Nieuws

Youth for Climate & Students for Climate

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg9 nr1

“Zeg maar dat we met een klimaatcrísis kampen en niet meer met een opwarming.” Toon Lambrecht, zeventien jaar, en Yuni Mertens, twintig jaar, zijn twee jongeren die zich volop inzetten om een sterker bewustzijn met betrekking tot de klimaatcrisis te creëren. Toon is coördinator bij Youth for Climate en Yuni is medeoprichter van Students for Climate. Hun grote inspiratiebronnen zijn klimaatactivisten Greta Thunberg, Anuna De Wever en Kyra Gantois.

Ellen Vandevijvere

Wat was voor jullie het keerpunt om meer voor het klimaat te willen doen dan pakweg sorteren?

Yuni Mertens: Voor mij is de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg de inspiratiebron geweest. Zij kwam met een ander discours, namelijk dat de grote vervuilers het probleem zijn. Ik was al vegan en sorteerde mijn afval, maar besefte dat er veel meer moet veranderen dan die kleine individuele stappen. En toen was er op 2 december 2018 de massademonstratie Claim the Climate in Brussel. Op het moment dat Anuna De Wever en Kyra Gantois, de Belgische activisten, in een video opriepen om naar die klimaatmars te komen, dacht ik: dat is geniaal.

Toon Lambrecht: Voor mij lag dat ergens begin augustus 2018, toen het IPCC-rapport (het Intergovernmental Panel on Climate Change is een organisatie van de Verenigde Naties die de klimaatverandering bestudeert en evalueert, red.) en het klimaat vaker in het nieuws kwamen, met steeds meer alarmerende berichten. De druppel voor mij – en voor veel jongeren – was de onthouding van België aan het wereldwijde klimaatakkoord van 2018 in het Poolse Katowice. Toen heb ik beslist om een stap verder te gaan door mee te betogen en mijn stem te laten horen. Het gaat over mijn toekomst.

Waarom komt er volgens jullie zo’n harde kritiek op Anuna en Greta, die oproepen tot een sterker klimaatbeleid?

Yuni: Beleidsmakers en grote bedrijven zien hen als een gevaar, omdat zoveel mensen zich achter hen hebben geschaard. Bedrijven en beleidsmakers zijn namelijk zelf onderdeel van de problematiek en geven daarom enorme bedragen uit aan het onderuithalen van de realiteit. Het verspreiden van fake news behoort daartoe, maar ook de aanwezigheid van klimaatsceptici in tv-studio’s, waarbij de wetenschappelijke kant van de kwestie totaal wordt genegeerd.

Toon: Algemeen kunnen we aannemen dat er angst voor verlies heerst, bijvoorbeeld bij bedrijven die nu erg winstgevend zijn. Maar evengoed zijn er veel andere mensen die negatief op de klimaatmarsen reageren, omdat ook zij bang voor verlies zijn. De problematiek is abstract en wetenschappelijk, en voor sommigen moeilijk te vatten. De vraag is dan: Hoe gaan we daarmee aan de slag? Hoe kunnen we aan die mensen laten zien dat er ook opportuniteiten aan vasthangen?

Yuni: Klimaatbeleid is een vaag begrip en houdt verandering in. Niemand wil zijn dagelijks leven veranderen. Wat zou dat voor mij betekenen? Ga ik het met minder luxe moeten stellen? Moet ik mijn gsm achterwege laten? En er is ook angst voor klimaattaksen.

“Samenwerken aan een beter klimaat

en dus aan een betere toekomst”

Hoe kan je die negatieve kritiek als jongere tegengaan?

Toon: Je mag die kritiek en die mensen niet negeren. In het belang van de dialoog en de democratie moet je met hen in gesprek gaan. Als we hen duidelijk kunnen maken dat het een positief verhaal is, dat we allemaal samenwerken aan een beter klimaat en dus aan een betere toekomst, dan kan dat tot vooruitgang leiden.

Yuni: Als we nu niets ondernemen, stevenen we af op een catastrofale toekomst. Terwijl de toekomst die wij voorstellen, zoveel mooier is. Het gaat onder meer over openbaar vervoer, maar ook over meer rechten en meer gelijkheid. Vanuit Students for Climate proberen we daarom ook een link met Workers for Climate te leggen, om het sociale aspect van de transitie naar voren te brengen en om de werkende bevolking mee te krijgen.

Veel werknemers zijn bang voor verandering, voor verhoogde taksen, voor de invloed op hun dagelijks leven. Vandaar de beweging van de gele hesjes. En dat begrijpen we. De oplossing zit erin om met die mensen te praten, om hun problemen, noden en eisen te leren kennen en te begrijpen. We moeten die in ons eisenpakket integreren, zodat we gezamenlijk als één beweging naar voren komen. Media en lobbyisten hebben voor polarisatie gezorgd en nu is het aan ons om te tonen dat we samen achter hetzelfde doel staan.

Toon: Het reikt inderdaad verder dan alleen de gele hesjes. We moeten ons verenigen en allemaal samen achter de banner United for Climate staan, om sociale maatregelen en alternatieven te voorzien en te kiezen voor een serieus klimaatbeleid. Dan gaan we echt vooruitgang boeken in dit land.

Wat is jullie rol bij Students for Climate en Youth for Climate?

Yuni: Ik heb samen met mijn broer Students for Climate opgericht. Nu proberen we met vier andere coördinatoren de nationale betogingen te organiseren. We zorgen ervoor dat elke lokale afdeling genoeg budget, materiaal en aandacht krijgt. We zien er ook op toe dat de afdelingen onderling verbonden blijven, zodat ze weten welke acties er overal zijn. En ook om van elkaar te leren en mekaar te ondersteunen.

Toon: Ik zorg voor de coördinatie van de lokale afdelingen en de projecten bij Youth for Climate. Vooraleer we een project organiseren, contacteren we alle afdelingen, zodat we weten wie wil meewerken. Ook tussen Youth for Climate en Students for Climate zijn er contacten.

“Gezamenlijk als één beweging

naar voren komen”

Wat betekent jullie inzet voor de klimaatbeweging voor julliezelf?

Yuni: We hebben veel geleerd over het organiseren van evenementen. Het resulteert ook in vriendschappen. Je ontmoet mensen uit Luik, Namen, Antwerpen … terwijl ik vroeger alleen maar mensen uit Gent en Brussel kende.

Toon: Ja, het is echt een leerschool. Ik ben er als zeventienjarige ingestapt. Een jaar geleden kon ik me niet voorstellen wat ik nu allemaal doe. Ik heb zoveel bijgeleerd en ik heb internationale contacten gelegd. We kunnen acties opzetten, we leren wat samenleven is en we leren met mensen omgaan.

Hoe reageren jullie op de opmerking dat jongeren eerst hun rommel op de festivalweiden moeten opruimen vooraleer op straat te komen?

Yuni: Het antwoord is eenvoudig: we leven in een systeem en we zijn ook verplicht om in dat systeem te leven. Honderd procent klimaatneutraal leven is onmogelijk, daar moeten we niet flauw over doen. Maar je kan je afvragen hoe het komt dat jongeren op festivals er zo mee omspringen. Investeren bedrijven en overheden genoeg in alternatieven? Zijn er voldoende vuilnisbakken? Leent de infrastructuur er zich toe?

Toon: Het zijn niet alleen ‘klimaatmarsers’ die vuilnis achterlaten. Het is onbegrijpelijk dat plastic bekers op festivals nog bestaan. In Brussel pakken ze het anders aan. Daar moeten er op evenementen verplicht herbruikbare bekers zijn. Dat zijn kleine maatregelen die een enorme impact kunnen hebben.

Yuni: De stad Brussel heeft in herbruikbare bekers geïnvesteerd. Wij kunnen het niet alleen oplossen en dat is daar een goed voorbeeld van. Er kan zoveel gebeuren van bovenuit.

Hoe willen jullie jongeren inspireren om ook daadwerkelijk de handen uit de mouwen te steken?

Yuni: Wat mij motiveert, is dat ik vecht voor de toekomst van mijn vrienden en mijn familie.

Toon: Het klimaat raakt iedereen. Eén persoon alleen gaat de klimaatcrisis niet oplossen. Maar als we allemaal onze stem laten horen en duidelijk maken dat we verandering en een betere toekomst willen, dan kan er iets gebeuren. Als we niets doen, gaat het niet lukken en dat besef moet bij iedereen doordringen.

Foto’s © Ellen Vandevijvere