Nieuws

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg11 nr1. Lees hier meer artikels uit de reeks ‘Jong.nu’.

Work in Progress vzw helpt personen met een psychische kwetsbaarheid die de psychiatrie verlaten om hun weg in de maatschappij terug te vinden. We spraken met Annalise Delbouille, afgestudeerd als klinisch psycholoog. Zij vindt het naast haar bijna fulltime job als leefgroepbegeleider en haar verdere opleiding Gender en Diversiteit belangrijk om vrijwilligerswerk te doen, onder andere bij Work in Progress.

Wendy Serraris

Je bent een bezige bij. Welk vrijwilligerswerk doe je zoal?

Annalise Delbouille: Momenteel ben ik aan de slag in De Achthoek van Work in Progress vzw in Harelbeke. Dat is een organisatie die ondersteund wonen aanbiedt aan mensen die net uit de psychiatrie zijn ontslagen. Vroeger heb ik ook nog optredens voor beginnende artiesten georganiseerd. Zo was er een voorstelling met poëten en muzikanten uit het Gentse die in mijn living heeft plaatsgevonden.

Daarnaast doe ik vrijwilligerswerk bij CHanGe, wat staat voor Campaign for sexual Health and Gender Equality. Dat is een studentenproject van UCOS, het Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking. Jaarlijks worden daarvoor twaalf studenten geselecteerd die in drie verschillende landen onderzoek gaan doen. We nemen er interviews af van activisten en organisaties die zich voor gendergelijkheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten inzetten. Nadien gebruiken we de verzamelde informatie ter inspiratie voor een campagne die we in België op poten zetten. De focus ligt op zorg voor lgbtqia+jongeren.

Vroeger trok CHanGE altijd naar landen buiten Europa, nu in 2021 was het de eerste keer dat er ook binnen Europa een onderzoeksreis werd gemaakt. Zelf ben ik naar Athene gegaan. Vanuit mijn masteropleiding Gender en Diversiteit had ik een oproep voor CHanGE ontvangen, maar ik had er niet op gereageerd omdat ik nog heel wat werk voor de boeg had. Tot een vriendin me het bericht nog eens doorstuurde, met de boodschap: “Dit is echt iets voor jou.” En de rest is geschiedenis. Ik ben blij dat ik aan het project heb deelgenomen, want op die manier heb ik veel leuke mensen leren kennen.

“Er zijn voor iemand
die daar baat bij kan hebben”

Zo geef je aan waarom je graag vrijwilligerswerk doet, om mensen te ontmoeten. Zijn er nog andere redenen?

Annalise: Het is belangrijk om er te zijn voor iemand die daar baat bij kan hebben. En als je in contact wil komen met mensen die ondersteuning kunnen gebruiken, dan zit je goed bij zo’n organisatie als Work in Progress.

Door in een organisatie aan de slag te gaan, heb je meteen een kader waarbinnen je kan functioneren. Dat het onbezoldigd werk is, vind ik ook cruciaal, want daardoor ervaar ik het als waardevoller en oprechter. Je hebt een andere hiërarchische relatie met degenen die je helpt, en je inzet betekent soms meer voor hen dan wanneer je ervoor betaald zou worden.

Wat heb je geleerd door je vrijwilligerswerk?

Annalise: Ik heb klinische psychologie gestudeerd en via mijn vrijwilligerswerk deed ik meteen praktijkervaring op. De droge theorie uit de lessen werd zo een stuk concreter. Je leert ook daadwerkelijk met mensen om te gaan.

En een boel andere dingen: Hoe organiseer ik een evenement? Hoe gedraag ik me in een werkcontext? Dat is echt heel uiteenlopend: van praktische zaken over juwelen maken tot samen koken.

Ben jij een uitzondering, of zijn er veel van je leeftijdsgenoten die zich als vrijwilliger engageren?

Annalise: In mijn omgeving zijn de meeste studenten op hun studies gefocust en doen ze weinig aan vrijwilligerswerk. Als ze buiten hun opleiding actief zijn, nemen vooral hun hobby’s veel tijd in beslag, zoals toneel, muziek of sport. Wie toch als vrijwilliger aan het werk is, zet zich vaak gepassioneerd in bij één bepaalde organisatie en verzet daar veel werk. Dan zie je een overlapping tussen hun engagement en hun hobby’s.

Hoe kan je het tij keren? Waaraan moet vrijwilligerswerk voldoen om interessant te zijn voor jongeren?

Annalise: Studenten zullen sneller geïnteresseerd zijn als het om een projectmatig vrijwilligerscontract gaat, beperkt in de tijd en met een link naar een van hun bezigheden. Door hen bijvoorbeeld een ruimte aan te bieden waar ze hun hobby kunnen uitoefenen, breng je hen binnen in een organisatie en kan je hen vragen om aan een project mee te werken of het te helpen uitdenken. Zo sta je dichter bij de jongeren zelf en heb je meteen een idee van – of kan je vragen naar – hun mogelijkheden en noden.

“Mensen ontmoeten,
ervaring opdoen”

Hoe ben jij bij Work in Progress terechtgekomen?

Annalise: Vanuit mijn opleiding ben ik aangesloten bij de Facebookgroep DIVAN, een infopunt en discussieforum rond psychoanalyse. Daar plaatste een doctoraatsstudent een oproep.

Wat houdt Work in Progress precies in?

Annalise: We willen een brug zijn tussen het leven in de psychiatrie en dat in de maatschappij. Want voor veel personen met een psychische kwetsbaarheid is het niet makkelijk om hun draai te vinden en alles geregeld te krijgen. Dat gaat vaak over heel concrete dingen: een woning zoeken, naar het OCMW gaan, een maaltijd bereiden, naar de dokter of het vaccinatiecentrum gaan, medicatie wekelijks klaarzetten …

Met Work in Progress bieden we die mensen huisvesting tegen een lage prijs aan, wat in hun situatie meestal van groot belang is. Daarnaast wordt er regelmatig een ondersteunend gesprek gevoerd. Dat kan omdat we op weekdagen altijd permanenties verzorgen. We mikken op een gemiddeld verblijf van drie jaar. (lees verder onder de foto)

Waarom werd het project destijds opgestart?

Annalise: Psychoanalytica Tine Van Belle lag samen met enkele collega’s aan de basis van Work in Progress zo’n veertien jaar geleden. Zij stelde vast dat mensen die uit de psychiatrie worden ontslagen, vaak hervallen omdat ze het dagelijkse leven niet in hun eentje geregeld krijgen, en omdat het hen in die overgangsfase vooral aan een ondersteunend netwerk ontbreekt.

Met De Achthoek beschikt Work in Progress over een huis waar vier personen ondersteund kunnen wonen, maar de nood aan plaatsen is vermoedelijk veel hoger?

Annalise: Binnen een drietal jaar kunnen we gelukkig uitbreiden en komt er een huis met acht plaatsen bij. Wat daarnaast wel gebruikelijk en ruimer verspreid is, is een buddysysteem. Dan helpt iemand bij de dagelijkse beslommeringen, maar er komt geen huisvesting aan te pas.

Jullie vertrekken vanuit de lacaniaanse psychoanalyse. Vanwaar die keuze?

Annalise: De meeste van onze vrijwilligers hebben een achtergrond als klinisch psycholoog, maar niet allemaal. De oprichters vertrekken wel vanuit die ethiek en bij hen is de affiniteit met de lacaniaanse psychoanalyse het grootst. We werken heel erg op maat van het subject en zullen nooit tot de conclusie komen dat er is uitbehandeld, omdat we niet op basis van vooraf bepaalde en veralgemenende protocollen te werk gaan.

Hoe uit die psychoanalyse zich in de praktijk?

Annalise: Het is zeker niet zo dat wij standaard therapeutische gesprekken met mensen voeren. Onze begeleiding bestaat vooral uit aanwezig zijn. Maar als je samen kookt, met elkaar in de moestuin werkt, meegaat als er buiten een sigaretje wordt gerookt … dan is het vaak makkelijker om over de moeilijke dingen in het leven te spreken.

Voor langere gesprekken over moeilijke aangelegenheden kunnen de bewoners ook steeds om een gesprek in het kantoor vragen. De psychoanalytische visie komt tevens naar boven wanneer we casusbesprekingen of supervisie hebben. Met het team lezen we ook regelmatig teksten en bespreken we die samen. Uiteraard heeft dat een invloed op hoe we in onze werking staan en, meer zelfs, hoe we in het algemeen in het leven staan.