Nieuws

Tim en Lies over hun zelfoogstboerderij

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg14 nr1. Lees hier meer artikels over ‘eten’.

Mijn partner en ik zijn lid van de zelfoogstboerderij ’t Lekkerland in Klein-Brabant. Aanvankelijk sloten we aan voor de lekkere biologische groenten, maar ondertussen weten we dat er veel meer te rapen valt. Op het veld vind je ook een momentje rust in de natuur, fijne contacten met medeplukkers en interessante babbels vol boerenwijsheid met boer Tim Meys en boerin Lies Vissers. We laten hen graag aan het woord over hun passie.

Dietlinde Wouters

Hoe werkt een zelfoogstboerderij juist?

Tim Meys: Onze boerderij volgt de CSA-principes, waarbij CSA staat voor Community Supported Agriculture: risicospreiding, ecologische landbouw en transparantie.

Wij telen het hele jaar door biologische groenten en onze leden betalen lidgeld om daar mee van te genieten. Het oogsten doen zij zelf, maar wij sturen aan: via een nieuwsbrief en het krijtbord op het veld communiceren we welke groenten oogstklaar zijn en hoeveel er geoogst mag worden.

Omdat onze leden aan het begin van het jaar betalen, wordt het risico gedeeld. Wij zijn als boeren zeker van een eerlijk loon voor ons werk. Als de oogst van een groente mislukt, wordt het risico niet door de boer alleen gedragen, maar ook door de tweehonderd leden. We beperken de risico’s wel door een gevarieerd aanbod te voorzien. Als één groente mislukt, zijn er nog negenenzestig andere soorten.

Lies Vissers: De afstand tussen consument en producent is klein en dat heeft veel voordelen. Doordat onze leden ons kennen en ons aan het werk zien, wordt er respectvol met de groenten omgaan. Kromme groenten krijgen zo ook een kans.

We streven ook transparantie na op verschillende vlakken. Onze plukkers zien hoe we werken en kunnen vragen stellen. Daarnaast zijn we ook transparant in onze boekhouding: we communiceren open over de kosten van onze werking en onze eigen lonen. (lees verder onder de foto)

Wat was jullie motivatie om met een zelfoogstboerderij te starten?

Lies: Ik heb mijn interesse voor ecologisch leven van thuis uit meegekregen: reizen met het openbaar vervoer, weinig consumeren, kiezen voor duurzame kledij, enzovoort. Tijdens mijn studie Milieuwetenschappen vertelde iemand me over plukboerderijen. Dat zowel het ecologische als het lokale en sociale in dat concept samenkomen, sprak mij meteen aan.

Tim: Tijdens een cursus over de Noord-Zuidproblematiek begreep ik dat eerlijke handel, zowel in het Noorden als het Zuiden, meer effect heeft dan ngo’s oprichten. Ik kon mij daarom ook helemaal vinden in de CSA-principes: een eerlijk loon voor de boeren, de boerenstiel weer een toekomst geven, zorg dragen voor de planeet, inzetten op gezonde voeding, enzovoort. Ik ben van mening dat je beter de boer eerlijk betaalt om je gezond te houden dan de dokter om je te genezen.

Lies: Onze visie is dat ecologisch leven niet zwaar of moeilijk hoeft te zijn, maar gewoon ook leuk kan zijn. We inspireren elkaar bijvoorbeeld door recepten te delen of we spreken af om samen boontjes te oogsten. Het werk zou voor mij veel minder leuk zijn zonder het contact met de plukkers.

Op dit moment is er een lange wachtlijst om lid te worden. Waar komt dat succes volgens jullie vandaan?

Lies: Er staan op dit moment ruim honderd personen op onze wachtlijst. Mensen tonen om verschillende redenen interesse. Sommigen koken graag en sluiten aan voor de smaak van de groenten. Anderen willen hun kinderen graag tonen waar voedsel écht vandaan komt.

Tim: Daarnaast is er ook een grote groep die aansluit vanwege ecologische overwegingen. De heersende vorm van voedselproductie is destructief voor de wereld en voor de landbouwgrond: het organische stofgehalte verlaagt en de vruchtbare bodem verdwijnt. Biolandbouw zorgt ervoor dat de bodem opnieuw vruchtbaar wordt. Daardoor zorg je ook voor een beter klimaat: een goede bodem capteert CO₂ en houdt die vast in plaats van uit te stoten. (lees verder onder de foto)

Wat vinden jullie de mooiste aspecten aan jullie beroep?

Tim: Voor mij is dat om buiten te kunnen werken, maar ook dat ons werk zo concreet is. We zien onze groenten elke dag groeien. Als bioboer dragen we op onze eigen kleine manier bij aan een betere wereld, dat is ook bijzonder. En daarnaast mag ik natuurlijk de appreciatie en dankbaarheid van onze plukkers niet vergeten.

Lies: Ik vind het fijn dat we een diverse job hebben die me de kans geeft om uiteenlopende kwaliteiten te ontwikkelen: aan machines sleutelen, planten opkweken, de communicatie met onze plukkers, enzovoort. Ondertussen zijn we al elf jaar bezig en draait het bedrijf goed. Dat geeft ons ook de mogelijkheid om ons meer te verdiepen en onze focussen te kiezen. Zo heb ik recent leren lassen en een cursus zaden telen gevolgd. Bij Tim ligt de focus vooral op onderzaaien en zorg voor de bodem. We hebben het gevoel dat ons bedrijf zich nog verder kan ontwikkelen en dat wij nog veel kunnen blijven bijleren.

Hoe zien jullie de toekomst van zelfoogstboerderijen en andere CSA-initiatieven?

Lies: Ik volg de ontwikkelingen met een bang hart op. Enerzijds is er steeds meer interesse in dat soort initiatieven en stijgt het biologische aanbod ook in supermarkten. Anderzijds merken we dat er twijfel wordt gezaaid rond biovoeding: onbetrouwbare studies die zouden aantonen dat ze toch niet gezonder is … Biolandbouw en bedrijven zoals onze boerderij brengen voor bepaalde belangengroepen niet voldoende op. Wij geven geen geld uit aan pesticiden en we hebben geen leningen lopen. Het is frustrerend om als sector tijd en energie te moeten spenderen om jezelf tegen dat soort berichtgeving te verdedigen. Gelukkig zien onze deelnemers hoe hard wij voor hun gezonde voeding werken en kunnen we hen uitleggen waarom het zo belangrijk is om zorg voor onze bodems te dragen.

Tim: Ik kijk positiever naar de toekomst. Op Europees niveau gaat de Green Deal de goede richting uit. Veel boeren voelen zich daardoor in het nauw gedreven, wat begrijpelijk is. Net daarom zijn er maatregelen nodig om boeren te helpen om de transitie naar een meer ecologisch landbouwmodel te maken.

Als je mij naar de toekomst van CSA-initiatieven vraagt, zou ik zeggen dat zij net de toekomst van de landbouw zijn. Regeneratieve landbouw – biolandbouw gericht op het herstel van een aangetaste of uitgeputte bodem – is dé manier waarop we ons voedsel moeten produceren. Gelukkig is die beweging ook te merken: er is weer interesse om boer te worden, de opleidingen biolandbouw bij Landwijzer vzw zijn volzet, er zijn steeds meer nieuwe CSA-projecten en wachtlijsten om bij aan te sluiten … Ik wil naar een landbouw waarbij niet één boer honderd hectaren bewerkt, maar meerdere boeren elk kleinere percelen bewerken, met zorg voor de bodem én de natuur.

Meer weten?

’t Lekkerland: zelfoogstboerderij van Tim Meys en Lies Vissers, meer info hier.

CSA-netwerk: gezonde landbouw voor betrokken buurtbewoners, meer info hier.

De Landgenoten: coöperatie die landbouwgrond koopt ten behoeve van bioboeren, en dat dankzij het geld van aandeelhouders en schenkers, meer info hier.

Foto bovenaan © Yel Ratajczak