Nieuws

Inspiratie voor de lessen niet-confessionele zedenleer

Verschenen in deMens.nu Magazine jg11 nr1, in het kader van het dossier ‘Van dieren en mensen‘. Meer ‘Doordacht’ hier.

Bert Goossens en Christophe Van Waerebeke

Gezegd

“De mens is van nature een politiek dier.” – Aristoteles, Griekse filosoof en wetenschapper.

“Medelijden met dieren hangt met de goedheid van het karakter zó nauw samen, dat men gerust beweren kan: wie wreed is tegenover dieren, kan geen goed mens zijn.” – Arthur Schopenhauer, Duitse filosoof.

“We smullen smakelijk van de varkensworstjes op onze BBQ, maar brandmerken onze buurman als de antichrist als we hem zijn trouwe viervoeter zien doden, villen en roosteren boven hetzelfde vuurtje. Dat is niet rationeel consistent. Het doden en eten van dieren (met gelijkaardige eigenschappen) is immoreel, óf het is moreel aanvaardbaar, maar het kan niet beide tegelijk zijn. We moeten dus ofwel ons moreel oordeel over de buurman bijstellen, ofwel het moreel oordeel over onszelf.” – Heidi Mertes, Belgische bio-ethicus.

Wie is wie?

De dienst Dierenwelzijn staat in voor de voorbereiding, ondersteuning en controle van het dierenwelzijnsbeleid in Vlaanderen.

Sinds 1992 komt GAIA, Global Action in the Interest of Animals, op voor dierenbelangen. De dierenrechtenorganisatie ijvert voor een steeds betere bescherming van levende wezens die pijn en angst kunnen voelen. Daarom voert GAIA actie tegen georganiseerde dierenmishandeling en menselijke praktijken die dieren op grote schaal doen lijden.

EVA, of Ethisch Vegetarisch Alternatief, is een Vlaamse sociaal-culturele beweging die mensen informeert over de voordelen van lekker en gezond vegetarisch eten.

Animal Rights komt op voor de rechten van dieren. “Elk dier is een individu met recht op leven en welzijn. Dieren bestaan niet voor ons, maar voor zichzelf. Het gebruiken van dieren als instrument is moreel onjuist. (…) Het doden van dieren en het toebrengen van stress, angst, pijn of andere vormen van leed aan dieren, zoals het ontnemen van hun natuurlijke gedrag, is mens- en dieronwaardig.”

Anders dan de naam doet vermoeden, is Bite Back een dierenrechtenorganisatie die door middel van geweldloze actie opkomt voor de belangen en rechten van dieren. Met hun radicale campagnes als ‘Vis wijzer, vis niet’ en ‘Sluit de slachthuizen’ tracht de organisatie ons bewustzijn (en geweten) te spijzen met betrekking tot wat er op ons bord komt.

People for the Ethical Treatment of Animals, afgekort PETA, is een internationale dierenrechtenorganisatie met bekende boegbeelden zoals Paul McCartney, Pamela Anderson en P!nk.

Beste dierenartsen

De faculteit Diergeneeskunde aan de Universiteit Gent staat al vijf jaar op de eerste plaats van de Academic Ranking of World Universities, ook wel de ‘Shanghai-ranglijst’ genoemd.

Nergens ter wereld geniet je een betere opleiding voor dierenarts dan aan de Universiteit Gent.

Weetjes

Over de gemeenschappelijke geschiedenis van mensen en dieren vind je meer bij ‘Overal DNA’, een infocampagne van De Maakbare Mens. Enkele weetjes:

• Het DNA van de chimpansee heeft meer overeenkomst met het DNA van de mens dan met dat van de gorilla.
• Bij wilde dieren zijn genetische aandoeningen zeldzaam, omdat er een sterke selectiedruk heerst. Dieren met ernstige symptomen overleven niet lang. Er bestaan talloze genetische afwijkingen waarmee een dier wel kan overleven, bijvoorbeeld albinisme (het ontbreken van pigment) of melanisme (een overmaat aan zwart pigment).
• In de cellen van alle levende organismen zit DNA dat men kan vergelijken om verwantschappen vast te stellen. Zo onderscheiden biologen families, zoals de katachtigen en de rozenfamilie.
• Het DNA van schimmels lijkt meer op dat van dieren dan van planten.
• Het menselijk genoom is voor 85% gelijk aan dat van een muis.
• Fruitvliegjes hebben ongeveer 70% dezelfde genen als mensen.

Bron: ‘Overal DNA’ van De Maakbare Mens, meer info vind je hier.

Nog gezegd

“De eerste verhalen ontstonden doordat in het armoedige pension waar ik woonde zó ontzettend veel muizen waren, dat ik wel tot observatie van hun gedrag verplicht was. Er waren er zelfs zo veel, dat zij in zekere zin de hoofdbewoners waren en ik een indringer, en dat brengt in die observatie een soort omkering mee: een inleving, die op een gegeven moment de trekken van vereenzelviging krijgt.” – Anton Koolhaas, Nederlandse schrijver van romans en dierenverhalen.

“Wat ik tegen hem zeg? Meestal herhaal ik telkens weer zijn naam, de klank die hem het meest aangaat van allemaal, omdat hij hem zelf aanduidt, en die daarom op zijn gehele wezen een elektrische werking uitoefent – ik prikkel en stimuleer zijn gevoel van eigenwaarde door hem met telkens wisselende intonatie te verzekeren en in in overweging te geven dat hij Bauschan heet en is; en als ik hier een poosje mee doorga, kan ik hem in een ware vervoering, een soort identiteitsroes brengen, zodat hij om zich zelf heen begint te draaien en de trotse opgekroptheid van zijn gemoed gaat luchten in een luid, juichend geblaf ten hemel.” – Thomas Mann, Duitse schrijver.

Dierensymbolen in de klas

Een bekende werkvorm in het onderwijs, voornamelijk in leefscholen en scholen met methodeonderwijs, is de methode van de axenroos om inzicht te krijgen in het relationele leven van het kind – met zichzelf, met zaken, met anderen – en verschillende relatiewijzen bespreekbaar te maken.

In de axenroos worden elke basishouding en gedragsvorm gesymboliseerd door dieren. Leerkansen worden gecreëerd door een situatie vanuit de onderlinge relatie tussen de axen te bespreken, cf. leidinggeven en leiderschap aanvaarden.

Leerwinst wordt bereikt wanneer de leerling in een bepaalde situatie vanuit de juiste ax, of het juiste dier, handelt. In de axenroos wordt elke mogelijke basishouding in een relatie  gekenmerkt door een dier en in één woord samengevat.

• Zich presenteren > pauw > de pauw biedt aan
• Opkijken, waarderen > wasbeer > de wasbeer neemt aan
• Zorgen (de bever biedt aan of geeft
• Genieten > pos de poes neemt aan of vraagt
• Leiden leeuw > de leeuw biedt aan of geeft
• Volgen > kameel > de kameel neemt aan of vraagt
• Houden > uil > de uil houdt
• Lossen > schildpad > de schildpad lost
• Aanvechten > havik > de havik vecht aan
• Weerstaan > steenbok > de steenbok weerstaat

Bron: De Axenroos van Basisschool De Horizon, meer info vind je hier.

Vee in Vlaanderen

• 1,3 miljoen runderen
• 5,8 miljoen varkens
• 45,6 miljoen stuks pluimvee

Bron: Statistiek Vlaanderen, meer info hier.

Vrijzinnig humanisme in de klas: meer weten?

Ben je geïnteresseerd in niet-confessionele zedenleer? Als leerkracht, leerling of ouder? Neem een kijkje op nczedenleer.be, hét informatiepunt over het vak ncz met inspiratie en ondersteuning voor leerkrachten en leerlingen.

Lees ook ‘Een bank vooruit‘: leerkrachten niet-confessionele zedenleer vertellen over hun vak, verschenen in deMens.nu Magazine.