Vrijwillige zwangerschapsafbreking
Nieuwe wet in België
Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg8 nr1
De nieuwe wet betreffende de vrijwillige zwangerschapsafbreking trad in voege op 8 november 2018. Wat is verschillend in de nieuwe wet en wat brengt de toekomst?
Franky Bussche
Tot voor kort was vrijwillige zwangerschapsafbreking in België nog steeds een misdrijf tegen de orde der familie en tegen de openbare zedelijkheid (Titel VII, Strafwetboek). De wet Lallemand-Michielsens van 1990 zorgde voor een gedeeltelijke depenalisering: de voorziene strafrechtelijke sancties werden niet toegepast als alle in die wet vermelde voorwaarden gerespecteerd worden.
In 2016 lanceerden het Centre d’Action Laïque en deMens.nu-Unie Vrijzinnige Verenigingen de campagne Abortus uit het strafwetboek om vrijwillige zwangerschapsafbreking als een medische handeling te erkennen. Er werd eveneens voor geijverd om de mogelijke termijn voor de toepassing van abortus uit te breiden, omdat nu een vooral sociaal zwakkere groep vrouwen genoodzaakt is naar het buitenland te trekken bij het overschrijden van de wettelijke termijn in ons land.
Verschillende wetsvoorstellen werden geformuleerd om abortus uit het strafrecht te halen, om de termijn uit te breiden … In de commissie Justitie van de Kamer werden hoorzittingen met experten georganiseerd.
Begin juli 2018 dienden de regeringspartijen een eigen wetsvoorstel in dat geen rekening hield met de andere voorstellen en amendementen.
Op 4 oktober 2018 keurde de plenaire vergadering het wetsvoorstel van de meerderheidspartijen betreffende abortus goed. Alle door de oppositie ingediende amendementen werden verworpen. Het wetsvoorstel werd goedgekeurd met 84 stemmen voor, 39 stemmen tegen en 5 onthoudingen. De nieuwe wet van 15 oktober 2018 betreffende de vrijwillige zwangerschapsafbreking, tot opheffing van de artikelen 350 en 351 van het Strafwetboek, tot wijziging van de artikelen 352 en 383 van hetzelfde Wetboek en tot wijziging van diverse wetsbepalingen, verscheen in het Belgisch Staatsblad op 29 oktober 2018 en trad in voege op 8 november 2018.
Wat is verschillend in de nieuwe wet?
- Abortus wordt uit het strafwetboek gehaald en wordt in een aparte wet opgenomen. Dezelfde straffen blijven echter behouden bij het niet naleven van de wettelijke voorwaarden.
- De bedenktijd van zes dagen kan worden geschrapt als er medische redenen zijn.
- De termijn van twaalf weken na de bevruchting blijft bewaard. Wanneer de eerste raadpleging gebeurt minder dan zes dagen voor het einde van de termijn van twaalf weken, dan wordt die termijn verlengd pro rata het aantal niet verstreken dagen van de termijn van zes dagen.
- Het begrip noodsituatie wordt geschrapt.
- De arts wordt verplicht om door te verwijzen.
- Er wordt een strafbaarstelling ingevoerd voor wie de toegang tot abortus probeert te verhinderen.
Toekomst?
De voorstellen van de oppositie streefden naar een volledige depenalisering en naar de aanpassing van de voorwaarden. De oppositiepartijen dienden een gezamenlijk amendement in om de periode waarin abortus wettelijk mogelijk is, op te trekken van twaalf naar achttien weken. Dat amendement werd echter verworpen bij de eindstemming in de Kamer.
Tijdens een volgende legislatuur moet de ‘abortusdraad’ weer opgenomen worden. Door het niet verlengen van de termijn blijven een aantal vrouwen in de kou staan en moeten ze naar bijvoorbeeld Nederland reizen. Een aantal politici van de huidige meerderheidspartijen beloofden alvast in stappen aan de wet verder te werken.
