
Oproep: laten we een écht parlementair debat over abortus uit het strafrecht houden
Deze open brief, een reactie vanuit progressieve kant en mee opgesteld door de Centre d’Action Laïque en deMens.nu, verscheen op maandag 8 juli in De Morgen. Een Franstalige versie verscheen in Le Soir.
Na drie hoorzittingen met zo’n twintigtal deskundigen zou het debat om abortus uit het strafwetboek te halen op 4 juli in de Commissie Justitie van de Kamer hervatten. De verschillende wetsvoorstellen die reeds op tafel lagen, bevatten een aantal belangrijke overwinningen op het vlak van vrouwenrechten. Plots zorgde de federale regering voor een complete wending in het dossier. Maar het voorstel van de meerderheidspartijen is meer cosmetische ingreep dan echte hervorming. Dat ondergraaft het echte debat in de Kamer.
Dat regeringsvoorstel bevat wel enkele verbeteringen in de marge. Toch blijft het vooral bij knip-en-plak-werk met de huidige wet: de strafrechtelijke sancties voor zowel vrouw als arts blijven bestaan als ook maar één van de voorwaarden in artikel 2 van die wet niet wordt nageleefd. Voorwaarden die volgens de gehoorde deskundigen “paternalistisch”, “off-topic” en “verouderd” zijn. En dus blijven vrouwen gecriminaliseerd.
Het wetsvoorstel mist daardoor de kans op een essentiële stap vooruit inzake het recht op abortus. Het verzaakt om in te spelen op die voorwaarden waaraan moet worden voldaan. De verplichte “zesdaagse periode van reflectie” blijft gehandhaafd, behalve in het geval van “dringende medische reden”. Die terminologie is flou. Bovendien benadrukten de meeste experts dat vasthouden aan deze starre bezinningsperiode vrouwen mentaal onnodig belast. Zij hébben immers dit proces al doorlopen op het ogenblik dat ze een abortus vragen.
Tijdens de hoorzittingen werd ook unaniem het belang van een langere wettelijke termijn onderstreept. Abortuscentra, artsen, gynaecologen en vrouwenverenigingen hamerden hierop, om tegemoet te komen aan de late aanvragen van de meest kwetsbare vrouwen. Het nieuwe wetsvoorstel houdt echter vast aan de termijn van 12 weken zwangerschap. Daardoor worden honderden vrouwen elk jaar opnieuw verplicht om naar Nederland te gaan voor hun abortus.
Kortom, onder het mom van een “decriminalisering en een historische overeenkomst voor vrouwen” [sic], komt het wetsvoorstel neer op een doorslagje van de wet van 1990. Een wet die ontstond in een ongeziene emotionele en institutionele context. De grote vooruitgang in de Belgische samenleving op ethisch vlak in de drie daaropvolgende decennia, inspireerde de meerderheidspartijen klaarblijkelijk niet.
De regering noemt het wetsvoorstel een depenalisering. De oppositie hekelt het als een ruilhandel. De tegenstanders van een meer progressieve abortuswet verkregen namelijk de garantie op de erkenning van het statuut van de foetus bij een miskraam vanaf de helft van de zwangerschap.
Ondergetekenden roepen de parlementsleden op om hun vrijheid naar eigen geweten te stemmen, te gebruiken. Die stemvrijheid in ethische dossiers is essentieel om de parlementaire waardigheid in stand te houden. Zo kan een tekst worden gestemd die een échte stap vooruit is voor vrouwen in de 21e eeuw: een ware depenalisering, het intrekken van verouderde, betuttelende voorwaarden en een regeling voor de late aanvragen.
Want als het wetsvoorstel van de meerderheid gestemd wordt zoals het er nu ligt, verliezen de vrouwen en het maatschappelijk middenveld, en capituleert de meerderheid voor de meest conservatieven die het parlementaire- en burgerdebat kapen.
Ondertekenaars:
Yvon Englert, rector ULB
Claire Tillekaerts, CEO Flanders Investment & Trade
Rik Van de Walle, rector UGent
Jo Lemaire, singer-songwriter
Caroline Pauwels, rector VUB
Marleen Temmerman, gynaecologe
Calogero Conti, rector UMons
Meyrem Almaci, voorzitter Groen
Henri Bartholomeeusen, voorzitter Centre d’Action Laïque
Magda De Meyer, voorzitter Vrouwenraad
Freddy Mortier, voorzitter deMens.nu
Sylvie Lausberg, voorzitster Conseil de Femmes fr.
John Crombez, voorzitter sp.a
Mario Van Essche, voorzitter Humanistisch Vrijzinnig Verbond
Mieke Van Herreweghe, vicerector UGent
Steve Vandenberghe, Vlaams parlementslid sp.a
Maaike Cafmeyer, actrice
Kurt Van Eeghem, presentator en performer
André Van Steirteghem, prof.em. VUB
Karin Heremans, directeur GO! Atheneum Antwerpen
Wim Distelmans, prof. VUB
Carine Vrancken, LUNA Abortus centra
Chokri Ben Chikha, artistiek leider Action Zoo Humain
Anne-France Ketelaer, algemeen directeur deMens.nu
Thierry Vansweevelt, prof. Gezondheidsrecht UAntwerpen
Frank Van Massenhove, Voorzitter FOD Sociale Zekerheid
Yves Moreau, prof. dr. KULeuven
Petra De Sutter, prof. gynaecologie, UGent
Jean-Jacques Amy, prof.em. UGent
Anne Verougstraete, VUB-DILEMMA
Frank Roels, prof.em., UGent
Wim Opbrouck, tv-maker, acteur, zanger
Michel Van Den Broeck, bestuurder deMens.nu – imd Brussel
Guido Pennings, prof. UGent
Prof. Philippe Dubois, Recteur élu UMons
Piet Hoebeke, doyen Fac. Méd. Ugent
Marco Schetgen, doyen Fac. Méd. ULB
Prof. Elie Cogan, Vice Doyen Hop. Univ. Erasme
Corinne Hubinont, professeur d’obstétrique UCL
Viviane Teitelbaum, prés. Observ. des Violences faites aux femmes
Serge Rozenberg, Prof Gynécologie ULB
Susann Heenen-Wolff prof. UCL- ULB
Marc Abramowicz, méd. généticien, prof. ULB
Laurent Licata, Vice-recteur, Pol. de genre – ULB
Nathalie Vaeck, Vice-Rectrice ULB
Catherine Gravet, cons. Genre près du Recteur UMONS
Jean-Pierre Devroey, Professeur à l’ULB, Membre de l’Académie royale de Belgique.
Nicole Bardaxoglou, dir.pres. Hte Eco. I. Prigogyne
Serge Schiffmann Professeur & Vice-Recteur ULB
Pr. Vincent Seutin, Neurosciences & pharma ULiège
Yves-Henri Leleu, Prof. Droit ULiège
Carine Doutrelepont, Avocate Prof ULB
Yves Louis, pédiatre, secr. Gén. Ass. Belge des Syndicats Médicaux
Yves Coppieters, Prés. Ecole Santé publique ULB
Jean-Louis Vincent, Prof. Intensive Care Medicine ULB
Anne Weyembergh, Prés. Institut d’Etudes européennes
Mondher El Jaziri, Prof. Ord. ULB
Philippe Hensmans, dir. Amnesty Intern. Belgique
Yannick Manigart, chef de clinique CHU Saint-Pierre, resp. Cityplanning
Anne Delbaere, chef de Clinique Hôp. Erasme
Xénia Maszowez, admin. Féd. Centres de Planning Fam.-FPS
Emilie Saey, Féd. Centres Pluralistes de Planning fam.
Damien Linder, co-prés. Féd. Laïque centres de planning fam
Olivia Venet, pres. Ligue Droits de l’Homme
Paul van Praag, prof. Ém. UMons.
Annemie Schaus, Prof. ord. Droit public ULB
Nicole Gallus, Prof. Droit, ULB
Anne Heldenbergh, UMONS
Pierre Mertens, écrivain, prof. droit ULB
Philippe Mettens, anc. Prés. Com. Dir. BELSPO
Edouard Delruelle, Prof. ULiege
Daniele Meulders, Prof. de l’Université, ULB
Bérengère Marques-Pereira, Prof. de l’Université, ULB
Valérie Piette professeure ULB
Anne Peretz, CHU Brugmann
Alain Eraly, professeur à l’ULB
Dan Van Raemdonck Prof. ULB-VUB
Baudouin, Decharneux, FNRS-ULB
Marc Preumont, Avocat
Pierre-Arnaud Perrouty, dir. LDH
Carmen Castellano, secr. gén., Femmes Prév. Socialistes
Jean-Pascal Labille, secr. gén. Solidaris
Thierry Martin, Dir. Plate-Forme Prév. Sida
Jacqueline Herremans, prés. Ass. Droit de Mourir dans la Dignité
Jamila Si M’Hammed, méd., prés. Comité belge Ni Putes Ni Soumises.
Patrick Willemarck, adm. Planning La Famille Heureuse
Sam Touzani, artiste
Jacques Deroover, gynécologue
Jeanne Vercheval, militante féministe
Pierre Galand, past-prés. CAL
François Heinderyckx, Prof. Ordinaire ULB
Sophie Pereira, Université des Femmes.
Anne Bernard, Centre rég. Libre Examen
David Paternotte, ULB
Alain Content, Professeur, ULB
Georges Pirson, Professeur d’architecture et de géométrie
Alban de Kerchove d’Exaerde, Directeur de Recherche FNRS, ULB Neuroscience Institute
Jean Antoine De Muylder, Adm. CAL
Estelle Cantillon, Directeur de Recherche FNRS à l’ULB
Irène Couloubaritsis, Directrice RH, ULB
Lambros Couloubaritsis, Professeur Emérite, ULB
Patrick Goblet, Directeur Financier ULB
Andrea Rea, Professeur à l’ULB
Muriel Baguet, dir. Bibl. ULB
Philippe Van Muylder, Ancien secrétaire général FGTB Bruxelles
Kim Oosterlinck, Vice-Recteur à la prospective et au financement à l’ULB
Mateo Alaluf Prof honoraire Ulb
Frédéric Schuind, Hop. Erasme
Jean-Paul Van Vooren, Hop. Erasme
Christine Decaestecker, ULB-NRS
Régine Kolinsky, Dir. de Rech. FRS-FNRS
Lydia Chagoll, Cinéaste – Auteur
Merel Terlien en Iris Verschaeve, co-voorzitsters van Furia vzw
Lydia Deveen