Nieuws

Ons lichaam zendt voortdurend elektromagnetische signalen uit. Wat als we die velden actief kunnen beïnvloeden via ademhaling, slaap en zingeving? We gaan na wat vanuit wetenschappelijk oogpunt de actuele stand van zaken is met betrekking tot menselijk bio-elektromagnetisme en welke rol zelfzorg daarin kan spelen.

Patricia Van de Velde  

Het belang van elektromagnetische velden

In de literatuur over zelfzorg merk je al snel dat veel van de wetenschappelijke aandacht uitgaat naar meditatie, yoga, ademhaling en stressverlaging. We lezen wetenschappelijke artikelen over de effecten van ontspanningstechnieken zoals hartcoherentie, mindfulness en slaapoptimalisatie.

Opvallend, dergelijke technieken blijken niet alleen een psychologisch, maar ook een waarneembaar biofysisch effect te hebben. Studies tonen aan dat coherente hartritmes, gestimuleerd via ademhaling, het elektromagnetisch veld van het hart in balans brengen, wat stress verlaagt en veerkracht verhoogt (Bradley & Tomasino, 2013).

Volgens het Kennisplatform Elektromagnetische Velden en Gezondheid wees de Nederlandse Gezondheidsraad al in 1992 op het belang van elektromagnetische velden (EMV). Mensen zijn altijd al blootgesteld geweest aan natuurlijke elektromagnetische velden zoals het aardmagnetisch veld of bliksem, maar ook in ons lichaam ontstaan zulke velden, bijvoorbeeld via zenuwgeleiding in de hersenen.

Het hart, de hersenen en het zenuwstelsel zijn de grootste producenten van bio-elektrische signalen. Zo genereert het hart een krachtig elektromagnetisch veld dat tot op enkele meters buiten het lichaam te meten is (McCraty et al., 2006). EEG’s en ECG’s maken die velden zichtbaar. De communicatie tussen cellen via bio-elektrische signalen is cruciaal voor beweging, hartritme én stemmingsregulatie.

Mentaal weerbaarder via zingeving

In april 2025 publiceerde het tijdschrift Radiation Medicine and Protection een overzichtsartikel met de veelzeggende titel Bioelectromagnetic Fields as Signaling Currents of Life. Volgens de auteurs biedt een beter begrip van die elektromagnetische dimensie kansen voor een medische én technologische doorbraak. Denk aan verfijnde detectietools, integratie van kwantumbiologie en de ontwikkeling van niet-invasieve therapieën.

Ook op de website Frontiers, opgericht door neurowetenschappers van de Technische Universiteit van Lausanne (EPFL), verschijnt kwaliteitsonderzoek naar elektromagnetische velden. Zo is er een studie die keek naar jongeren met en zonder familiair risico op depressie (Kayser et al., 2019). Via EEG-metingen ontdekten de onderzoekers dat jongeren die veel belang aan religie of spiritualiteit hechten, mentaal weerbaarder werden gevonden, maar alleen als ze géén depressierisico hadden. Bij risicogroepen bleek dat effect net verzwakt, wat doet vermoeden dat zingeving daar als een soort neurofysiologisch ‘schild’ tegen overbelasting werkt.

Wat bijzonder is, die beschermende werking blijkt niet afhankelijk van religie. Ook wie betekenis ervaart via filosofie, kunst, gemeenschapsactiviteiten of rituelen kan gelijkaardige effecten ervaren. Zingeving is dus méér dan een idee – het laat zich meten in ons brein.

Interactie tussen lichaam en geest

Een recente theorie sluit daar mooi op aan. In oktober 2024 stelde psychiater Wolfram Strupp, verbonden aan het Asklepios-ziekenhuis in Brandenburg an der Havel, zijn Electromagnetic Ion Field Theory of Consciousness (EIFT) voor in Frontiers in Neurology. Volgens Strupp zijn de elektromagnetische velden in de hersenen geen bijproduct van hersenactiviteit, maar een dynamisch patroon dat bewustzijn zelf mogelijk maakt. Die velden zouden zelfs terugkoppelen naar de neurale circuits, wat ruimte laat voor een fysiek ingebedde vorm van vrije wil.

Voor zelfzorg betekent dat dat praktijken die het hartritme, de ademhaling en de algehele neuro-elektrofysiologie harmoniseren – zoals hartcoherentietraining, diepe ademhaling of regelmatige slaap – niet alleen stress verlagen, maar mogelijk ook de ‘luciditeit’ en samenhang van het elektromagnetisch bewustzijnsveld ondersteunen. Die theorie versterkt het idee dat mentale veerkracht en helderheid voortkomen uit een goed afgestemde interactie tussen lichaam en geest, door ze in meetbare fysiologische processen te verankeren.

Het innerlijk functioneren sturen

Al die inzichten wijzen in dezelfde richting: het elektromagnetisme van het menselijk lichaam is niet louter een technisch verschijnsel, maar is onlosmakelijk verbonden met onze fysieke en mentale gezondheid, ons bewustzijn en zelfs onze zingeving. Zelfzorg krijgt daardoor een diepere, bijna systemische betekenis: door eenvoudige, dagelijkse praktijken zoals ademhaling, slaap, aandachtstraining of zingevingsoefeningen beïnvloeden we rechtstreeks de elektromagnetische velden die ons innerlijk functioneren sturen. Voor wie naar wetenschappelijk onderbouwde manieren zoekt om beter in het leven te staan, biedt dat geen pasklare antwoorden, maar wel een concreet perspectief: zelfzorg is meetbaar, betekenisvol en verbonden met de voorwaarden voor gezondheid en met ons menselijk functioneren en bewustzijn.

Lees hier meer ‘Wetenschappelijk onderzocht’.

Lees hier andere artikels over zelfzorg.