Nieuws

Hoe laat je leerlingen in de lessen niet-confessionele zedenlaar nadenken over het thema migratie? Marcela Caldas Dahas, leerkracht ncz aan het GO! Technisch Atheneum Kapellen, heeft zelf Braziliaanse roots en vertelt hoe zij het aanpakt. Marcela staat al meer dan negen jaar voor de klas en geeft les in de 2de en 3de graad, dubbele finaliteit en arbeidsmarktfinaliteit.

Voor mij is migratie geen lesonderwerp, maar een realiteit – een deel van mijn eigen levensverhaal. Vijftien jaar geleden verhuisde ik naar België en die persoonlijke ervaring gebruik ik dikwijls als vertrekpunt in mijn lessen. Ik geef zelden een specifieke les over migratie, maar het thema is vaak impliciet aanwezig. Want migratie is geen uitzondering, maar juist een constante in de menselijke geschiedenis. Mensen zijn, net als dieren, altijd op zoek gegaan naar betere levensomstandigheden. Landsgrenzen zijn menselijke constructies en veranderlijk door de tijd heen. Uiteindelijk heeft iedereen een migratieachtergrond – of die nu recent of historisch is.

In de lessen niet-confessionele zedenleer bespreek ik migratie wanneer het spontaan of via andere onderwerpen naar voren komt: identiteit, (on)gelijkheid, vooroordelen, culturele diversiteit, oorlog, klimaat, enzovoort. Mijn eigen ervaring en die van andere migranten uit mijn omgeving geven me de mogelijkheid om verschillende perspectieven tastbaar te maken. Migratie is immers geen eenduidig fenomeen.

Onze school telt leerlingen van uiteenlopende afkomst, onder wie migranten van de eerste tot de derde generatie. Die diversiteit is een troef. Maar migratie wordt niet door iedereen op dezelfde manier beleefd. Voor mij was het overwegend positief, maar dat geldt niet voor iedereen – ook niet binnen de klas. Net daarom laat ik leerlingen bewust stilstaan bij de vele motieven om te migreren en bij de context waarin iemand in België terechtkomt en hier leeft. Is iemand vrijwillig of noodgedwongen verhuisd? Was die persoon kind, jongvolwassene of ouder? Is er een sociaal netwerk of niet? Welke kansen op opleiding, werk, integratie zijn er?

Elke situatie heeft andere gevolgen. Ik spoor de leerlingen aan die tegenstellingen binnen hun omgeving op te merken. Door op perspectiefwisseling en empathie in te zetten, help ik hen om zich in complexe verhalen in te leven. Migratie staat niet los van integratie en integratie is geen pasklaar recept. Wat betekent het om ‘thuis’ te zijn? Wat vraagt het om zich verbonden te voelen met een nieuwe plek?

Ik vind het belangrijk om beide kanten van de medaille in acht te nemen. Ik stel mij flexibel en onderzoekend op tegenover sociale spanningen. Naargelang het klasgesprek worden meerdere objectieve en subjectieve zaken bediscussieerd, verduidelijkt en kritisch geanalyseerd. Zo probeer ik vooroordelen te doorbreken.

Ik gebruik mijn Braziliaanse achtergrond om concrete voorbeelden te geven van hoe nieuwsgierigheid en openheid tussen culturen tot wederzijds begrip kunnen leiden. Via socratische vraagstelling en kritisch denken laat ik leerlingen nadenken over diepere, abstracte vragen. Hoe zou jij graag elders in de wereld worden opgenomen? Behoren mensen tot één plek?

Zo komt er ruimte voor reflectie én voor filosofische verdieping. Mijn doel is niet alleen informeren, maar ook humaniseren en democratiseren. Want migratie is in wezen een verhaal over alle mensen – over vrijheid, waardigheid en verbondenheid.

Lees hier meer verhalen van leerkrachten ncz.

Ontdek hier het educatieve aanbod van deMens.nu en huisvandeMens.

Foto © Victoriano Moreno