Opiniestuk: Een echte dialoog tussen verschillende levensbeschouwingen vraagt tijd
Namens het bestuur van het Nascholingsinstituut Levensbeschouwelijke Vakken
Het huidige debat over de levensbeschouwelijke vakken op school wordt kortzichtig gevoerd. Wie de spanningsvelden in Vlaanderen rond hoofddoeken, racisme, migratie en gender wil begrijpen, moet weten wat er achter en onder zit. Dan bevat je best de diepere grond en drijfveren van mensen die zich daar zo heftig over uitlaten. Dat betekent dat je de levensbeschouwelijke component in deze debatten moet kunnen onderscheiden, en zo benoemen dat je met elkaar verder kunt. Wie conflicten wil ontmijnen moet weten waar de mijnen liggen en hoe ontstekingsmechanismen werken. Daar komt levensbeschouwing op de proppen … Levensbeschouwelijk onderwijs zal die discussies niet beslechten, maar zorgt ervoor dat je met elkaar in gesprek blijft. Hoewel jongeren over deze heikele punten van mening verschillen, kan je hen de attitude bijbrengen om samen te leven in deze verscheidenheid. Dat is een uitdagende en moeilijke opdracht die tijd vergt. Daartoe moet je niet alleen met je verstand leren begrijpen wat de ander zegt: het vergt ook dat je aanvoelt wat iets voor iemand betekent en waarom die dat zo belangrijk vindt. Als we luisteren achter de woorden, ontdekken we verrassend vaak universele menselijke gevoelens en behoeften die levensbeschouwelijk een verschillende invulling kregen.
Als we over de schoolvakken godsdienst en niet-confessionele zedenleer spreken, dan hebben we het daarover. In de heel diverse levensbeschouwelijke vakken werkt elke school hier hard aan, zodat de leerlingen opgroeien tot burgers die positief kunnen bijdragen aan de samenleving van de toekomst. Het zijn vaak de leerkrachten godsdienst en zedenleer die hierbij het voortouw nemen. Deze leraren brengen hun expertise in de scholen van de officiële netten. Zij kennen de verschillende levensbeschouwingen van binnenuit. En ze vervullen hun moeilijke opdracht zo goed en zo kwaad ze kunnen in 2 lestijden per week. Daarenboven rollen ze elk schooljaar gezamenlijke projecten uit om hun leerlingen te oefenen in interlevensbeschouwelijk dialogeren. Dan geven ze samen lessen voor een grote gemengde klasgroep en ontdekken hun leerlingen de kracht van co-teaching.
Natuurlijk het is te weinig, en alles kan beter. Maar het is veelzeggend dat vele teams van leerkrachten levensbeschouwelijke vakken nu druk in de weer zijn om te kijken hoe ze kunnen bijdragen aan de vernieuwingen in de eerste graad van het secundair onderwijs. Zij helpen de nieuwe leerlijnen burgerschap vooruit, werken mee aan de realisering van de doelstellingen rond welzijn en welbevinden en brengen historische geletterdheid aan. Het Nascholingsinstituut voor Levensbeschouwelijke Vakken, een overkoepelende vzw waarin vertegenwoordigers en onderwijsinspecteurs van alle erkende levensbeschouwingen zitten, organiseert gezamenlijke studiedagen voor lerarenopleiders en leraren. De vzw reikt handvaten aan om de knowhow van het interlevensbeschouwelijk dialogeren in het werkveld te realiseren en verder te ontwikkelen. Dat is de uitdaging waar scholen in de 21ste eeuw voorstaan, in een radicaal diverse samenleving.
Daarom wordt de discussie rond één of twee uur godsdienst of niet-confessionele zedenleer veel te krampachtig gevoerd. Natuurlijk 2 uur! Hoe komt men erbij om dat in te krimpen? En natuurlijk treden wij graag in overleg om die uren zinvol te gebruiken, ook om de nieuwe beleidsplannen in het secundair onderwijs waar te maken. En graag treden we daarvoor in gesprek met de inrichtende machten over hoe dat beter kan dan vandaag. Daarbij zijn er voor ons geen taboes. Het gaat om het sociale weefsel van de samenleving van morgen, daarvoor volstaat alleen het beste van het beste. Wij zijn ervan overtuigd dat wij met ons lerarenkorps en het Nascholingsinstituut een belangrijke bijdrage kunnen leveren. Onze leraren zijn de levensbeschouwelijke experts, snappen de spanningsvelden en willen vooruit. We weten dat het niet perfect is, maar we weten van huis uit waarover het gaat. Wees ervan overtuigd dat de huidige lestijden Levensbeschouwelijke Vakken geen deel van het probleem zijn, maar een deel van de oplossing.
Wij zien met spanning een uitnodiging tot overleg van de nieuwe minister van Onderwijs en de onderwijskoepels tegemoet.
Namens het bestuur van het Nascholingsinstituut Levensbeschouwelijke Vakken,
Dick Wursten, inspecteur-adviseur Protestants-evangelische godsdienst
Jan Van Vaek, inspecteur-adviseur coördinator niet-confessionele zedenleer
