Nieuws

Tien jaar na de euthanasiewet beseffen Belgen dat ze bij het levenseinde zelf keuzes kunnen maken. Bovendien willen ze dit recht zien uitbreiden: vanaf een levensbedreigend verdict willen velen op zijn minst in de medische besluitvorming betrokken zijn. Het emancipatorisch effect van deze wet is dus niet te onderschatten.

Merkwaardig dat bepaalde mensen die hun keuzevrijheid laten beïnvloeden door een hogere verbondenheid – wat voor alle duidelijkheid hun volste recht is – hun levensvisie voortdurend blijven opdringen aan andersdenkenden. Telkens in de media het recht – niet de plicht – verschijnt op zelfbeschikking zoals het verzoek voor een zelfgekozen levenseinde, benadrukken deze mensen dat er ?meer werk moet gemaakt worden van palliatieve zorg in plaats van te zwaaien met euthanasie? (DS, 3 februari 2014).

Intellectuele eerlijkheid gebiedt ons te melden dat ?andersdenkenden? van de Vrije Universiteit Brussel in 1988 het eerste volwaardige palliatieve initiatief in België, de palliatieve thuisequipe Omega, hebben opgericht. De federatie palliatieve zorg Vlaanderen werd ook mee door dezelfde groep gecreëerd en de eerste voorzitters behoorden tot de VUB; de laatste werd in 2002 evenwel weggestemd wegens betrokkenheid bij de euthanasiewet. Het eerste supportief en palliatief dagcentrum TOPAZ werd analoog door het UZ Brussel opgericht in 1997. Intussen ijveren we verder voor de uitbouw van deze noodzakelijke palliatieve zorg.

Stop nu eens eindelijk met te suggereren dat vrijzinnigen enkel met euthanasie begaan zijn. Toen we 25 jaar geleden de ziekenhuizen en de woon- zorgcentra – de meeste zijn christelijk geïnspireerd – trachtten te overtuigen een palliatief team op te starten, kregen we te horen dat ze geen behoefte hadden aan palliatieve zorg, want dat in hun instelling ‘niet werd gestorven’. Wanneer we hen nu vragen waarom euthanasie nog zo moeilijk ligt antwoorden ze dat er binnen hun muren geen nood is aan euthanasie want dat ze palliatieve zorg en palliatieve sedatie toedienen. Deze instellingen hebben blijkbaar toch palliatieve zorg/sedatie ontdekt en dringen ze nu zelfs soms op aan patiënten die er niet om gevraagd hebben.

Wil men eindelijk eens aanvaarden dat veel mensen zelf de omstandigheden van hun leven(seinde) wensen te bepalen. Zwaar zieken willen boven alles een waardige oplossing voor hun ondraaglijk, uitzichtloos lijden. Voor sommigen is dat palliatieve zorg, voor anderen is dat euthanasie en voor nog anderen is het een combinatie van beide. Het feit dat we dat zelf kunnen kiezen ? niet kiezen is ook een keuze – is jammer genoeg uniek in de wereld. Laten we deze voorbeeldfunctie vooral zo houden.

Wim Distelmans
Leerstoel ‘Waardig Levenseinde’ van deMens.nu aan de VUB en oprichter LevensEinde InformatieForum.