fbpx
deMens.nu
Kurt Van Eeghem

Een vers blik sukkelaars

Column verschenen in deMens.nu Magazine jg8 nr2

Kurt Van Eeghem

De industriële revolutie bereikte Vlaanderen niet meteen, ons volk leefde van de soms schrale opbrengst van de landbouw. Er werd honger geleden, zeker in jaren dat de ‘patattenoogst’ mislukte. De plattelandsbevolking zocht en vond, onder meer in het Noorden van Frankrijk – vaak seizoensarbeid – en in de Borinage waar plots veel volk nodig was om in de ‘koolputten’ af te dalen. De getallen zijn indrukwekkend. Meer dan honderdduizend Vlaamse landbouwers trokken naar de Verenigde Staten en Canada. Ook Brazilië en Argentinië waren populair. De grootste groep, meer dan een half miljoen Vlamingen, kwam in Wallonië terecht.

 

“Het waren arme dompelaars,
vaak analfabeten …”

 

Het waren arme dompelaars, vaak analfabeten, hoe dan ook niet de meest verfijnde arbeiders die in de steenkoolbekkens van de Borinage gingen werken. Ze werden in houten barakken geduwd. Veilige werkomstandigheden kon men niet garanderen, dagelijks verschenen berichten over werkongevallen, vaak met dodelijke afloop. De autochtone bevolking verwelkomde het ‘tuig’ uit Vlaanderen met gemengde gevoelens. De patroon was blij met de goedkope werkkrachten, maar de rest bespuwde het ruwe volkje. Vlamingen – ze hadden namen als Onkelinx, Reynders en Van Cauwenberghe – waren harde werkers. Ze verfransten snel en kregen na verloop van tijd leidende posities. Het werden volbloed Walen.

Toen weinig Vlamingen het zagen zitten om nog langer in mensonterende omstandigheden onder de grond te zwoegen, moest er nieuw volk worden aangetrokken. Diep in Italië vond men verse sukkelaars, al even ruw en ongeletterd, die bereid waren om voor hun familie te wroeten. Een paar honderdduizend Italianen werden op transport gezet, niet alleen naar Wallonië waar de houten barakken weer dienden, ook in Zolder en Winterslag was vers volk nodig om het vuile werk te doen. De families Adamo, Di Rupo, Dragone, Simoni en Granata kregen de vernederende behandeling. Ze werden bespuwd. “Wat een onbeschaafd volkje”, klonk het. Enzo Scifo werd een goddelijke Rode Duivel en Aldo Vastapane stichtte Brussels Airlines en iedereen sloot de Italiaanse keuken in het hart.

 

“… waar het ongezond werken was,
kon je ze vinden”

 

Na de ramp in Marcinelle zag ook de Italiaanse arbeider het niet meer zitten. Voor hun en ander ‘vuil’ werk werden nieuwe bronnen aangeboord, Marokko en Turkije. Een zootje ongeregeld kwam over. Ze waren ongeletterd, vervreemd en een andere God toegenegen. Onvoorbereid werden ze in de bedrijven gedropt. Waar het ongezond werken was, kon je ze vinden. Niet twijfelen, ook zij kregen een hoop drek over zich heen. Er werd een politieke partij gesticht die zich exclusief bezighield met het sturen van verwijten. Dankzij Nacer Chadli en Marouane Fellaini wonnen we brons op het WK voetbal, Mohamed Ridouani is de nieuwe burgemeester van Leuven, Sidi Larbi Cherkaoui leidt het Ballet Vlaanderen en Meyrem Almaci doet hetzelfde bij Groen.

Kortom, hoog tijd voor een vers blik sukkelaars. Aan de uiteinden van ons continent vonden bedrijfsleiders vaardige dompelaars om aan dumpingprijzen in de bouw en het transport te werken. Afghaanse, Syrische en Afrikaanse vluchtelingen blijken bereid om voor een habbekrats ‘hun nestel af te draaien’. De autochtonen vormen een rij om te spuwen op dat nieuwe contingent ‘plebejers’.

Kunnen we daar nu eindelijk de passende lessen uit trekken, alstublieft?

Foto bovenaan © Isabelle Pateer

Kurt Van Eeghem is presentator, acteur en schrijver. Meer lezen?