Nieuws

In de keuken van een sociaal restaurant

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg14 nr1. Lees hier meer artikels over ‘eten’.

Sociale restaurants zitten al even in de lift. Ze spelen een rol in de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting, vaak met de steun van de overheid of sociale organisaties. Exacte cijfers zijn er niet, maar hun aantal in Vlaanderen wordt geraamd tussen de negentig en de honderdvijftig. Enerzijds bieden ze maaltijden aan tegen sterk verminderde prijzen. Anderzijds organiseren ze opleiding, begeleiding en tewerkstelling voor mensen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt.

Dimitri De Smet

In Ronse zijn we te gast bij De Pepermolen, een sociaal restaurant dat kadert in de werking van Grijkoort vzw. Naast het restaurant is er ook een groendienst, een renovatiedienst, een strijkdienst, een poetsdienst en een sociale kruidenier. Alles samen goed voor zo’n honderdzestig tewerkgestelden. Grijkoort stelt zich tot doel de sociale integratie van kwetsbare groepen te bevorderen.

Onze gesprekspartner is Jan Delmotte. Als coördinator van De Pepermolen staat hij in voor het beheer en de dagelijkse werking van het restaurant en de traiteurafdeling. Daarnaast is hij ook verantwoordelijk voor Clean, de poetsafdeling die bij bedrijven gaat schoonmaken. (lees verder onder de foto)

 

 

Hoe komen de mensen die hier werken bij jullie terecht?

Jan Delmotte: Het gaat om mensen met diverse sociale tewerkstellingsstatuten. Hier in de keuken zijn het veelal personen met het statuut van ‘artikel 60’. Dat is een statuut dat je toelaat om werkervaring op te doen, zodat je nadien meer kansen op de arbeidsmarkt hebt. Die mensen kunnen een jaar bij ons aan de slag in een werkervaringstraject. Daarna kunnen ze dan doorstromen naar de arbeidsmarkt.

Zo’n traject biedt hen de kans om in het ritme te komen, maar ook om ervaring op te doen en zich bij te scholen, bijvoorbeeld binnen de horeca. Wij als sociale onderneming ontvangen een subsidie om die mensen tewerk te stellen en hen te begeleiden.

 

Hoe verloopt zo een traject?

Delmotte: In het restaurant begint iedereen aan de afwas. Dat is de plek waar ze allemaal met het traject starten. Niemand krijgt een voorkeursbehandeling en dat is belangrijk. Vervolgens gaan ze naar de koude keuken, dan de warme keuken en tot slot leren ze warme sauzen maken. Op die manier doen de medewerkers ervaring op in verschillende functies, om nadien de overstap naar het professionele veld te kunnen maken. De apparatuur in onze keuken is gelijkaardig aan die in ieder ander restaurant en biedt dus wel degelijk een goede voorbereiding.

Na enkele maanden plaatsen we de medewerkers ook allemaal eens in de zaal. Vaak zijn ze de taal nog niet helemaal machtig of durven ze die niet goed te spreken en dat is een belangrijke stap om hun angst te overwinnen. Het is belangrijk dat het lukt met het Nederlands, zodat ze nadien op de arbeidsmarkt de beste mogelijkheden krijgen. Dat ze de taal durven te spreken, is ook echt een overwinning. Het is cruciaal voor hun zelfvertrouwen, zo ervaren we.

In onze keuken werken mensen met tal van nationaliteiten. Onderling zullen ze wel een keer hun moedertaal spreken of er wordt al eens gebruikgemaakt van een gsm om te vertalen. Ook daarom is de stap naar de zaal zo belangrijk, omdat ze daar leren om naar het Nederlands over te schakelen. Een groot aantal van hen volgt uiteraard al Nederlandse les, bijvoorbeeld bij het Centrum voor Volwassenenonderwijs Kisp. Maar we stellen toch vast dat het spreken van de taal op de werkvloer nog een groot verschil uitmaakt. Zodra ze die stap hebben gezet, merken we dat ze zelfverzekerder worden. (lees verder onder de foto)

 

 

Hoe ga je om met die vele culturele verschillen op de werkvloer?

Delmotte: Dat is niet altijd even gemakkelijk. Zeker omdat hier ook mensen werken die hun land ontvlucht zijn omdat er oorlog heerst. Die dragen zware verhalen met zich mee.

Wij proberen de medewerkers zo goed mogelijk te ondersteunen, bij te sturen waar nodig en kort op de bal te spelen. Om een concreet voorbeeld te geven. Voor ons is de gelijkwaardigheid van iedere persoon cruciaal. Soms durft er al eens een conflict te ontstaan waarbij een vrouw als minderwaardig wordt gezien. Dan zorgen wij ervoor dat de situatie opgelost raakt. Iedereen is hier gelijk. Door hen op gelijke manier te behandelen, gaan we tegelijk ook de overdracht van waarden realiseren.

Verder zorgen we ook voor een goede opvolging van de paperassen van alle medewerkers hier, opdat ze niet in de problemen zouden komen op financieel vlak. We leren hen dat ze hun papierwerk correct dienen op te volgen, zodat het geen onoverzichtelijke stapel wordt met alle gevolgen van dien. We trachten hen zo goed mogelijk wegwijs te maken in die nieuwe leefwereld. In Afghanistan bijvoorbeeld is de maatschappij nu eenmaal anders georganiseerd dan bij ons. (lees verder onder de foto)

 

 

Werken jullie ook met andere organisaties samen? Op welke vlakken?

Delmotte: Absoluut, dat gaat zeer ruim. We werken onder meer samen met GTB, een Gespecialiseerd Team Bemiddeling dat mensen met een beperking of gezondheidsprobleem helpt om werk te vinden en te houden. Ook met centra voor loopbaanbegeleiding, waardoor bijvoorbeeld werknemers na een burn-out bij ons komen proberen of zo’n job iets voor hen zou zijn.

Er zijn eveneens samenwerkingen met verschillende scholen die stages organiseren. En met centra waar tal van onze medewerkers Nederlandse taalles volgen. Verder spannen we ons ook in om geen voedselverlies en -verspilling te hebben. Daarvoor werken we dan weer samen met organisaties zoals Kaboes, een sociale kruidenier, en met Poverello, een daklozenorganisatie. Ook de stad Ronse is een belangrijke partner voor onze werking.

 

Zijn er specifieke aandachtspunten in een sociaal restaurant waarmee je rekening dient te houden?

Delmotte: Het is moeilijk om een goed evenwicht te vinden en te behouden tussen je sociale publiek en het overige publiek. De welgestelde mensen hebben intussen ook de weg naar ons restaurant gevonden. De Pepermolen heeft zelfs een ietwat ‘hippe’ connotatie gekregen. Maar we willen de minderbedeelde mensen niet afschrikken en hen ook de ruimte blijven bieden om langs te komen. Daarom moeten we dat evenwicht goed bewaken en er dagelijks actief aan werken om het te bewaren. Concreet kunnen we daarvoor ook op de stad Ronse rekenen die er mee op toeziet. De stadsdiensten weten wie er het meest bij onze werking gebaat is.

Wat de bediening betreft, willen wij het uiteraard even goed doen als een ander restaurant. Maar wanneer gasten klagen dat het beter kan of sneller moet, dan wijzen we er wel op dat het hier om een sociaal restaurant gaat. De medewerkers zijn vaak nog niet zo ervaren, ze zijn nog aan het leren. Indien je dat er niet bij wil nemen, dan kan je beter naar een ander restaurant gaan. (lees verder onder de foto)

 

 

De werking van Grijkoort omvat ook de sociale kruidenier Kaboes. Wat doet die zoal?

Delmotte: Momenteel komen daar iedere vrijdag ongeveer honderddertig gezinnen over de vloer om voedselpakketten op te halen. We hebben het dan over gezinnen, dus je mag dat getal vlot maal vier doen om het aantal personen te kennen. Dat is toch een aanzienlijk aantal en dus een stevige klus. Op lokaal vlak werken we daarvoor samen met de grootwarenhuizen in Ronse. Die schenken ons vrijwel allemaal producten die ze overhebben. Ook de recentere diensten zoals de leveranciers van maaltijdboxen geven ons heel wat voedsel.

Mensen die bij Kaboes langsgaan, hebben een attest van het OCMW nodig. Je kan er niet zomaar terecht. Met dat attest kan je ook naar het sociale restaurant gaan, waar je dan voor drie euro kan eten in plaats van voor veertien euro zoals de andere bezoekers. Bij de sociale kruidenier is er ook een kleine afdeling waar je verzorgings- en lichaamsproducten aan een sterk verminderd tarief kan kopen.

 

Wat is je persoonlijke motivatie om dit werk te doen?

Delmotte: Ik kwam hier eerder toevallig terecht. Ik heb geen opleiding of achtergrond in de sociale sector. Ik ben vroeger actief geweest als zelfstandige en heb toen verschillende activiteiten ontplooid. Ik ging wel al een tijdje naar de avondschool en volgde kooklessen aan Spermalie, de hotel- en toerismeschool in Brugge. Af en toe verzorgden we er de catering voor een evenement.

Vijf jaar geleden vroeg men mij of ik even kon inspringen in De Pepermolen rond de eindejaarsperiode, omdat de twee toenmalige koks ziek waren, en vandaag ben ik hier nog steeds. Het was dus echt toeval en ik twijfelde toen of het wel iets voor mij zou zijn, maar het bevalt me heel erg. Ik haal veel persoonlijke voldoening uit dit werk en ik zie mensen hier vaak openbloeien.

Er is ook een keerzijde aan het verhaal en dat is dat je de problemen niet mee naar huis mag nemen. Als je de deur dichttrekt, moet je kunnen zeggen: voor vandaag is het afgesloten. Sommige van de persoonlijke verhalen die je hier hoort en meemaakt, wegen erg zwaar. Het is belangrijk dat je je grens bewaakt, anders gaat het op je eigen leven en welzijn wegen. Maar dat hoor je wel vaker bij dergelijke jobs en dat nemen we er graag bij. (lees verder onder de foto)

 

 

Heb je succesverhalen waar je fier op bent?

Delmotte: Ja, uiteraard. Mensen komen hier toe, hebben niets, zijn vaak onze taal niet machtig, weten niet waarheen. Dan is het fijn om na enkele weken al te zien dat ze hun draai vinden, de taal beginnen te spreken, groeien en vooruitgang maken in hun leven. Ze voelen dat hun werk waardevol is en dat geeft hen ook voldoening en zelfvertrouwen. Ze huren een eigen plek, gaan eens op weekend en kunnen langzaamaan weer een invulling aan hun leven geven en ervan genieten.

We ondervinden dat we ongeveer twintig procent van de mensen hier naar een job op de reguliere arbeidsmarkt kunnen begeleiden en daar doen we het voor. Iedere persoon die we kunnen helpen, geeft voldoening en maakt voor ons het verschil.

 

Meer weten?

Restaurant De Pepermolen, meer info hier en op Facebook.

Grijkoort vzw, meer info hier.

Foto’s © Dimitri De Smet