De zaken die ertoe doen
Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg13 nr2. Lees hier meer columns.
Op het terrein
Moreel consulenten bij Defensie nemen de pen op en geven een inkijk in hun werk en werkomgeving.
Lees hier meer over de categoriale morele dienstverlening.
Hans De Ceuster
Het kan niet genoeg gezegd worden en daarom herhaal ik het hier nog maar eens: leve de leerkrachten. Ik maak dat statement uiteraard niet alleen onder invloed van mijn omgeving, maar vooral omdat ik oprecht geloof dat onze leerkrachten een ontzettend belangrijke rol spelen in het versterken van de democratische waarden bij kinderen en jongeren, en daardoor nemen ze ook mee de verdediging van onze democratie op zich.
Ik merk immers hoe mijn kinderen door hun leerkrachten aan het denken worden gezet. Tijdens de vakantie kwam mijn jongste van acht plotseling af met de boodschap dat hij na zijn dood in de grote oven wilde terechtkomen en niet in de natuur verstrooid wilde worden. Het was vast iets dat binnenin al lang aan het borrelen was, ingegeven door het overlijden van zijn grootvader en de gesprekken daarover met zijn juf niet-confessionele zedenleer. Het was een thema dat tijdens de vakantie meermaals aan bod kwam, inclusief de nodige aandacht voor wat er na de dood zou zijn en de vraag wat niets dan is.
De onderwerpen waarover we het hebben, zijn – gelukkig – niet altijd even diep, want deze week ging het over de pen die hij voor zijn verjaardag kreeg. Het is een pen in de vorm van een bezemsteel en de grote, belangrijke vraag was of het nu eerder een Nimbus 2000 of een Vuurflits is.
Vooral echter wilde hij zijn bezemsteelpen héél erg graag meenemen naar de klas. Maar toen hij een vorige keer zijn pen in de vorm van een veer had meegenomen, kreeg hij van de juf de opmerking dat speelpennen thuis moesten blijven, en dat was iets dat hij fundamenteel oneerlijk vond. Een stevig dilemma ontwikkelde zich: moest hij in discussie gaan over die regel, hem gewoon overtreden of zich erbij neerleggen?
Net zoals de gesprekken over ‘wat is er na de dood’ of ‘wat is niets’, werd dit weer een leuk, meanderend en geanimeerd gesprek, dat in de kern bleek te gaan over het gebrek aan vertrouwen in het goede van de mens, en net dat thema is de laatste tijd onderhuids sterk aanwezig in mijn omgeving. Vertrouwen lijkt namelijk ruimte te moeten maken voor steeds meer regeltjes en controle. En wat blijkt? Niet alleen een achtjarige, maar ook zijn vader en diens collega’s hebben blijkbaar een stevig probleem met het gebrek aan vertrouwen in de mens en met het primaat van de regeltjes.
Die regel werd uiteraard ingesteld omdat een speeltje in handen van sommige achtjarigen nogal snel een storend object vormt. Het gevoel van mijn zoon over de oneerlijkheid die van die ene regel uitgaat, leert me veel over hoe ik zelf – in mijn ogen – onterechte regeltjes ervaar. Misschien ben ik wat te anarchistisch, maar mijn hart roept om met een spons alle regeltjes gewoon weg te vegen en te vertrekken vanuit het idee dat alle mensen echt wel goed willen zijn. Zou dat heus zoveel chaos opleveren? Volstaat het niet om een goede waardenbasis te leggen en daarop onze democratische samenleving te bouwen?
Ik wens mijn jongens in elk geval toe dat ze nog lang verontwaardigd kunnen zijn over de zaken die ertoe doen. Dat ze hun anarchistische en kritische kantjes vrij mogen ontwikkelen. Dat ze stevig aan hun waarden werken en van daaruit vertrekken om de wereld mooier te maken. En net om die reden ben ik leerkrachten zo dankbaar, want ze leren onze kinderen en jongeren kritisch te denken en de dingen in vraag te stellen, en ze schuwen de grote en moeilijke vragen niet. Alleen door voor jezelf te leren denken, zullen de kinderen van vandaag uitgroeien tot de beste verdedigers van onze democratische waarden van morgen. Want onze democratie heeft verdedigers nodig, altijd.
Foto bovenaan © Shutterstock.com
