Euthanasie is niet de enige mogelijke manier om te sterven!
Voor vrijzinnig humanisten is euthanasie niet het summum, maar blijft dit een uitzonderlijke keuze. In de media laaien de gemoederen op en worden termen gehanteerd als ‘controversieel’, ‘hellend vlak’ en ‘vlotheid toepassing euthanasie’ en bestaat blijkbaar een misperceptie over vrijzinnig humanisme en euthanasie. Zo ook in het artikel ‘Euthanasie kan niet gezien worden als het summum van humanisme’ in de Artsenkrant (25 januari).
Hoe staan vrijzinnig humanisten ten opzichte van het levenseinde? Ze streven naar een waardige dood voor iedereen. Een optimale omkadering is hierbij noodzakelijk. Vrijzinnig humanistische consulenten staan bijvoorbeeld ter beschikking van de mensen en hun naasten die het wensen om hen bij te staan. Hierbij staan het respect voor de autonomie van het individu en de patiëntenrechten centraal. Belangrijk is dat niets verplicht wordt. Mensen maken hun eigen keuze wat betreft de verschillende opties bij het levenseinde. Zo kunnen ze een behandeling weigeren of stopzetten, en al dan niet kiezen voor palliatieve zorg. Ondanks een optimale palliatieve zorg kunnen mensen toch nog geconfronteerd worden met ondraaglijk lijden en kiezen voor euthanasie. Voor vrijzinnig humanisten kan het niet dat anderen vanuit een paternalistische reflex hun dit recht zouden ontzeggen. Artsen kunnen niet verplicht worden tegen hun geweten in te gaan, maar dienen dan door te verwijzen.
Voor vrijzinnig humanisten is zelfbeschikking een fundamentele waarde. We delen deze waarde trouwens met burgers uit andere levensbeschouwingen. Zo zijn er ook gelovigen die bij ondraaglijk lijden kiezen voor euthanasie. De artsen gaan zeer zorgvuldig om met elke vraag naar euthanasie. Idealiter, wat trouwens in de meeste gevallen ook zo gebeurt, wordt ook de familie betrokken. Uitzonderlijk kan de patiënt echter wensen dat zijn omgeving niet geraadpleegd wordt bij de procedure. Wanneer de patiënt na overleg met het medisch team bij zijn mening blijft, dan dienen we dit vanuit zijn autonomie te respecteren. Dit wordt trouwens in artikel 3 § 2 5° van de euthanasiewet voorzien.
Het kiezen voor euthanasie blijft uitzonderlijk en kan voor sommige mensen een optie bieden om waardig te sterven. Anderen zullen deze keuze niet maken. Vrijzinnig humanisten blijven ijveren om meer middelen te voorzien voor palliatieve zorg. Zo kan iedere burger kiezen waar hij sterft, met de nodige zorg voor hemzelf en zijn omgeving. Dit is jammer genoeg nog niet altijd het geval. Artsen verwijzen in de praktijk niet altijd op tijd door naar palliatieve zorg. Humanisering van het levenseinde omvat voor ons vrijzinnig humanisten dan ook veel meer dan alleen euthanasie.
Sylvain Peeters voorzitter deMens.nu, koepel van de vrijzinnig humanistische verenigingen in Vlaanderen en Brussel.
Dit opiniestuk verscheen op 1 februari 2013 in de Artsenkrant.
