Nieuws

Wat is een zinvol leven? Dat is en blijft een moeilijke vraag. Daarover een stelling innemen kan heel bepalend en ongenuanceerd zijn, omdat niets permanent is in een groot complex geheel als ‘je leven’. Elk antwoord, hoe onderbouwd ook, kan je telkens weerleggen of banaliseren door het vanuit een andere invalshoek te benaderen. Bijgevolg integreer ik de vraag niet als dusdanig in mijn lessen. Ik ga bescheidener van start: ik vraag mijn leerlingen niet wat hun leven zinvol maakt, maar wel wat een bepaald thema zinvol maakt. En op welke manier het iets voor hen of voor de wereld kan betekenen.

Als leerlingen ergens de zin niet van inzien, dan is dat vaak omdat ze nog niet met bepaalde problematieken werden geconfronteerd. Dan helpt het om zichzelf in een groter geheel te zien, in relatie tot de maatschappij of tot anderen. Zo leren ze dat er altijd een reden is om het over een bepaald onderwerp te hebben. Ligt die reden niet bij henzelf, dan kunnen ze door een empathische houding alsnog de zin van het thema ervaren.

Daarbij schenk ik ook aandacht aan het idee dat vertwijfeling een even krachtige positie is als het hebben van een uitgesproken mening. Dat je ook kan argumenteren over twijfel en de redenen ervan, is een ondergewaardeerde denkoefening. Je twijfel uitdrukken en uitleggen waarom je geen exact standpunt hebt, toont net aan dat je met veel aspecten rekening houdt, dat je empathisch bent en het grotere geheel kan zien. Dat kan als besluiteloosheid overkomen, maar het is een teken van veerkracht en een intelligente kijk op het leven.

Eens leerlingen daar hun weg in vinden, wordt de vraag ‘wat is een zinvol leven?’ plots veel toegankelijker. Ze beseffen dat er in elk antwoord een soort waarheid kan schuilen. Dat diezelfde waarheid kan veranderen en dat wat zin aan het leven geeft, dus ook veranderlijk is. Dat is de tool die ik hen wil meegeven: bekijk alles vanuit verschillende standpunten, weet dat alles relatief is en kan veranderen. Wat nu zin geeft, biedt dat morgen misschien niet.

Tegelijk wil ik hen bijbrengen dat zingeving in meer dan één iets is te vinden. Wanneer bepaalde pijlers van zinvolheid wegvallen, kunnen ze altijd op andere terugvallen. Zo leren ze omgaan met de relativiteit en nietigheid der dingen, en leren ze alles in een groter geheel te plaatsen.

Wat een leven zinvol maakt, is volgens mij dus niet echt een op zichzelf staande vraag. Het is geen thema dat ik afvink, het is eerder een mindset die ik bij de leerlingen wil ontwikkelen, een manier van kijken naar alles om hen heen. En als dat lukt, ervaar ik dat alvast als een van de vele pijlers die ook mijn bestaan zinvol maken.