Een bank vooruit
Leerkrachten niet-confessionele zedenleer over hun vak
Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg10 nr4. Meer verhalen van leerkrachten hier.
Naam: Ileana Gatto
Aantal jaren voor de klas: 17
Scholen: BS De Luchtballon Geel, BS De Boomgaard Meerhout & Freinetschool De Zeppelin Geel
Jaren: 1ste tot en met 6de leerjaar
De meeste leerlingen kennen mij als de ‘waarom’-juf. Een thema als ‘de symboliek en oorsprong van feesten en gebruiken’ start ik vaak met een aantal vragen zoals: Waarom doen we zoiets geks als een groene naaldboom in ons huis zetten? Waarom net een spar en geen eik? Waarom verstoppen we eieren? Waarom spreken we van een haas en niet van een kip?
Ik ga ook graag met de kinderen op onderzoek naar buiten. Dan stel ik vragen als: Welk seizoen is het nu? Wat merk je aan de natuur? Hoe zien de bomen eruit? Groeit er veel? Als jullie na school thuiskomen, is het dan nog lang licht? Is het momenteel lekker warm of net heel koud? Enzovoort.
Daarna reizen we naar het verleden en vervolledig ik stapsgewijs, samen met de leerlingen, het hele verhaal tot we alle elementen die nu bij de feesten horen, hebben ontdekt.
“Op zoek gaan
naar overeenkomsten”
Bij de allerkleinsten vertrek ik veelal vanuit hun eigen leefwereld en schrijf ik wel eens nieuwe verhalen, namelijk ‘De avonturen van Knubbe en Froezel’.
Bij de oudere kinderen gebeurt het onderzoeken vaak in kleine groepjes in een doorschuifsysteem. Aan de hand van beeldmateriaal, puzzels, raadsels, verhalen, enzovoort, leren ze alles over feesten en gebruiken.
Met de oudste leerlingen gaan we nog een stapje verder en gluren we ook bij de buren. We stellen ons de vraag of iedereen dat specifieke feest viert. We bekijken de verschillen in tijd en cultuur, en gaan aan de hand van talrijke vragen ook op zoek naar overeenkomsten.
Een andere methode die altijd leuk is, is een ‘gouwe ouwe’ quiz, waarbij alle leerlingen op het einde een prijsje – gekoppeld aan het thema – kunnen winnen. Meestal gaat het dan over een lekkere kleinigheid. De grote joel- en paasquiz blijven mede dankzij het snoepgoed een hit.
Zo probeer ik, samen met de groep, op een speelse en avontuurlijke manier de oorsprong van feesten en hun rituelen te achterhalen. We ontdekken welke feesten en gebruiken we gemeenschappelijk hebben met mensen buiten onze eigen bubbel, en welke er verschillend zijn. We durven ook sommige rituelen kritisch te bekijken en uiteindelijk proberen we zelfs om er nieuwe te bedenken.
Foto bovenaan © Shutterstock.com