fbpx
deMens.nu

Nieuws


Spirituele zorg als essentieel onderdeel van menswaardige en inclusieve zorg

2 december 2024 / In de kijker

Raymonda Verdyck, voorzitter deMens.nu

 Het ontslag van de zorgpastores in het AZ Monica wekte onze bezorgdheid.  Het wijst op een bredere problematiek in de zorgsector: economische druk dwingt ziekenhuizen om keuzes te maken die vaak de niet-medische aspecten van zorg treffen. Dit gaat ten koste  van  menselijkheid en solidariteit, die juist centraal moeten staan, zeker in een context waarin zorgverleners en patiënten geconfronteerd worden met existentiële kwetsbaarheid. De schrapping van een dienst die bijdraagt aan deze menselijke dimensie van zorg staat haaks hierop. Voorbij gaan aan de nood voor morele ondersteuning raakt enkele belangrijke humanistische kernwaarden: autonomie, inclusiviteit, en de erkenning van zingeving. Hierbij omarmen we zeker ook de mensen die situationeel moeilijk toegang tot die zorg hebben. De slogan van onze vrijzinnig humanistische gemeenschap  is niet voor niets “Denk voor jezelf, zorg voor elkaar.

Vrijzinnig humanisme benadrukt dat mensen tijdens crises, dus ook bij ziekte en sterven, niet alleen fysieke zorg nodig hebben, maar ook ondersteuning om met hun emotionele en existentiële vragen om te gaan. Het vinden van krachtbronnen, zoals de ontslagen zorgpastor Keasberry beschrijft, is een universele menselijke behoefte, ongeacht de levensbeschouwing. Spirituele zorg is hierbij geen exclusief religieuze aangelegenheid; ze kan en moet worden aangeboden op een manier die toegankelijk is voor iedereen, ook voor mensen zonder religieuze overtuiging of met een uitgesproken vrijzinnige levenshouding. Dit vereist een breed en inclusief begrip van spiritualiteit, waarin termen als ‘zingeving’, ‘existentiële steun’ en ‘menselijkheid’ centraal staan. Maar waar evenzeer respect en herwaardering van de levensbeschouwelijke diversiteit in de zorgsector nodig is.

De Interlevensbeschouwelijke Werkgroep Spirituele Zorg – gemandateerd door de overleggroep “Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog” (VILD) – die gekoppeld is aan het kabinet van de minister van Binnenlands Bestuur vraag al lang meer aandacht voor de professionele spirituele zorgverlening.

In aanloop naar de verkiezingen van 2024 werden drie aanbevelingen geformuleerd die cruciaal zijn om een kwaliteitsvolle spirituele zorg als onderdeel van totaalzorg te bieden aan iedereen in alle voorzieningen binnen de zorg- en welzijnssector. Deze aanbevelingen werden in een ambitienota bezorgd aan alle politieke partijen van het Vlaamse en het federale bestuursniveau. De beleidsvoering en financiering van de gezondheids- en welzijnszorg beperkt zich namelijk niet tot één van beide bestuursniveaus.

Deze nota is naast mezelf als voorzitter van de Unie Vrijzinnige Verenigingen/deMens.nu onderschreven door alle vertegenwoordigers van alle levensbeschouwingen vertegenwoordigd door het Centraal Comité van de Anglicaanse Eredienst, de Boeddhistische Unie, de Moslimraad, het Centraal Israëlitisch Consistorie, de Orthodoxe Kerk, de Verenigde Protestantse Kerk, de Federale Synode van Protestantse en Evangelische Kerken en de Bisschoppenconferentie.

  • 1ste AANBEVELING: Bied een wettelijk kader aan het beroep van spiritueel zorgverlener, dat is de generieke overkoepelende term die geldt voor spiritueel zorgverleners van elke erkende levensbeschouwing zoals bv. een moreel consulent, een katholiek zorgpastor… Dat kader zorgt voor een toegankelijke, transparante en professionele spirituele zorgverlening als onderdeel van de totaalzorg voor alle zorgvragers. Neem het op in een Koninklijk Besluit ter actualisering/verdere wijziging van de wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, gecoördineerd op 10 mei 2015.
  •  2e AANBEVELING: Hou rekening met de link tussen lichamelijk, mentaal en spiritueel welzijn bij het nemen van beleidsbeslissingen.
  • 3e AANBEVELING: Betrek professionele spiritueel zorgverleners bij de zorg voor zorgverleners. Zet hun expertise in bij de strijd tegen personeelsuitval en langdurige ziekte.

Een anonieme moreel consulent in ziekenhuizen en woonzorgcentra (www.ikwilpraten.be) stelt het als volgt:

“We kunnen aandacht geven aan de persoonlijke beleving en betekenis van gebeurtenissen waar andere professionelen, van poetsploeg tot specialisten, vaak geen tijd voor hebben.”

Bijkomend pleiten wij als vrijzinnig humanisten voor een model waarin mensen van alle overtuigingen gelijke toegang hebben tot de levensbeschouwing die bij hen past.

Een samenleving waarin meerdere levensbeschouwelijke stromingen samenleven, zou idealiter een pluriform zorglandschap moeten hebben. Dit betekent dat er ruimte is voor zorginstellingen die werken vanuit verschillende ethische en levensbeschouwelijke kaders. Als in een regio voornamelijk katholieke ziekenhuizen aanwezig zijn, bestaat het risico dat patiënten en zorgverleners met een andere levensbeschouwing — bijvoorbeeld vrijzinnig humanisten of atheïsten — in de kou staan. Dit kan vooral problematisch zijn in situaties waarbij keuzes zoals euthanasie, abortus, of reproductieve gezondheidszorg op religieuze gronden worden beperkt.

Vanuit vrijzinnig perspectief staat de autonomie van zowel de patiënt als de zorgverlener centraal. Het schrappen van spirituele zorgdiensten raakt aan de kern van wat zorg menselijk maakt: de erkenning van onze kwetsbaarheid en het verlangen naar betekenis en verbinding, juist in de moeilijkste momenten van het leven. Momenten die ieder van ons in het leven meemaakt.

 

Als reactie op

 

Zie ook

/ / / /
Vorig nieuws Terug naar overzicht Volgend nieuws