijke rol als het op die nieuwe preutsheid aankomt? Op sociale media worden we om de oren geslagen met volmaakte lichamen. Meer dan ooit zitten jongeren massaal in de fitness voor de perfecte ‘summerbody’. Om een idee te geven, momenteel circuleren zo’n 521 miljoen video’s op TikTok alleen al met het thema ‘gym’. Maken al die onrealistische beelden ons onzeker over ons doorsnee lichaam en durven we het daardoor niet meer te vertonen?

Cosmetische industrie

Een mogelijk gevolg daarvan en een andere trend die we online vaststellen, is het normaliseren van steeds extremere ingrepen op het vlak van plastische chirurgie. Influencers zoals de Kardashians, een Amerikaanse familie van realitysterren, zorgen voor een stijging in het aantal plastische ingrepen bij jonge mensen.

Tijdens een interview in De wereld vandaag op Radio 1 zei plastisch chirurg Jan Vermeylen, auteur van het boek Fillers zijn killers, daar het volgende over: “Ik merk dat het taboe om behandelingen te laten uitvoeren, helemaal verdwenen is. Plastische chirurgie is een statussymbool geworden.”

God zit in de lift

Steeds meer jongeren en jongvolwassenen ruilen yoga, meditatie en ademwerk in voor het bidden tot God, dat stond vorig jaar dan weer in Knack te lezen. Op TikTok is ‘catholic core’ trending: jongeren tonen er hun rozenkransen, sluiers en habijten. Soms is het niet meer dan een modestatement, maar steeds meer jongeren en volwassenen bekeren zich ook effectief. Het is evenmin een geheim dat de nieuwbakken Amerikaanse president Donald Trump graag met zijn geloof uitpakt. Zo bracht hij de afgelopen verkiezingscampagne een eigen uitgave van de Bijbel op de markt.

We kunnen wel stellen dat een meer praktiserende en gelovige maatschappij ook een preutsere maatschappij is. In het verleden deed zich een omgekeerde beweging voor: de seksuele revolutie in de jaren zeventig liep gelijktijdig met de ontkerkelijking van onze maatschappij. (lees verder onder de foto)

Tegenbeweging

Toch zien we online ook vaak bewegingen verschijnen die tegen die trends ingaan. Zo is er de #FreeTheNipple Movement die ontstond naar aanleiding van een aantal door Facebook verwijderde topless beelden van actrice en regisseur Lina Esco. Sterren als Miley Cyrus, Lena Dunham, Chelsea Handler, Rihanna en Chrissy Teigen reageerden toen met het posten van foto’s uit protest tegen die censuur en tegen het seksualiseren van het vrouwenlichaam.

Er zijn ook heel wat online én offline initiatieven rond bodypositivity. Zo hadden verschillende huizenvandeMens de tentoonstelling No Babes van fotografe Morgane Gielen over de vloer. Met haar projecten stelt Gielen de heersende schoonheidsidealen in de maatschappij in vraag en geeft ze een stem aan mensen die vaak niet worden gehoord.

Bodypositivity is een maatschappelijke beweging die streeft naar het accepteren en vieren van alle lichamen, ongeacht hun vorm, grootte, kleur of beperkingen. Het gaat erom dat mensen zich goed voelen in hun eigen lichaam en dat er een einde komt aan het veroordelen van anderen op basis van hun uiterlijk. Hoewel die beweging niet nieuw is en haar oorsprong in de jaren zestig kende, zien we vandaag dat ze meer dan ooit een ingrediënt kan zijn tegen het preutser worden van de maatschappij.

Zijn we met zijn allen preutser geworden? Het antwoord is zeker niet eenduidig of eenvoudig. Op vele vlakken brengt de digitalisering van de maatschappij meer naakt met zich mee dan ooit tevoren. Toch zorgt diezelfde evolutie tegelijkertijd voor meer preutsheid en ongemak bij de gebruiker. Elke vooruitgang brengt onvermijdelijk ook nieuwe uitdagingen met zich mee. Het vinden van een gezond evenwicht lijkt daarbij, zoals wel vaker het geval is, een zeer belangrijke oefening.

Foto bovenaan © Shutterstock.com