Opinie: Armoede op school verdient humane aanpak
Opgelet! Dit is een gearchiveerd bericht. Het is mogelijk dat er belangrijke afbeeldingen, links en/of video’s ontbreken.
Naar aanleiding van het project “Kleine kinderen, grote kansen”, dat deze week wordt gelanceerd door de Vlaamse minister van Onderwijs en de Koning Boudewijnstichting, pleiten wij voor een humane aanpak van armoede op school. Het is evident dat wie leraar wil worden al tijdens de opleiding moet leren omgaan met kinderen en diversiteit. Eén op zeven inwoners van België is arm. Eén kind op vijf heeft een verhoogd armoederisico. Arm zijn betekent dat men in een gezin leeft met een inkomen dat lager is, soms véél lager, dan de armoedegrens. Onderwijs en een degelijke opleiding blijven de recepten om de neerwaartse spiraal van generatie-armoede te doorbreken. Maar de schoolrekeningen die zich meermaals op een schooljaar aandienen ? ook voor gezinnen die het slachtoffer zijn geworden van de zogenaamde ?nieuwe armoede? ? kunnen het recht op onderwijs enorm belasten. Nochtans staat de principiële kosteloosheid van het leerplichtonderwijs ingeschreven in de Grondwet. Maar zoals men zegt: ?Koken kost geld?. En dit geldt ook voor scholen, zeker in tijden van besparingen. Financiële reserves zijn schaars en in vele gevallen onbestaande. Vermijd incassobureaus Soms doen scholen een beroep op een incassobureau. Zo kregen vorig jaar de ouders van 12.000 kinderen met een incassobureau te maken. Gezinnen in armoede kunnen vaak de facturen niet betalen, niet uit onwil, maar gewoon dat er simpelweg geen geld is. Scholen gaan er soms van uit dat dat moedwillig niet op schoolrekeningen wordt ingegaan en achten het raadzaam om een derde instantie in te schakelen om zo hun tegoeden alsnog te verkrijgen. De school moet verder kijken dan enkel vanuit het oogpunt van schoolmanagement. De school dient als gemeenschap op te treden en te denken vanuit haar centrale opdracht: emancipatie door onderwijs. Inschakelen van incassobureaus maakt het voor gezinnen met financiële problemen vaak gewoon nog erger: inbeslagname van eigendom, boetes en interesten. Respectvolle benadering Achterstallige of uitblijvende betalingen van ouders in een problematisch financiële situatie vragen om een respectvolle benadering met oog voor de menselijke waardigheid. Want juist het gebrek aan respect en eigenwaarde van de mensen in financiële nood, vormen het grootste probleem voor de betrokkenen. Voor de gezinnen die erg financieel kwetsbaar zijn en voor wie reserves ontbreken kunnen scholen, oudercomités, vriendenkringen, aan de school verbonden vzw?s, instaan door op discrete wijze leerlingen te helpen. Sommige gemeenten en steden werken met een fonds waarop scholen beroep kunnen doen in geval van niet betaalde rekeningen bij ouders. In sommige gevallen wordt een vertrouwenspersoon aangesteld die het financiële plaatje van het betrokken gezin onderzoekt met instemming van de betrokkenen en vervolgens aanbevelingen doet (van een gratis abonnement voor het openbaar vervoer, inschakelen van vrijetijdspassen tot het terugbetalen van alle kosten). Door goede dialoog tussen de school en de betrokken gezinnen over onbetaalde facturen kan er gezocht worden naar menswaardige oplossingen. Preventief beleid Vele problemen kunnen opgevangen worden door het voeren van een preventief beleid dat inzet op heldere communicatie en kostenbeheersing. Zo kunnen bijvoorbeeld activiteiten die niet voor alle leerlingen financieel haalbaar zijn om buiten de reguliere lestijden te ondernemen, geen basis vormen ter voorbereiding van een les. Alle ouders en leerlingen hebben recht op erkenning en erkenning betekent ook het respecteren van de noden en beperkte mogelijkheden van de minder begoeden onder ons. Curatief beleid op maat van de gezinnen (werken met afbetalingstermijnen, schuldbemiddeling e.d.) zal daarbij noodzakelijk moeten aanleunen. Geen stigmatisering Bovendien staat naast de persoonlijke ontwikkeling ook de integratie van burgers in de samenleving hoog op de agenda van de school. Stigmatiseren is uit den boze en de kinderen kunnen in geen enkel geval betrokken worden in de problematiek van onbetaalde schoolfacturen. Hún toekomst bepaalt het schoolbeleid en niet de achtergestelde financiële thuissituatie. Elke leerling, arm of rijk, moet zich welkom voelen op de school. Er bestaan alternatieven voor het incassobureau, de tussenkomst van een advocaat of deurwaarder. Dreigen met gerechtelijke procedures verziekt de relatie met de school. Laten we verder werk maken van de juiste inschatting van de betaalachterstanden, in functie van de opdracht van de school, de persoonlijke ontwikkeling en het welbevinden van het individu en het streven naar een meer gelijke samenleving. Ervaringsdeskundigen uit de organisaties waar armen het woord nemen kunnen betrokken worden bij het uittekenen van een plan om de problematiek op een goede manier aan te pakken. Mensen met kennis van armoede hebben een groter empathisch vermogen. De overheid dient tot slot oog te hebben voor inbedding van de school en de samenstelling van haar leerlingenpubliek. Daarom is het ook van wezenlijk belang dat het subsidiebeleid wordt gevoerd op basis van de leerlingensamenstelling van de specifieke school en niet op het aantal individuele leerlingen. Hierdoor kan er meer gericht ingegaan worden op de problematiek van onbetaalde schoolfacturen (zonder verliezers). Bovendien wordt het recht op onderwijs voor alle kinderen gegarandeerd door artikel 28 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind dat in België begin 1992 kracht van wet kreeg. Sylvain Peeters Voorzitter deMens.nu ? Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw _____________________________________________________ Voor meer informatie en reacties: Voorzitter en woordvoerder, Sylvain Peeters Tel 0475 42 84 66 voorzitter@demens.nu Naar aanleiding van het project “Kleine kinderen, grote kansen”, dat deze week wordt gelanceerd door de Vlaamse minister van Onderwijs en de Koning Boudewijnstichting, pleiten wij voor een humane aanpak van armoede op school. Het is evident dat wie leraar wil worden al tijdens de opleiding moet leren omgaan met kinderen en diversiteit. Eén op zeven inwoners van België is arm. Eén kind op vijf heeft een verhoogd armoederisico. Arm zijn betekent dat men in een gezin leeft met een inkomen dat lager is, soms véél lager, dan de armoedegrens. Onderwijs en een degelijke opleiding blijven de recepten om de neerwaartse spiraal van generatie-armoede te doorbreken. Maar de schoolrekeningen die zich meermaals op een schooljaar aandienen ? ook voor gezinnen die het slachtoffer zijn geworden van de zogenaamde ?nieuwe armoede? ? kunnen het recht op onderwijs enorm belasten. Nochtans staat de principiële kosteloosheid van het leerplichtonderwijs ingeschreven in de Grondwet. Maar zoals men zegt: ?Koken kost geld?. En dit geldt ook voor scholen, zeker in tijden van besparingen. Financiële reserves zijn schaars en in vele gevallen onbestaande. Vermijd incassobureaus Soms doen scholen een beroep op een incassobureau. Zo kregen vorig jaar de ouders van 12.000 kinderen met een incassobureau te maken. Gezinnen in armoede kunnen vaak de facturen niet betalen, niet uit onwil, maar gewoon dat er simpelweg geen geld is. Scholen gaan er soms van uit dat dat moedwillig niet op schoolrekeningen wordt ingegaan en achten het raadzaam om een derde instantie in te schakelen om zo hun tegoeden alsnog te verkrijgen. De school moet verder kijken dan enkel vanuit het oogpunt van schoolmanagement. De school dient als gemeenschap op te treden en te denken vanuit haar centrale opdracht: emancipatie door onderwijs. Inschakelen van incassobureaus maakt het voor gezinnen met financiële problemen vaak gewoon nog erger: inbeslagname van eigendom, boetes en interesten. Respectvolle benadering Achterstallige of uitblijvende betalingen van ouders in een problematisch financiële situatie vragen om een respectvolle benadering met oog voor de menselijke waardigheid. Want juist het gebrek aan respect en eigenwaarde van de mensen in financiële nood, vormen het grootste probleem voor de betrokkenen. Voor de gezinnen die erg financieel kwetsbaar zijn en voor wie reserves ontbreken kunnen scholen, oudercomités, vriendenkringen, aan de school verbonden vzw?s, instaan door op discrete wijze leerlingen te helpen. Sommige gemeenten en steden werken met een fonds waarop scholen beroep kunnen doen in geval van niet betaalde rekeningen bij ouders. In sommige gevallen wordt een vertrouwenspersoon aangesteld die het financiële plaatje van het betrokken gezin onderzoekt met instemming van de betrokkenen en vervolgens aanbevelingen doet (van een gratis abonnement voor het openbaar vervoer, inschakelen van vrijetijdspassen tot het terugbetalen van alle kosten). Door goede dialoog tussen de school en de betrokken gezinnen over onbetaalde facturen kan er gezocht worden naar menswaardige oplossingen. Preventief beleid Vele problemen kunnen opgevangen worden door het voeren van een preventief beleid dat inzet op heldere communicatie en kostenbeheersing. Zo kunnen bijvoorbeeld activiteiten die niet voor alle leerlingen financieel haalbaar zijn om buiten de reguliere lestijden te ondernemen, geen basis vormen ter voorbereiding van een les. Alle ouders en leerlingen hebben recht op erkenning en erkenning betekent ook het respecteren van de noden en beperkte mogelijkheden van de minder begoeden onder ons. Curatief beleid op maat van de gezinnen (werken met afbetalingstermijnen, schuldbemiddeling e.d.) zal daarbij noodzakelijk moeten aanleunen. Geen stigmatisering Bovendien staat naast de persoonlijke ontwikkeling ook de integratie van burgers in de samenleving hoog op de agenda van de school. Stigmatiseren is uit den boze en de kinderen kunnen in geen enkel geval betrokken worden in de problematiek van onbetaalde schoolfacturen. Hún toekomst bepaalt het schoolbeleid en niet de achtergestelde financiële thuissituatie. Elke leerling, arm of rijk, moet zich welkom voelen op de school. Er bestaan alternatieven voor het incassobureau, de tussenkomst van een advocaat of deurwaarder. Dreigen met gerechtelijke procedures verziekt de relatie met de school. Laten we verder werk maken van de juiste inschatting van de betaalachterstanden, in functie van de opdracht van de school, de persoonlijke ontwikkeling en het welbevinden van het individu en het streven naar een meer gelijke samenleving. Ervaringsdeskundigen uit de organisaties waar armen het woord nemen kunnen betrokken worden bij het uittekenen van een plan om de problematiek op een goede manier aan te pakken. Mensen met kennis van armoede hebben een groter empathisch vermogen. De overheid dient tot slot oog te hebben voor inbedding van de school en de samenstelling van haar leerlingenpubliek. Daarom is het ook van wezenlijk belang dat het subsidiebeleid wordt gevoerd op basis van de leerlingensamenstelling van de specifieke school en niet op het aantal individuele leerlingen. Hierdoor kan er meer gericht ingegaan worden op de problematiek van onbetaalde schoolfacturen (zonder verliezers). Bovendien wordt het recht op onderwijs voor alle kinderen gegarandeerd door artikel 28 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind dat in België begin 1992 kracht van wet kreeg. Sylvain Peeters Voorzitter deMens.nu ? Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw_____________________________________________________Voor meer informatie en reacties: Voorzitter en woordvoerder, Sylvain Peeters Tel 0475 42 84 66 voorzitter@demens.nu