Nieuws

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg10 nr2. Lees hier meer recensies.

Hilde Vandervelde

De naam Sien van Gogh staat voor Sien Hoornik (1850-1904), een naaister en prostituee uit Den Haag die de geschiedenis is ingegaan als model en partner van de Nederlandse kunstschilder Vincent van Gogh (1853-1890).

In boeken over Vincent van Gogh wordt Sien doorgaans als een onbetrouwbare, onhebbelijke en drankzuchtige vrouw afgeschilderd. Een eenzijdig beeld dat is ontstaan op basis van een selectie uit de vele brieven die Vincent naliet. In Sien van Gogh krijgt Sien een stem. Het is een historische roman, in dagboekvorm, geschreven vanuit Siens perspectief.

Yves Saerens, de auteur, omschrijft zijn werk als faction of narratieve non-fictie, een kruisbestuiving van werkelijke feiten en geromantiseerde aanvullingen, gebaseerd op zorgvuldig onderzoek, “in een poging de werkelijkheid in te halen en Sien alsnog recht te doen.”

Sien Hoornik ontmoet Vincent van Gogh in Den Haag begin 1882. Op dat moment komt ze als prostituee aan de kost. Een half jaar later trekt ze bij hem in, met haar twee kinderen, een vierjarige dochter en een pasgeboren zoon. De vader van haar dochtertje is dan al even overleden, die van haar zoontje is onbekend. Vincent en Sien hebben trouwplannen, dat blijkt uit zijn brieven, maar hun beider families zijn tegen hun relatie gekant.

Ze kennen een korte periode van huiselijk geluk. In september 1883 komt daar echter een einde aan. Vincent verhuist naar Drenthe, zij naar haar moeder. Dan staat Sien haar kinderen af en leidt ze een zwervend bestaan. Tot ze in 1901 met een zeeman trouwt. In 1904 wordt haar levenloze lichaam in de haven van Rotterdam uit het water gevist, naar verluidt gaat het om een wanhoopsdaad.

Sien van Gogh geeft een rauwe, persoonlijke inkijk in Siens leven. Ze vertrouwt haar ontmoetingen en indrukken, haar herinneringen en ervaringen aan haar dagboek toe. Het plastische taalgebruik daarbij maakt haar armoedige levensomstandigheden en precaire gezondheidstoestand tastbaar en laat een beklijvende indruk achter.

Het dagboek werpt een nieuw licht op de geschiedenis, met name Siens tragische licht. Hoe ze wanhopig poogt een onmogelijke liefde achter zich te laten. Hoe ze als moeder zover werd gedreven haar kroost te verlaten. Tegelijk toont het verhaal de dagelijkse overlevingsstrijd van een kwetsbare vrouw aan de rand van de laatnegentiende-eeuwse maatschappij.

Over de auteur

Yves Saerens is criminoloog van opleiding en werkzaam als leerkracht niet-confessionele zedenleer in het secundair onderwijs. In 2016 debuteerde hij als auteur met De dwarsligger, zijn eerste historische roman. In dat boek vertelt hij het verhaal van een zeventiende-eeuwse man wiens skelet, in een loden sarcofaag, in 1989 onder de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, pal in het midden, wordt teruggevonden. De doodskist ligt als enige dwars ten opzichte van honderden andere graven en de aanwezige archeolgen spreken als eersten over ‘de dwarsligger’.

In 2020 verschijnt Sien van Gogh, Saerens’ tweede historische roman, een project waaraan hij drieënhalf jaar heeft gewerkt. Hij geeft het boek uit in eigen beheer, naar eigen zeggen omdat dat beter bij het thema aansluit, want “een boek dat bittere armoede verbeeldt, is laagdrempeligheid aan zichzelf verplicht.”

Sien van Gogh
Yves Saerens
Eigen beheer, 2020

Meer informatie over het boek, het onderzoek en de auteur vind je hier.

Lees ook Een bank vooruit van Yves Saerens.