Nieuws

Over bewust jong ouderschap

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg13 nr1. Lees hier meer artikels over ‘het begin van het leven’.

“Ben je daar wel klaar voor? Wacht toch nog even, je bent zo jong.” Hoewel het vroeger normaal was om op jonge leeftijd kinderen te krijgen, is dat wat bewust jonge ouders tegenwoordig vaak te horen krijgen wanneer ze aankondigen dat er een baby op komst is. De sociale normen zijn gekeerd. Het levensdoel van vrouwen is niet langer om snel en veel kinderen te krijgen. Toch wordt er soms wel bewust voor gekozen om er vroeg aan te beginnen.

Daphne Siozos

Cijfers

Al jarenlang stijgt de gemiddelde leeftijd waarop vrouwen moeder van hun eerste kindje worden. Volgens een rapport uit 2021 van het Studiecentrum voor Perinatale Epidemiologie was de gemiddelde leeftijd waarop een moeder in Vlaanderen haar eerste kind kreeg 29,6 jaar. Dat is al een lichte stijging in vergelijking met enkele jaren voordien, namelijk 29,1 jaar in 2018, maar een aanzienlijke stijging wanneer we die leeftijd met 1987 vergelijken. Toen werden vrouwen gemiddeld op hun 25,7 jaar voor de eerste keer mama.

Het is niet alleen de leeftijd waarop mensen voor het eerst kinderen krijgen die stijgt. Volgens Statbel, het Belgische statistiekbureau, neemt ook de algemene leeftijd waarop nog kinderen worden geboren toe. Bij 21 procent van de geboorten in België in 2021 was de moeder 35 jaar of ouder, in vergelijking met 7,2 procent in 1992. Ook het aantal moeders van ouder dan 40 is in die periode sterk gestegen, van 0,8 naar 4,2 procent.

De trend is in heel Europa gelijkaardig: men wacht langer met het krijgen van kinderen. De redenen zijn voor de hand liggend. Het gebruik van anticonceptie is steeds wijder verspreid, vrouwen studeren vaker verder en zijn actievere leden van de arbeidsmarkt. Carrière maken wordt belangrijker. Zowel mannen als vrouwen in rijke landen vinden het essentieel om financieel stabiel te zijn voor ze aan kinderen beginnen. In de huidige maatschappij krijgen jonge mensen steeds vaker te maken met onzekerheden over hun financiële toekomst: hoge vastgoedprijzen, inflatie en mogelijke jobonzekerheid. Het duurt dan ook wat langer vooraleer mensen hun eigen financiële situatie stabiel genoeg vinden om er een kind bij te nemen. (lees verder onder de foto)

Bewuste keuze

Door die combinatie van keuzemogelijkheid en financiële instabiliteit besluiten veel mensen om later kinderen te krijgen. Hoewel die keuze in sommige gevallen complexer is, ongepland of ongewenst, is dat de algemene tendens. Maar er zijn ook mensen die er toch bewust voor kiezen om, tegen de huidige norm in, vroeg aan kinderen te beginnen. In veel gevallen gaat het om gezinnen die al deels ‘gesetteld’ zijn. Ze hebben de gewenste financiële situatie bereikt: ze hebben een job en een eigen stek.

Dat is ook het geval bij Mayke, 23 jaar: “In onze situatie vond ik het belangrijk dat we financieel stabiel waren. Mijn partner en ik kochten in 2018 ons eerste appartementje, we hebben allebei een goede job en bovendien hebben we ook allebei een auto. Het was duidelijk dat wij ons kindje alles zouden kunnen geven.”

Vorig jaar, toen ze 22 was, beviel ze van haar zoontje Vick. Wanneer ze, voor ze zwanger was, soms over haar kinderwens sprak, kreeg ze vaak te horen: “Wacht jij nog maar even, want je bent nog zo jong.” Toch was het voor Mayke een zeer bewuste keuze. “Ik was 200 procent zeker dat ik mama wilde worden”, zegt ze.

Duidelijk moedergevoel

Niet dat ze haar hele leven al wist dat ze jong moeder zou worden: “Nee, dat dacht ik niet, maar het gevoel is gekomen en ging niet weg. Het was op een zonnige dag bij mijn ouders op het terras. Mijn zus met haar bolle buikje was er ook aanwezig. ‘Mag ik eens voelen?’, vroeg ik, zonder te weten wat ik nadien zou ervaren. Eén hand op haar buik en duizend-en-een gevoelens gingen door mijn lichaam. Ik besefte dat ik dat ook wilde. Ik wilde ook een bol buikje vol geluk en ik wilde mama worden.

Heel subtiel bracht ik het bij mijn partner aan, maar die zei meteen dat hij er nog niet klaar voor was. Ik heb weken met dat gevoel rondgelopen, tot we een weekendje naar de zee gingen. Daar hebben we toen samen beslist dat ik ging stoppen met de anticonceptiepil. Dat was ergens eind juli in 2020. In januari 2022 werd ik uiteindelijk mama van een prachtig zoontje Vick. Ik heb dus nog eventjes geduld moeten hebben.”

Gelukkig reageerde haar omgeving positief: “Iedereen was heel gelukkig en blij. Het was namelijk geen geheim dat we heel graag een kindje wilden. Ik heb in mijn dichte familie of vriendenkring dus niet echt een stigma rond jong ouderschap ervaren, maar ik geloof wel dat dat er nog is.” (lees verder onder de foto)

Klaar voor

De vraag of er voor- of nadelen aan jong ouderschap zijn, is voor Mayke moeilijk te beantwoorden. “Dat is voor iedereen anders. Mijn mening over jong ouder worden, is dat je zelf het best aanvoelt of je er klaar voor bent. De mening van buitenaf doet er niet toe. Zolang jij maar gelukkig bent.”

Het belangrijkste is dat kinderen krijgen steeds meer een keuze is geworden en minder een verplichting of sociale norm. Mensen nemen vaker de tijd om een stabiele omgeving, relatie en financiële situatie op te bouwen voor ze eraan beginnen.

In sommige situaties, zoals bij Mayke, is dat vroeger dan in andere, maar dat wil niet zeggen dat kleine Vick daarom minder geliefd is. “De eerste weken na de bevalling leefde ik vaak in onzekerheid. Ik was een onervaren 22-jarige vrouw die net mama was geworden en er kwam ontzettend veel op mij af. Maar ondertussen twijfel ik er geen seconde meer aan dat ik het even goed doe als een mama van 30 of een mama die al kindjes heeft. Want een mamagevoel is altijd juist.”