Nieuws

Op 21 (of soms, zoals dit jaar, 22) december vindt de winterzonnewende plaats. Het is de dag met de kortste tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang.

Rond deze periode vieren mensen op het noordelijk halfrond al eeuwenlang feest. De terugkeer van het licht is niet enkel een meteorologisch fenomeen, maar heeft ook een grote symbolische waarde.

De oude Romeinen vierden rond de tijd van de winterzonnewende een groot feest ter ere van Saturnus, de god van de landbouw. De viering stond in teken van het einde van het landbouwseizoen. Saturnalia was een echt volksfeest; het openbare leven kwam volledig tot stilstand. Opmerkelijk is dat de sociale normen tijdelijk werden omgekeerd: slaven werden tijdens de maaltijd bediend door hun meesters. Er werden ook geschenken uitgewisseld, offers gehouden en feest gevierd.

Een andere bekende midwinterviering is het joelfeest, dat vermoedelijk Germaanse wortels heeft. De oorsprong van het woord ‘joel’ is niet duidelijk. Een populaire verklaring is dat het is afgeleid van het Oudnoordse hjól, wat ‘wiel’ betekent. Daarop zou het moment worden aangegeven waarop het zonnewiel op zijn laagste punt is en dus klaar om weer te gaan klimmen. Het zou ook kunnen verwijzen naar ‘geel’, de kleur van het licht. Misschien wilden mensen geesten wegjoelen? Of zou de naam afgeleid zijn van Julius Caesar? Niemand die het echt weet.

De joelfeesten groeiden uit tot echte gemeenschapsfeesten waarbij men de overwinning van het licht op de duisternis vierde. Er werd samen gedanst rond het vreugdevuur om de kilte te verdrijven.

Het is dus niet toevallig dat sommige christelijke Kerken de geboorte van Jezus op 25 december hebben vastgepind. Wanneer de heidense tradities niet verdreven konden worden, werd er steevast een christelijk sausje over gedrapeerd.

Vandaag komen mensen van diverse levensbeschouwelijke achtergrond samen om ‘Kerstmis’ te vieren. Een bezoek aan de mis of het plaatsen van een kerststal staat zelden nog centraal in dit gebeuren. De essentie van het feest zit hem in het samenzijn met mensen die we liefhebben; wat een universeel menselijk gegeven is.

Niet voor iedereen is de eindejaarsperiode een tijd van warmte en verbondenheid. Velen worden tijdens deze donkere dagen geconfronteerd met eenzaamheid en gemis, zelfs kinderen. Net daarom is het belangrijk om in deze periode extra aandacht te hebben voor de anderen. Bij het huisvandeMens ben je alleszins altijd welkom voor een warm gesprek of een fijne ontmoeting.

Traditioneel gaat de winterzonnewende gepaard met een gevoel van hoop en optimisme. Wie vandaag naar het wereldtoneel kijkt, denkt niet meteen aan ‘vrede op aarde’. Dit jaar ‘vierden’ we 75 jaar Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Maar in Gaza, Oekraïne, Syrië, Soedan, Myanmar, Congo, de Sahel … valt er weinig te vieren.

Laten we ons niet verliezen in een gevoel van machteloosheid. Iedereen kan een steentje bijdragen door humaan te zijn voor zijn medemens (ook dat exemplaar dat je iets minder ligt) en zich te engageren voor iets waar die het verschil in kan maken. Een klein gebaar kan soms al heel wat betekenen. Zeker als we onze krachten bundelen.

Een verlicht, humaan en zorgzaam eindejaar gewenst.

Denk voor jezelf, zorg voor elkaar

Anne-France Ketelaer, algemeen directeur deMens.nu
Freddy Mortier, voorzitter deMens.nu