Nieuws

Bij de opening van het academiejaar uitte Jan Danckaert als rector van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) zijn bezorgdheid over de toenemende druk vanwege een aantal studenten om religieuze principes en gebruiken te laten gedijen op de campus.

Danckaert gaf daarbij het duidelijke signaal dat een academische omgeving zich niet mag laten beknotten of leiden door religie. Of zoals de Franse wetenschapper en filosoof Poincaré (1854-1912) het omschreef: “Het denken mag zich nooit onderwerpen, noch aan een dogma, noch aan een partij, noch aan een hartstocht, noch aan een belang, noch aan een vooroordeel, noch aan om het even wat, maar uitsluitend aan de feiten zelf, want zich onderwerpen betekent het einde van alle denken.”

Hoe komt het toch dat sommigen deze voor ons vrijzinnige humanistische basisprincipes in vraag blijven stellen?

Wanneer Luc Sels, rector van de KU Leuven, stelt dat de religieuze beleving van studenten op de campus ruimte moet krijgen en zelfs gestimuleerd moet worden als een hefboom om polarisatie in de samenleving tegen te gaan (DM 23/9), suggereren de voorbeelden dat het empirisch onderzoek onder druk wordt gezet door religieus geïnspireerde toegevingen.

Vrij denken

Als vrijzinnig humanisten hebben wij een diepgeworteld respect voor alle levensbeschouwingen, maar het vrije denken en het vrij wetenschappelijk onderzoek moeten te allen prijze worden gevrijwaard.

VUB-rector Jan Danckaert (DM 24/9) stelt in zijn reactie op de uitlatingen van zijn collega terecht dat zonder het vrije denkkader zijn universiteit niet was uitgegroeid tot een wereldspeler inzake In Vitro Fertilisatie (IVF). Dat geldt trouwens voor andere belangrijke ethische dossiers zoals euthanasie en abortus. Ook daar leverde de VUB de wetenschappelijke grondslag.

Wetenschap en kritisch denken zijn immers dé garantie op vooruitgang. Maatschappelijk én politiek.

Als vrijzinnig humanist en vanuit mijn ervaring in het onderwijs, weet ik maar al te goed en al zeer lang dat interlevensbeschouwelijke dialoog een groot maatschappelijk belang heeft en samenleven mogelijk maakt. Maar ik volg Luc Sels niet dat die gerealiseerd wordt in aparte gebedsruimten op een universitaire campus of tijdens lunchtime meditations.

Interlevensbeschouwelijke vaardigheden, een maatschappijkritische blik en een open houding voor wetenschappelijke feiten, moeten op veel jongere leeftijd worden aangeleerd. Dat is iets waar onze vele duizenden leerkrachten niet-confessionele zedenleer, samen met hun collega’s, in zowel het basis- als secundair onderwijs dagelijks mee aan de slag gaan.

Ik hoop in de Leuvense rector dan ook een medestander te vinden om het behoud van de levensbeschouwelijke vakken én bijhorende dialoog te gaan bepleiten bij onze nieuwe Vlaamse regering.

Dit opiniestuk verscheen op 25 september 2024 in De Morgen.

Foto @ Jeroen Vanneste