Nieuws

Opgelet! Dit is een gearchiveerd bericht. Het is mogelijk dat er belangrijke afbeeldingen, links en/of video’s ontbreken.

OPINIE Datum: 26/05/2016 Door de medische spitstechnologie en betere zorg leven mensen vandaag langer. Een gevolg hiervan is dat de stervensfase kan verlengd worden door therapeutische hardnekkigheid. Door de verdere uitbouw van de palliatieve zorg is er ook meer aandacht voor de problematiek van therapeutische hardnekkigheid, waarbij zinloze medische handelingen tot het bittere einde uitgevoerd worden.

Verjaardag euthanasiewet

Burgers worden mondiger en accepteren niet langer het paternalisme van sommige artsen. In 2002 werden drie wetten gestemd waaruit de patiënten hun recht op zelfbeschikking kunnen putten: de wet betreffende de rechten van de patiënt, de wet betreffende de palliatieve zorg en de wet betreffende euthanasie.

Op 28 mei 2016 bestaat de euthanasiewet 14 jaar. Uit onderzoek blijkt dat bij één op twee overlijdens in Vlaanderen er sprake is van een medische beslissing die het leven verkort. Euthanasie vormt slechts één van de mogelijke beslissingen en komt niet zo frequent voor. Toch veroorzaakt de uitvoering van euthanasie steeds veel ophef in de media. Dit komt wellicht omdat euthanasie een mediageniek woord is en vooral bij de buitenlandse pers ook een levensbeëindiging zonder vraag van de patiënt inhoudt. Ook bij de bevolking spreekt euthanasie nog altijd tot de verbeelding.

Meer inspraak

Mensen beseffen steeds meer dat ze zelf aan de noodrem mogen trekken. En ze willen dit recht enkel maar zien uitbreiden: ze willen meer en meer inspraak en bij alle behandelingen betrokken worden. Dit blijkt nu net ook een reden te zijn waarom bepaalde artsen weigerachtig staan tegenover euthanasie en in tegendeel liever palliatieve sedatie toepassen: bij euthanasie is de patiënt aan zet, bij palliatieve sedatie ligt het initiatief opnieuw bij de artsen.

Knelpunten

Kan een individuele patiënt die voldoet aan de wettelijke zorgvuldigheidscriteria op een vlotte manier euthanasie krijgen? In de praktijk bestaan er nog veel problemen. Zo kan een individuele arts inderdaad euthanasie weigeren en volgens de euthanasiewet is dit zijn volste recht. Hij dient dit echter tijdig te doen en de vraag door te verwijzen naar een collega. Sommigen artsen doen dit echter niet waardoor de patiënt in de kou blijft staan. Deze doorverwijsplicht dient te worden opgenomen in de euthanasiewet. Een verzorgingsinstelling wil soms niet dat euthanasie uitgevoerd wordt binnen haar muren, verbindt bijkomende voorwaarden aan de vraag, weigert om uit te voeren bij niet-terminale patiënten. Sommige verzorgingsinstellingen beroepen zich hierbij op hun godsdienstige overtuiging als inrichtende macht. Een individuele arts heeft gewetensvrijheid. Een instelling is echter geen natuurlijk persoon, heeft geen geweten en kan volgens ons geen beroep doen op de wettelijke gewetensvrijheid van de individuele arts. Men zou een externe arts kunnen toelaten in de instelling.

Schrijnende situatie

De weigering leidt tot soms schrijnende situaties waarbij de patiënt nog op het laatste ogenblik moet overgebracht worden naar een andere instelling of bij iemand thuis. De burgerlijke rechtbank van Leuven buigt zich op dit moment over een klacht van een familie. Het woonzorgcentrum Huize Sint-Augustinus in Diest weigerde in 2011 een uitvoering van euthanasie. De terminale kankerpatiënte werd met een ziekenwagen naar huis gebracht, waar de euthanasie uitgevoerd werd. Niemand wil dit meemaken. Anno 2016 : Voor veel bejaarden is het woonzorgcentrum hun thuissituatie. Met een verouderende bevolking zal de vraag naar euthanasie binnen woonzorgcentra wellicht stijgen. Het niet toelaten is een aantasting van hun recht op privacy.

Uit de schemerzone

Sommige artsen of instellingen weigeren euthanasie uit te voeren bij de patiënt en stellen voor om hen “in slaap te doen”. Met ander woorden ze wensen palliatieve sedatie toe te passen. Met palliatieve sedatie is niets verkeerd wanneer deze uitgevoerd wordt op vraag van de patiënt of uitzonderlijk wanneer deze niet langer aanspreekbaar is en erg lijdt. Palliatieve sedatie wordt beschouwd als goed medisch handelen en vergt geen aangifte door de arts. Wanneer palliatieve sedatie echter een “verkapte” vorm van euthanasie wordt, miskent men de wens van de patiënt. Het is dan ook wenselijk dat er meer transparantie komt rond de uitvoering van palliatieve sedatie en dat de bestaande schemerzone verdwijnt. We pleiten dan ook voor een analoge registratie van palliatieve sedatie zoals bij euthanasie. Zo zullen de artsen van het UZ Brussel van de VUB ook de toepassing van palliatieve sedatie gaan registreren. Het is hoogtijd dat er volledige transparantie komt bij de verschillende medische beslissingen omtrent het levenseinde. Alle burgers hebben recht op duidelijke informatie en respect voor hun zelfbeschikkingsrecht.

Sylvain Peeters, Voorzitter deMens.nu ? Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw Prof. Dr. Wim Distelmans, Titularis leerstoel Waardig Levenseinde van deMens.nu aan de VUB Voorzitter LEIF Voor meer informatie en reacties: Voorzitter en woordvoerder, Sylvain Peeters Tel 0475 42 84 66 voorzitter@demens.nu