Nieuws

Anouck Meier, een voormalige advocaat, is ondernemer, podcasthost en auteur van de bestseller Op een dag ben je dood. Met haar scherpe pen en kritische blik inspireerde ze al duizenden vrouwen om hun tijd terug te claimen uit de klauwen van de hustle-cultuur en het patriarchaat. We praten met haar over het spanningsveld tussen zorgen voor anderen versus zorgen voor jezelf en de rol die onze maatschappij daarbij speelt.

Ine Vandeweyers

Wat inspireerde je om je boek Op een dag ben je dood te schrijven?

Anouck Meier: Mijn inspiratie kwam voort uit de observatie dat veel vrouwen, inclusief ikzelf, vaak het gevoel hebben niet genoeg te doen of niet goed genoeg te zijn. Ik wilde een boek schrijven voor elke vrouw die ooit dacht aan ontsnappen aan de constante druk van de ratrace, van #allthethings. Na jaren van onderzoek en het begeleiden van duizenden vrouwen rond thema’s als werk-privébalans en productiviteit, raakte ik ervan overtuigd dat er een belangrijk gesprek gevoerd moest worden.

Ik zag een gapend gat in de productiviteitsliteratuur die vaak de structurele oorzaken van tijdsdruk negeert en individuen als de bron van alle problemen ziet. Mijn boek is mijn persoonlijke bijdrage aan het maatschappelijke debat over hoe we onze tijd besteden. Ik wil vrouwen helpen om kritische vragen te stellen en gedurfde keuzes te maken, zonder schuld of schaamte.

 

Hoe kijk je naar het spanningsveld tussen zorgen voor anderen en zorgen voor jezelf? Is het evenwicht tussen beide zoek?

Meier: Ik zie een significant onevenwicht tussen het zorgen voor anderen en het zorgen voor jezelf, in het bijzonder bij vrouwen. Veel vrouwen wentelen zich in de rol van ‘goodgirl’ en proberen dag in dag uit aan alle verwachtingen te voldoen, waarbij ze zichzelf haast systematisch op de laatste plaats zetten. Ze zijn kampioen in zorgen voor anderen – partner, kinderen, ouders, collega’s – maar hun eigen behoeften en verlangens belanden op de achtergrond.

Dat wordt versterkt door het patriarchale systeem waarin we leven. Dat verwacht van vrouwen dat ze de rust bewaren, in conflicten tussenkomen en vooral voor anderen zorgen. Ook het idee dat lui zijn iets negatiefs is, is diepgeworteld. Het constante ‘aan’ staan en het gevoel opgejaagd te zijn, is herkenbaar. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel vrouwen volledig van zichzelf en hun eigen wensen vervreemden. Met alle gevolgen van dien.

 

Voor velen is zorgen voor anderen een drijfveer in hun leven. Worden we daar niet net gelukkiger van?

Meier: Dat is een zeer individueel gegeven. Psychologisch onderzoek wijst uit dat niet iedereen door zo’n zorgende rol intrinsiek gemotiveerd wordt. Het is ook niet zo dat er beduidend meer vrouwen zijn die door ‘zorg’ als motivatie gedreven worden. Hoewel zorgen voor anderen aan sommigen voldoening kan geven, denk ik niet dat mensen per definitie gelukkiger worden van uitsluitend voor anderen te zorgen, zeker niet als dat systematisch ten koste van zichzelf gaat.

Het idee van de zaligmakende zelfopoffering, vooral als het om moeders gaat, is problematisch. Goodgirls denken vaak dat ‘people pleasen’ een vorm van vriendelijkheid is, maar het leidt dikwijls tot verbittering en frustratie. Natuurlijk kan je voldoening halen uit zorg of uit een zinvolle sociale of maatschappelijke bijdrage. Het is daarentegen evengoed van belang om aandacht aan je eigen behoeften en plezier te besteden. Sterker nog, prioriteit geven aan plezier en rust kan paradoxaal genoeg tot meer productiviteit van de goede soort leiden.

 

Onbaatzuchtigheid en zorg voor anderen, zelfs ten koste van jezelf, worden vaak als bewonderenswaardige kwaliteiten geprezen. Heb je tips om met de sociale en zelfopgelegde druk van die verwachtingen om te gaan?

Meier: Er zijn tal van tips om met die druk om te gaan. Word je bewust van de goodgirl-rol en de verwachtingen die daarmee gepaard gaan. Stel je de vraag ‘wie zegt dat?’ bij elke ‘moet’-gedachte die in je opkomt.

Identificeer je persoonlijke waarden om je kompas te bepalen en om keuzes te maken die daarmee in lijn zijn. Leer nee zeggen zonder schuldgevoel en bepaal duidelijk je grenzen. Onthoud dat nee zeggen tegen de slechte planning van een ander, niet jouw noodgeval is.

Stop met pleasen vanuit angst voor afkeuring en herken de bitterheid die eruit voortkomt. Focus op ‘buy-in’ in plaats van op discipline alleen. Met andere woorden, doe waar je intrinsiek gemotiveerd voor bent.

Creëer je eigen handleiding met jouw waarden, benodigdheden en grenzen. Vier je successen, ook de kleine, om jezelf te leren dat wat je doet, telt.

 

Een cliché in de zelfhulpwereld is dat van het zuurstofmasker in het vliegtuig: help eerst jezelf, voordat je anderen helpt. Hoe geef je prioriteit aan zelfzorg?

Meier: Ik ben het eens met de essentie van de zuurstofmaskeranalogie, maar ik ben voorzichtig met het individualistische karakter van veel zelfhulpadvies. Prioriteit geven aan zelfzorg begint met het stellen van kritische vragen aan jezelf en het begrijpen van maatschappelijke verwachtingen. De ‘wie zegt dat?’-vraag is een krachtige tool om de geïnternaliseerde ‘moetjes’ in vraag te stellen. Daarnaast is de vraag ‘moet ik dit nu doen?’ essentieel om bewust stil te staan bij wat er echt belangrijk is.

Een andere wezenlijke stap is het herkennen van je eigen grenzen en het leren nee zeggen tegen dingen die je leegzuigen of niet aan je prioriteiten bijdragen. Het maken van afspraken met jezelf en die nakomen, is cruciaal om je eigen grenzen te respecteren. Uiteindelijk gaat het erom bewust te kiezen waar je je tijd en energie aan besteedt.

 

Je zegt voorzichtig te zijn met het individualistische karakter van zelfhulpadvies. Zie je zelfzorg niet als een persoonlijke verantwoordelijkheid?

Meier: Hoewel individuele keuzes een rol spelen, is aandacht geven aan zelfzorg zeker niet uitsluitend een individuele verantwoordelijkheid. We leven in een maatschappelijk systeem dat bepaalde verwachtingen en druk creëert, met name voor vrouwen. Structurele ongelijkheid, genderstereotypen en ongelijke toegang tot middelen beïnvloeden ieders vermogen om goed voor zichzelf te zorgen. Bovendien hebben sommigen meer privileges dan anderen, wat hun startpositie in het leven beïnvloedt. Daarom is het belangrijk om ook naar de systemen en frameworks waarin we leven, te kijken. Individueel ‘mindsetwerk’ alleen kan structurele ongelijkheid niet ongedaan maken.

 

 

Moeten we als maatschappij dan anders naar het concept van zelfzorg en veerkracht kijken?

Meier: Absoluut, dat moet fundamenteel anders. In plaats van het als een individuele fix te zien, moeten we het als een collectieve verantwoordelijkheid erkennen en de structurele oorzaken van tijdsdruk en overweldiging aanpakken.

 

Hoe ziet zo’n ideale maatschappij er dan uit?

Meier: Er zou bijvoorbeeld meer gelijkwaardigheid zijn in de verdeling van zorgtaken thuis, maar ook op de werkvloer en in het parlement. Er zou meer ruimte zijn voor individuen om hun ‘volle zelf’ te zijn, zonder zich door allerhande stereotypen belemmerd te zien.

 

Kunnen werkgevers en beleidsmakers daaraan bijdragen?

Meier: Dat kan vast en zeker. Door het systeem te fixen en niet de vrouw. Beleid moet gericht zijn op het verminderen van de structurele ongelijkheden die vrouwen disproportioneel belasten. Door betere arbeidsomstandigheden te creëren met minder nadruk op blinde productiviteit en efficiëntie ten koste van welzijn. Door vaderschaps- en ouderschapsverlof te faciliteren en aan te moedigen zonder negatieve gevolgen voor de carrière. Het moet niet gezien worden als ‘vrije tijd’ maar als een gedeelde verantwoordelijkheid.

Door flexibele werkregelingen en ondersteuning voor werkende ouders te bieden. Door kwalitatieve en toegankelijke kinderopvang voor alle kinderen te voorzien. Door een cultuur te bevorderen waarin we zorgtaken waarderen en niet alleen als verantwoordelijkheid van vrouwen zien. Door dubbele standaarden op de werkvloer en in de maatschappij te herkennen en aan te pakken. Door te luisteren naar de behoeften van werknemers, met name vrouwen, en een beleid te ontwikkelen dat hen daadwerkelijk ondersteunt. En zo verder.

 

 

Zijn er andere landen of culturen waar we iets van kunnen leren?

Meier: Anno 2025 is er geen énkel land dat gendergelijkheid kent. Maar we kunnen zeker leren van de minst slechte leerlingen in de klas, de Scandinavische landen. Daar zien we dat het proactieve beleid om ouders van bij de geboorte van hun kinderen gelijke rollen in de zorg toe te kennen, doeltreffend is bij het wegwerken van genderstereotypen bij die nieuwe generaties. Om maar één iets te noemen.

 

Welke levensles die je zelf leerde, wil je graag aan anderen meegeven?

Meier: Een van de belangrijkste levenslessen die ik heb geleerd, is dat het cruciaal is om kritisch te kijken naar de verhalen die we onszelf en elkaar over tijd, productiviteit en onze rollen vertellen en naar de overtuigingen die we daarover uitdragen. Veel van die overtuigingen zijn geïnternaliseerd vanuit een systeem dat niet altijd ons welzijn dient. Door die ‘tijdsbullshit’ te spotten en met simpele tools als ‘wie zegt dat?’ in vraag te stellen, kunnen we onszelf van onnodige druk bevrijden en meer ruimte creëren voor wat echt telt.

 

Als je maar één advies over zelfzorg zou mogen geven, welk zou het dan zijn?

Meier: Mijn ene advies zou zijn: wat als je al het goedbedoelde advies over zelfzorg overboord zou gooien? Waar zou jij écht deugd van hebben? Los van wat ‘hoort’ en van hoe je ‘de beste versie van jezelf’ kan worden. Veel mensen stellen zich die vraag niet meer omdat ze gewoon zijn alle antwoorden buiten zichzelf te zoeken. Eens helemaal stilvallen en luisteren naar wat er dan naar boven komt, is zo waardevol.

 

Heb je tijdens de research voor je podcasts en boek iets over zelfzorg ontdekt dat je verraste?

Meier: Wat me toch verraste, waren de diepgewortelde en wijdverspreide aard van het goodgirl-syndroom en de enorme invloed van maatschappelijke conditionering op vrouwen. Ondanks alle gesprekken over werk-privébalans bleek de constante druk om aan alle verwachtingen te voldoen en zichzelf weg te cijferen, een rode draad in de verhalen van duizenden vrouwen. Ook de aanwezigheid van het patriarchale perspectief in veel zelfhulpboeken en productiviteitsliteratuur viel me op. Bijna alle boeken die ik las en podcasts die ik beluisterde, hanteerden datzelfde perspectief van mannelijke academici, geprivilegieerde vorsers die niet elke dag om vier uur aan de schoolpoort moeten staan.

 

Hoe maakte jij in de ratrace van het leven tijd voor het schrijven van je boek?

Meier: Dit boek is het orgelpunt van tien jaar onderzoek. In die periode vroegen uitgevers mij meermaals om een boek te schrijven, maar ik ben blij dat ik heb gewacht tot mijn ideeën echt waren gerijpt en getest in het laboratorium van het leven. Voor ik startte met schrijven, had ik helder wat mijn boodschap zou zijn. Ik heb mijn agenda drie maanden vrijgemaakt en dan ben ik gewoon beginnen te schrijven – een absoluut voorrecht om dat te kunnen doen, dat besef ik terdege. Daarbij kwam dus ook héél veel nee zeggen en grenzen aangeven.

Lees hier andere artikels over zelfzorg.

Foto bovenaan © Ellen van den Bouwhuysen