KZ syndroom

9 januari 2025 / Magazine/Van de bovenste plank

Een litteken dat nooit verdwijnt

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg13 nr4. Lees hier meer recensies.

Hilde Vandervelde

“De wereldwijde opkomst van extreemrechts met zijn voortdurende haatzaaierij, belagen en beledigingen van mensen, de toenemende onwetendheid, de onverschilligheid bij brede lagen van de bevolking over onze democratische rechten en vrijheden, moeten worden aangepakt, ook via andere wegen dan de juridische.” Zo waarschuwt oud-magistraat Henri Heimans in zijn boek KZ syndroom dat hij samen met politiek filosoof en auteur Dirk Verhofstadt schreef.

Het KZ-syndroom is het postconcentratiekampsyndroom, een vorm van posttraumatische stressstoornis. Het doet zich voor bij mensen die in de kampen leefden onder voortdurende bedreiging van de dood of verminking.

Heimans’ beide ouders leden eraan; zijn vader Genia slaagde er redelijk in het trauma te verwerken, zijn moeder Rie kampte haar hele leven met intense angsten, nachtmerries, zware migraines en depressies. Ook Henri, geboren na de oorlog, ondervindt de gevolgen ervan; men spreekt van transgenerationeel trauma, waarbij de emotionele wonden op volgende generaties worden overgedragen.

KZ syndroom schetst het persoonlijke levensverhaal van Genia en Rie – hun activiteiten voor het verzet, de gruwel in de concentratiekampen, hun ontmoeting en leven samen na de oorlog – en plaatst het in zijn historische context. Het sterk historisch gedocumenteerde boek is tegelijk een waarschuwing voor het gevaar van extreemrechts.

De Pano-reportage over Schild & Vrienden waarin Dries Van Langenhove en zijn medestanders de Holocaust bagatelliseren, raakte Heimans diep. Na de uitzending legde hij klacht neer wegens negationisme.