Nieuws

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg11 nr4. Lees hier meer ‘Wetenschappelijk onderzocht‘.

Het spel Batoet biedt een veelheid aan werkvormen aan en is bestemd voor twaalf- tot achttienjarigen. Het helpt jongeren een aantal cruciale vaardigheden op het vlak van kritisch denken en retorisch vermogen te ontwikkelen.

Aan leerlingen vraagt het spel om in het bijzijn van anderen te spreken. Aan leerkrachten biedt het een ideaal middel om leerlingen daarbij heel gericht aan te moedigen om hun gedachten en argumentatie op een heldere, logische en samenhangende manier te uiten. Het spel bevat zesenvijftig opdrachten, opgedeeld in drie leeftijdsgebonden categorieën, die via een QR-code online worden geraadpleegd.

Batoet is een creatie van Jan De Maeyer. Hij is licentiaat/master in de lichamelijke opvoeding en doctor in de wijsbegeerte. Thans is hij ere-algemeen-directeur van de GO! scholengroep Gent en gastprofessor aan de Universiteit Gent waar hij het vak Socratische Gespreksmethoden doceert. Hij schreef ook een aantal boeken over argumentatie, debatteren en misleidende informatie. Gesprek met een bevlogen man.

Hoe ben je tot het spelidee gekomen?

Jan De Maeyer: Ik ben de mening toegedaan dat er te weinig wordt gedebatteerd en gedialogeerd in het onderwijs. Debatteren en dialogeren zijn twee verschillende zaken, hoewel het onderwerp bij beide hetzelfde kan zijn.

In het debat gaat het om je gelijk halen van anderen, op basis van een argumentatie die aan een aantal regels moet voldoen. Je kan daar ook andere elementen aan verbinden, zoals drogredenen, argumentatie op basis van vooroordelen, enzovoort. Bij de dialoog gaat het niet zozeer om je gelijk halen, maar wel om – zoals filosofe Catherine C. McCall het verwoordt – het creëren van een community of inquiry: het samen zoeken naar antwoorden via de maieutische methode (de socratische methode van vragen, en leren door vragen, red.). Net zoals een vrouw een kind baart, moeten wij samen wijsheid baren.

Mijn oorspronkelijke bedoeling was om die twee – het debat en de dialoog – te verzoenen en leerlingen ervan bewust te maken dat we elke dag proberen om ons gelijk te halen en te zoeken naar wat ons verbindt. Dat laatste wel iets minder dan het eerste. En uiteindelijk is dat plan in een spel uitgemond.

Het leuke aan het spel is dat je het zowel competitief als vrijblijvend kan spelen. Je kan elke spelopdracht ook afzonderlijk aanbrengen, naargelang het thema dat je als leerkracht in de klas wil behandelen. Bij de ontwikkeling van het spel was Jan Van Vaek, inspecteur-adviseur coördinator ncz, mijn klankbord waardoor het spel de negen themavelden van de leerplannen ncz covert.

Elk van de zesenvijftig opdrachten heeft een steraanduiding die de relevantie aangeeft voor het aanbrengen van een bepaald themaveld. De spelkaarten zijn van QR-codes voorzien, zodat de opdrachten voortdurend aangepast en aangevuld kunnen worden. Het spel kan dus geactualiseerd worden. Inbreng van derden wordt op dat vlak zeker geapprecieerd.

De spelopdrachten beslaan een brede waaier aan thema’s. Vaak behandel je voorbeelden uit de sport of aanverwante thema’s zoals doping. Vanwaar je voorliefde voor de sport?

De Maeyer: Ik heb mijn hele leven gesport. Als jongvolwassene heb ik zeventien jaar aan competitiezwemmen deelgenomen. En in de jaren 1972-1973 heb ik het kunstzwemmen in België nieuw leven ingeblazen. Ik ben nationale trainer, technisch directeur en internationaal jurylid van het kunstzwemmen geweest. Ik gaf ook gastcolleges aan de UGent over de ethische aspecten van sport.

Oorspronkelijk wilde ik mijn doctoraat maken in de biodynamica, toegepast op lichamelijke opvoeding. Ik had namelijk een initiatief ontwikkeld om de beoordeling bij het kunstzwemmen op een objectievere basis te stoelen, en ik wilde een biomechanische analyse van de moeilijkheidscoëfficiënten van het kunstzwemmen maken. De International Swimming Federation keurde mijn voorstel goed, maar het ontbrak mij aan de middelen en connecties om het onderzoek volledig uit te voeren. Een deelonderzoek heb ik wel in mijn latere doctoraatsthesis geïncorporeerd.

Je bent uiteindelijk gedoctoreerd in de wijsbegeerte. Hoe is je interesse voor de filosofie ontstaan?

De Maeyer: Tijdens mijn studiejaren oefenden de vakken filosofie een zekere aantrekkingskracht op me uit. Nadien ben ik filosofieboeken blijven lezen om bij te leren. Uit de roman Zen en de kunst van het motoronderhoud van Robert M. Pirsig heb ik trouwens ook een en ander opgestoken. Het verhaal gaat over een vader en een zoon die een tocht door de Verenigde Staten maken. Aan de hand van de motorfiets waarmee ze touren, legt de vader het verschil uit tussen een objectivistische en een subjectivistische kijk op hun situatie en ervaringen.

Mijn doctoraat ging voor een groot stuk daarover, de axiologie of waardeleer bij drie casussen – mijn drie grote interessegebieden die mijn leven hebben gedomineerd – vergeleken in het kader van prestaties: sport, hoe waardeer ik dansbeweging? – onderwijs, hoe waardeer ik een personeelslid? – en kunst, hoe waardeer ik kunst? De kernvraag was: zijn hieruit gemeenschappelijke inzichten te trekken?

Ik geloof in de interconnectie van die drie deelgebieden. Je bent namelijk meer dan de optelsom van je interesses. Als mens ben je in staat om daartussen verbindingen te vinden en om elementen van het ene naar het andere domein te transformeren. Als je je daarvan bewust wordt, dan is dat formidabel. Al die domeinen – sport, onderwijs, kunst en filosofie – hebben me heel wat inzichten gegeven en dat is een filosofie op zich. Tot op vandaag houd ik me daarmee bezig en daar word ik gelukkig van.

Meer weten?

Geïnteresseerd in Batoet? Neem een kijkje op de website van de RIKZ.Z, de Raad voor Inspectie en Kwaliteitszorg niet-confessionele Zedenleer.

Meer weten over het vak niet-confessionele zedenleer? Als leerkracht, leerling of ouder? Surf naar nczedenleer.be, hét informatiepunt over het vak ncz met inspiratie en ondersteuning voor leerkrachten en leerlingen.

Lees ook ‘Een bank vooruit‘: leerkrachten niet-confessionele zedenleer vertellen over hun vak, verschenen in deMens.nu Magazine.