fbpx
deMens.nu

Blikvanger: In Rusland moet je zitten en zwijgen

In onze rubriek Blikvangers bieden we een platform aan kritische collega’s, vrijwilligers en stagiairs die graag hun blik werpen op de mooie en minder mooie kantjes van onze samenleving.

In Rusland is het sociale klimaat al langer dan vandaag volledig verzuurd: schendingen van de mensenrechten zijn er schering en inslag. Russen die het bijvoorbeeld aandurven om niet hetero te zijn, alsof dat een keuze is, kunnen vooral rekenen op onbegrip, demonisering, haatdragend taalgebruik en geweld. 

Om een voorbeeld te geven: vorige week nog durfde een verrassend progressieve supermarktketen (VkusVill) het aan om in een reclamecampagne hun klanten in al hun diversiteit te tonen. In hun reclamespot kreeg je niet één, maar twee lesbische koppels tegelijk te zien. Het is natuurlijk nog steeds Rusland, dus de advertentie werd wel verspreid met de waarschuwing: buiten bereik van kinderen houden. Dat kinderen hun handjes voor de ogen moeten slaan wanneer twee mensen van hetzelfde geslacht elkaar graag zien, dat zijn praktijken die doen denken aan de huidige waanzin in Hongarije, en de situatie in Rusland is inderdaad gelijkaardig. Het land zwaait al sinds 2013 met een wet die verbiedt dat niet-traditionele seksuele relaties “gepromoot worden aan minderjarigen”. De politieke pot schaft er elke dag homofobie en de LGBTQI+-gemeenschap wordt er dus ook aanschouwd als “in strijd met de traditionele Russische waarden”. Het gezin werd langs alle kanten met de dood bedreigd en de grootmoeder vertelde dat “mensen schrijven dat ze mijn kleindochter willen verkrachten of vermoorden” (bron). De supermarktketen krabbelde vliegensvlug terug en verwijderde de advertentie, met de boodschap dat ze betreuren dat het gebeurd is en dat het een grote vergissing was. Schrap dus gerust de woorden “verrassend progressieve” uit de eerste zin van deze alinea. 

Vrijheid van meningsuiting bestaat dus in Rusland wel degelijk: wie graag haat verspreidt en diversiteit de kop indrukt, is vrij om mensen met de dood te bedreigen. Wie het recht echter graag inroept om schendingen van mensenrechten en bijvoorbeeld praktijken zoals hierboven vermeld aan te klagen, komt van een ijskoude kermis thuis. Amnesty International heeft een nieuw rapport klaar dat omschrijft hoe vreedzame protesten de voorbije jaren steeds hardhandiger de kop ingedrukt worden: het is een gloeiend hete en stevig aangebrande stoofpot van restrictieve wetten, agressieve politieoptredens en strafrechtelijke vervolging voor wie toch durft tegen te pruttelen.  

Zo geeft Amnesty bijvoorbeeld aan dat de Federale Wet op Vergaderingen van 2004 de afgelopen jaren al dertien keer is aangepast en dat er de afgelopen zeven jaar al negen amendementen doorgevoerd zijn om het recht om te betogen, een recht dat vastgelegd is in de Russische grondwet, steeds verder in te perken. Russische mensenrechtenactivist Oleg Kozlovsky heeft het over kafkaiaanse toestanden. Bijeenkomsten mogen niet plaatsvinden in de buurt van presidentiële residenties, maar ook niet in de buurt van gerechtsgebouwen en gevangenissen en sinds enkele maanden ook niet meer in de buurt van hulpdiensten. In bepaalde provincies zijn de beperkingen nog absurder: VRT NWS vermeldt dat bijvoorbeeld in de provincie Kirov bijeenkomsten verboden zijn in de buurt van culturele, educatieve en medische voorzieningen, amusementscentra, winkelcentra, speeltuinen en haltes van het openbaar vervoer. Dat is dus zo goed als overal. 

Wie toch durft zijn mond open te doen, wordt hardvochtig afgestraft door de politie, vaak fysiek, en vervolgens zwaar afgerekend in de rechtbank. Er is heel wat publieke verontwaardiging over dit soort praktijken, maar de overheden houden uiteraard de daders een hand boven het hoofd. Agenten die volledig over de schreef gaan, daar worden alle politieke oogjes voor dichtgeknepen. Dit werkt natuurlijk recidives en nieuwe misdaden in de hand, net vanuit de instanties die het volk zouden moeten beschermen. 

Landen als Hongarije, Polen en Rusland zijn allemaal in hetzelfde homofobe bedje ziek. Er heerst een klimaat van onverdraagzaamheid, racisme en homofobie en al wie niet blank, hetero en cisgender is, moet het met geweld bekopen. Bedankt aan Amnesty voor het belangrijke en onthutsende rapport. 

Lees het rapport van Amnesty International

Jonathan Loeys
Digital campaigner & content manager bij deMens.nu

Nog meer blikvangers:

Hoe woke was Darwin?

Ik heb nooit begrepen waarom de wereld niet gewoon van iedereen is

Laten we blijven praten over mentaal welzijn (ook na corona)