Draw for Change
Six Female Cartoonists Redefining the Lines
Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg13 nr2. Lees hier meer recensies.
Joke Goovaerts
Draw for Change is een internationaal gelauwerde documentairereeks over zes vrouwelijke cartoonisten uit Mexico, de Verenigde Staten, India, Egypte, Rusland en Syrië. Zij gebruiken hun tekeningen als krachtige middelen om vrouwen te versterken en om te strijden voor gendergelijkheid en vrijheid. Met de steun van onder meer deMens.nu is er ook een educatief pakket ontwikkeld, geschikt voor leerlingen uit de tweede en derde graad van het secundair onderwijs.
Journalist, auteur en filmmaker Catherine Vuylsteke heeft nu ook een boek uitgebracht, waarin ze de levensverhalen van Mar Maremoto, Ann Telnaes, Rachita Taneja, Doaa El-Adl, Victoria Lomasko en Amany Al-Ali vastlegt. Vuylsteke begint met een kleine bekentenis, namelijk dat ze niet zoveel affiniteit met en kennis over de wereld van cartoons en graphic novels heeft. Haar insteek voor het boek is vooral ingegeven door de strijd van die vrouwen die in sprekende beelden de vinger leggen op de wonde van de samenleving waarin ze leven.
Het gaat om een bijzondere mix van vrouwen uit verschillende generaties en diverse regio’s, met elk hun eigen problematiek. Allen strijden ze voor het recht op vrije meningsuiting en hopen ze met hun krachtige cartoons een heldere boodschap te brengen en het maatschappelijke debat aan te zwengelen.
Terwijl de documentairereeks eerder momentopnamen toont, graaft Vuylsteke op een andere manier in het leven van de cartoonisten. Ze peilt naar hun jeugd, levensomstandigheden, motieven en gedrevenheid. Ze bracht veel tijd met hen door, luisterde uren naar hun verhalen via ontmoetingen in Leipzig, Caïro en Brussel en via zoomsessies.
Vuylsteke: “De vrouwen kozen geen van allen voor de meest gemakkelijke weg. Eenzaamheid, verdriet, controverse en zelftwijfel werden onderdeel van hun leven, maar toch blijven ze overeind. Om opnieuw tegen de stroom in te gaan, alle censuur af te wijzen en te blijven proberen. Om een plek te vinden, niet alleen voor zichzelf, maar voor al de mensen die ze slechter gewapend weten om voor zichzelf op te komen. Dat is een fenomenale prestatie.” Met hun cartoons kleuren ze figuurlijk buiten de lijntjes door talloze maatschappelijke, politieke en sociale problemen aan te kaarten. Sommigen hekelen homofobie, fatshaming of misogynie, bij anderen staan censuur en vervolging centraal.
De Mexicaanse Mar Maremoto maakt kleurrijke, humoristische en provocerende cartoons over seksualiteit, gender en feminisme. In de documentaire Draw for Change: We Are Fire zien we hoe de 29-jarige Mar opkomt voor lgbtqia+- en vrouwenrechten en een activistische rol speelt in de strijd tegen femicide. Elke dag worden in Mexico elf vrouwen vermoord. In het boek van Vuylsteke komen we meer te weten over Mars jeugd, haar obesitas, haar seksuele identiteit en hoe pesterijen een invloed op haar cartoons hebben.
In het boek is er ook plaats voor anekdotes en verhalen achter de schermen. De Syrische Amany Al-Ali, die vanuit het bezette Idlib werkt, krijgt een voorstel van een Fransman die een film over haar wil maken. Op het einde zou ze wel haar hoofddoek moeten afdoen. Ze weigert. Niet omdat ze de hidjab zo belangrijk vindt, wel omdat ze haar familie niet wenst te verliezen.
Dat er ook een boek met persoonlijke verhalen en veel cartoons is gekomen, is een meerwaarde voor het project Draw for Change. Het boek is Engelstalig, telt 172 bladzijden en is een absolute aanrader.
Meer weten?
‘Draw for Change, Six Female Cartoonists Redefining the Lines’, Catherine Vuylsteke, Lannoo, 2023, ISBN 9789401496025, 176 pagina’s.
‘Draw for Change’ is een project van Clin d’œil films en Blue Bird Docs. Meer informatie over de documentaireserie, het educatief pakket en de tentoonstelling vind je hier.
‘Het pleidooi’ van Catherine Vuylsteke: ‘Mensenrechten zijn het allerhoogste’, kijk er hier naar.
