Nieuws

Column verschenen in deMens.nu Magazine jg8 nr1

Tinneke Beeckman

Tienermeisjes lijken een betere toekomst te hebben dan hun moeders of grootmoeders hadden: gendergelijkheid neemt toe en wangedrag tegen vrouwen wordt meer aangekaart. Toch duiken nieuwe, onverwachte gevaren op. De Amerikaanse psychologe Jean Twenge onderzocht evoluties tussen generaties, en ontdekte dat zelfmoordpogingen bij tienermeisjes in de Verenigde Staten de voorbije jaren met zeventig procent stegen. Dat is enorm. Ook lijden ze vaker onder angstgevoelens of depressies. Wat is er aan de hand? Twenge noemt deze jongeren de internetgeneratie, of iGen; ze werden geboren na 1995 en hadden al op jonge leeftijd hun eigen profiel op sociale media. Deze jongelui zijn niet van hun kleine schermpjes weg te slaan.

Dat heel wat jongeren uit de middenklasse nu angstiger en onzekerder zijn, heeft nog met andere factoren te maken. Hun ouders willen hun kroost klaarstomen voor een zeer competitieve wereld. Ze monitoren hun kinderen intens, zowel op school als bij andere activiteiten. Daardoor hebben die jongeren minder tijd om met leeftijdgenoten af te spreken, om te sporten, en om zelfstandig de wereld te ontdekken. In feite worden ze behandeld alsof ze fragiele wezens zijn; alsof ze even makkelijk breken als een porseleinen kopje dat zich niet uit zichzelf kan herstellen. Maar de menselijke geest is juist antifragiel: zoals het lichaam, heeft de geest uitdaging en oefening nodig om zich te ontwikkelen. Veel open discussies, persoonlijke contacten en spannende uitdagingen zijn dus cruciaal.

Helaas verzamelen deze jongeren liever likes op sociale media dan dat ze hun vrienden in het echt ontmoeten. Zeker wanneer ze langer dan twee uur per dag op het internet surfen – om te gamen, video’s te bekijken of foto’s te posten – ondervinden ze er nadelige gevolgen van, aldus Twenge. En meisjes lijden nog meer onder een intens gebruik van sociale media.

Hier spelen meerdere fenomenen. Voor meisjes bepalen sociale media vaker tot welke groepen ze behoren. De angst om iets te missen, FOMO – Fear of Missing Out – is dan FOBLO – Fear of Being Left Out – geworden: de angst om niet uitgenodigd te worden, om er niet bij te horen. Dat geeft behoorlijk wat stress. Ten tweede creëren sociale media artificiële, volstrekt onrealistische schoonheidsidealen, die het zelfbeeld aantasten. Ten derde bepalen meisjes elkaars status en reputatie via sociale media. Zo worden ze makkelijker het doelwit van online pestgedrag, waaraan ze niet meer kunnen ontsnappen.

Als de trend uit Amerika overwaait, dan ontstaat er een generatie die zich minder goed in haar vel voelt dan de vorige generaties. Dat is zorgwekkend. Toch is dit geen zwart-witverhaal: het internet en sociale media kunnen verrijkende middelen zijn. Alleen geldt hier wat ook op dranketiketten staat: consumeer met mate, en zorg ervoor dat je blijft genieten.

Foto bovenaan © Johan Jacobs

Tinneke Beeckman is filosofe en schrijfster. Meer lezen?