Opgroeien
Inspiratie voor de lessen niet-confessionele zedenleer
Verschenen in deMens.nu Magazine jg11 nr4, in het kader van het dossier ‘Opgroeien‘. Meer ‘Doordacht’ hier.
Bert Goossens en Christophe Van Waerebeke
Gezegd
“Het streven naar waarheid en schoonheid is een activiteit waarbij we in ons hele leven kind mogen blijven.” – Albert Einstein, Duits-Zwitsers-Amerikaanse natuurkundige.
“Opvoeding van de geest zonder opvoeding van het hart is geen opvoeding.” – Aristoteles, Griekse filosoof.
“Opvoeding is georganiseerde verdediging van de wereld der volwassenen tegen de jeugd.” – Mark Twain, Amerikaanse schrijver.
Kinderrechten
Het Kinderrechtenverdrag werd op 20 november 1989 door de Verenigde Naties aangenomen. Daarom ook is het jaarlijks op 20 november Internationale Kinderrechtendag.
Bijna alle landen van de wereld hebben het Kinderrechtenverdrag ondertekend en bekrachtigd. In België kreeg het verdrag begin 1992 kracht van wet. Het geldt voor iedereen die minderjarig – jonger dan achttien – is.
Welke van onderstaande rechten zijn volgens jou kinderrechten?
- Recht op veilig drinkwater.
- Recht op een eigen mening.
- Recht op privacy.
- Recht om eigen vrienden te kiezen.
- Recht om te spelen en te rusten.
- Alle bovenstaande antwoorden zijn kinderrechten.
Antwoord: f.
De volledige tekst van het Kinderrechtenverdrag, alle 54 artikelen, vind je hier op de website van Unicef.
Leestip
Met haar boek Mild ouderschap wil Nina Mouton ouders inspireren om hun eigen zoektocht in het ouderschap vorm te geven. Volgens de auteur is namelijk niets vermoeiender dan vastzitten in een ouderschapsstijl die niet bij je past en die je voortdurend doet twijfelen.
Geen nood aan een handboek, maar wel aan een dosis empowerment? Dan is dit misschien een boek voor jou.
Leren van kinderen
Volgens een boutade over opvoeden zouden ouders hun kinderen opvoeden tot een bepaalde leeftijd en vanaf dan zou het aan de kinderen zijn, ondertussen jongvolwassenen, om hun ouders op te voeden. Het bewustzijn en denken van kinderen kan hoe dan ook tot inspiratie strekken voor de volwassen levenshouding.
Kinderhersenen beschikken namelijk over meer zenuwbanen en vertonen meer connectiviteit. Onder meer de prefrontale cortex – het gebied dat vooral een rol speelt bij inhibitie of remming waardoor andere hersendelen minder actief worden en we ons beter kunnen concentreren – komt in verhouding tot andere gebieden veel langzamer tot rijping.
Dat maakt dat kinderen uitmunten in creativiteit, want daarvoor moet je net zoveel mogelijk opties onderzoeken en openstaan voor alle mogelijkheden, ook de minst voor de hand liggende. Ben je op zoek naar een creatieve oplossing voor een bepaald probleem, leg het dan ook even aan een kind voor …
Geïnteresseerd? Lees meer in De kleine filosoof. Wat het kinderbrein ons vertelt over waarheid, liefde en de zin van het leven van Alison Gopnik.
Nog meer gezegd
“Een kind is niet een lege fles die moet worden gevuld, maar een smeulend vuurtje dat moet worden aangewakkerd.” – Michel de Montaigne, Franse filosoof, auteur en politicus.
“Eigenlijk begrijpen kinderen normatieve regels beter dan logica. (…) Maar ze presteren veel beter als je ze vraagt om na te denken over regels.” – Alison Gopnik, Amerikaanse ontwikkelingspsychologe en filosofe.
Bildung
Er zijn woorden die zich niet laten vertalen: het Duitse ‘Bildung’ is daar een voorbeeld van. De term werd ontleend aan de Duitse filosoof, taalwetenschapper en staatsman Wilhelm von Humboldt (1767-1835). Bildung is “de vorming tot zelfstandige, vrije en goede persoonlijkheden met gevoel voor geschiedenis en cultuur”, aldus de online encyclopedie Wikipedia.
Bildung is gericht op een algemene ontplooiing van alle menselijke kwaliteiten, waaronder het ontwikkelen van vermogens tot moreel oordelen en kritisch denken. Het vormt dan ook een ‘humanistisch’ ideaal.
Een bildungsroman is een psychologische roman die verhaalt over de geestelijke ontwikkeling van de protagonist tijdens de overgang van jeugd naar volwassenheid, wanneer de bewustwording van de eigen identiteit en rol in de wereld zich doorgaans ontwikkelt.
Leestip
Verschenen in 1997, maar nog steeds een must-read voor iedereen die zich wil verdiepen in humanistische opvoeding is De waarde van opvoeden. Filosofie van onderwijs en ouderschap van Fernando Savater.
Dé centrale pijler van zijn enthousiast en inspirerend betoog over opvoeding en onderwijs is het geloof in de ‘vervolmaakbaarheid’ van de mens en de onwankelbare overtuiging dat we als mens elkaar kunnen verbeteren.
Vrijzinnig humanisme in de klas: meer weten?
Ben je geïnteresseerd in niet-confessionele zedenleer? Als leerkracht, leerling of ouder? Neem een kijkje op nczedenleer.be, hét informatiepunt over het vak ncz met inspiratie en ondersteuning voor leerkrachten en leerlingen.
Lees ook ‘Een bank vooruit‘: leerkrachten niet-confessionele zedenleer vertellen over hun vak, verschenen in deMens.nu Magazine.
