Nieuws

Interview met Kristof Michiels

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg11 nr3. Lees hier meer artikels uit de reeks ‘Onderhuids’.

Kristof Michiels noemt zichzelf een ‘collagist’. Een woord dat hij zelf bedacht voor iemand die dingen samenbrengt: muziek en beelden, gedachten en woorden, mensen ook. Inspiratie borrelt vanzelf op in zijn binnenste en bracht hem al langs verschillende wegen. Michiels is dj van ’t Hof van Commerce, zanger, ontwerper van artwork, tv-maker en draait ook als dj 4T4 op fuiven en festivals.

Lieve Goemaere

Vorig jaar, tijdens de zomer van 2021, mocht je na de verplichte coronastop voor de eerste keer weer draaien op het sParks festival in Ieper. Hoe was dat?

Kristof Michiels: Dat was keihard knallen, wat deed het deugd. Ik schrok er zelf van hoezeer ik aan het feesten was. Sinds deze lente draait alles gelukkig weer op volle toeren. Ik hoop dat het zo zal blijven. Feesten vind ik een noodzaak. Een maatschappij waarin niet samengekomen wordt om te feesten, gaat ten onder: mensen moeten zich kunnen uitleven, alles kunnen loslaten, zeker de jeugd. We kunnen het sociaal belang daarvan toch niet blijven wegmoffelen als onbelangrijk?

Het is schandalig hoe feesten tijdens de coronaperiode als compleet irrelevant werd weggezet. Zelf heb ik die maanden vrij goed doorstaan, al voelde ik natuurlijk enkele metaforische donkere wolken boven mijn hoofd hangen. Maar ik heb het geluk dat ik al wat verder in mijn carrière sta. Ik ben niet alleen dj, ik doe ook artwork en ik werk voor tv: ik kon mijn hoofd boven water houden.

Ik ben het sowieso gewoon om verschillende projecten door elkaar te doen. Ik ben een creatieve mens, en krijg inspiratie op verschillende manieren. Ik heb geen 9-to-5-job met een door anderen ingevulde agenda. Ik sta op, lummel een beetje, en dan komt die inspiratie opeens vanzelf. Ik probeer er zelfs niet al te hard naar te zoeken, want als ik te veel push, kom ik toch van een koude kermis thuis. Heel vaak komen mijn beste ideeën gewoon in de douche aanwaaien.

 

Je bent een van die gelukzakken die de job van zijn leven heeft gevonden?

Michiels: De vrijheid en het creatieve zitten aan de ene kant van de medaille. De andere kant is de kwetsbaarheid en de onzekerheid. Ik heb echt moeten leren om vertrouwen te hebben. Ik ben dan wel ongelovig, maar toch heb ik iets als de voorzienigheid nodig in mijn gedachten, de geruststelling dat alles goed zal komen. Als kleine garnaal tussen al die grote tv-bedrijven word ik heel gemakkelijk aan de kant geschoven, zeker door de grote ego’s die de mediawereld rijk is. Ik moet elke dag vechten voor mijn plekje. En net als iedereen heb ik ook gewoon professionele tegenvallers.

Ik maakte bijvoorbeeld de documentairereeks Platendraaiers over dj’s in België, die eind 2020 op Canvas werd uitgezonden en goed werd onthaald. Een volgend project stond al helemaal klaar, maar door allerhande omstandigheden, waaronder corona natuurlijk, zit het nu al een jaar in de diepvriezer. Ik wacht op het akkoord van een aantal mensen. En zij wachten natuurlijk tot voor hen de tijd rijp is, en houden zich ondertussen met andere zaken bezig – zij ervaren geen concrete gevolgen. Maar voor mij is dat ene project wel mijn leven, met alles erop en eraan.

Die vertraging betekent dat ik werkloos word, met alle bijkomende stress van dien. “Ik bel je snel terug”, hoor ik dan, maar als dat niet zo is, weet ik niet of ik de volgende maand wel zal rondkomen. Frustrerend en lastig. Dus ja, ik doe zeker mijn droomjob, maar ik betaal er wel een hoge prijs voor. Op mijn gemak achteroverleunen kan ik nooit. Er zijn momenten dat ik denk: ik zou wel wat anders willen doen, maar ik heb geen flauw idee wat.

 

“Vanzelfsprekend om van dag tot dag
te leven: het leven is hier, nu”

 

Wat wilde je als kind worden?

Michiels: Striptekenaar. Van mijn ouders mocht ik na het secundair elke richting uit die ik wilde, maar voor het zover was, moest ik van hen de lat zo hoog mogelijk leggen. Het werd een richting met acht uur wiskunde, in de voetsporen van mijn oudere broer. Hij is burgerlijk ingenieur geworden, en ik ben naar Sint-Lucas gegaan voor grafische vormgeving. Na twee jaar heb ik er de brui aan gegeven, want ik had het gevoel dat mijn eigen creatieve inbreng volledig gefnuikt werd. Ik ben dan volop voor muziek gegaan. Hoeveel mensen ken ik niet die ergens ‘tijdelijk’ gaan werken, ‘in afwachting van’, en die daar op hun 65ste nog altijd zitten? Ik wilde mezelf geen keuze geven: het moest en zou muziek zijn. (lees verder onder de foto)

 

 

Dan ben je wel een durver?

Michiels: Ik heb zeker voldoende lef, en ik was naïef genoeg in die tijd om erin te geloven. Ik heb vrijheid ook altijd belangrijker gevonden dan luxe. Ik heb niet veel nodig, ik hoef geen chique villa of dure auto, maar ik wil wel mijn eigen ding kunnen doen. Ik sprokkel al jarenlang mijn eigen projecten bijeen. Ik noem mezelf een collagist – ik weet niet eens of het woord bestaat. Maar ik breng graag dingen samen: muziek, platen en stijlen, beeld, mensen ook. Dat vind je terug in alles wat ik doe.

De drang om mijn eigen ding te kunnen doen, werd ook aangewakkerd door een auto-ongeval op mijn achttiende. Ik ben in een coma beland, mijn beste vriend heeft het niet overleefd. Die gebeurtenis heeft voor een bepaald niveau van bewustwording gezorgd, een soort van awakening, het verlies van onschuld. Tot op vandaag heb ik het idee dat ik dood ben geweest, misschien letterlijk, of misschien vooral symbolisch.

Hoe dan ook, opeens werd het vanzelfsprekend om van dag tot dag te leven. Het leven is hier, nu. Ik besefte toen heel hard: als ik nu gestorven was, dan had ik niet het leven geleid dat ik wilde leiden, terwijl ik dat eigenlijk wel al had kunnen doen. Voluit voor de muziek dus.

 

En je voelt diezelfde drive nu nog steeds, dertig jaar later?

Michiels: Ik volg nog altijd vol overtuiging mijn eigen pad. Ik ben nooit een kuddedier geweest en sta ervan te kijken hoe volgzaam mensen soms zijn. Ik ben in 1973 geboren, de hippietijdgeest zinderde nog na. Ik mocht best wel veel als kind, en mijn ouders maakten ook de bewuste keuze om me zedenleer te laten volgen.

Jarenlang, zeker in de lagere school, was ik de enige leerling in die lessen. Ik herinner me dat de juf en ik soms in een taverne wat verderop samen wat gingen drinken. Dat betekende veel voor mij, het was alsof ik een persoonlijke coach had. Het bevestigde ook mijn gevoel van ‘anders zijn’ dat ik al altijd had ervaren, zonder daarom een buitenbeentje te zijn.

In het secundair volgden heel wat Turkse en Marokkaanse leerlingen ook zedenleer, omdat er nog geen islamitische godsdienstlessen waren. Ik denk dat ik meer heb geleerd over onze eigen leefwereld door met mijn vriend Rachid te praten dan door een of ander gebed af te rammelen dat ik niet eens zou begrijpen. Ik ken die katholieke wereld echt niet, ik herkén die zelfs niet. Soms moffelen mijn kompanen bij ’t Hof van Commerce religieuze passages in onze teksten, en dan moet ik vragen: wie of wat is Hosanna in den hoge? (lacht)

 

“Vrijzinnig humanisme nodigt je uit
om zelf na te denken”

 

Eventjes checken wat je uit je lessen zedenleer hebt onthouden. Hoe definieer jij vrijzinnig humanisme?

Michiels: Vrijzinnig humanisme is de levensbeschouwing die de mens centraal stelt. Er is dus geen god, en toch is vrijzinnig humanisme zoveel meer dan atheïsme. Het is een filosofie die je uitnodigt om zelf na te denken. Terwijl godsdienst net die kuddegeest aanwakkert: kleur maar flink binnen de lijntjes, want anders zal God je straffen. Vrijzinnig humanisme is voor mij een heel positieve manier om in de wereld te staan.

Je kent die Amerikaanse films wel, waarin ze stellen: je bent onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Zo kijk ik ook naar mijn medemens. Ik vertrouw mensen tot ze mijn vertrouwen beschamen, en dan pas haak ik af. Veel religieuze mensen redeneren net andersom: ik vertrouw je niet, tot je bewijst dat je mijn vertrouwen waard bent. Ik wil niet leven vanuit een dergelijk wantrouwen.

 

Je gelooft in de mensheid?

Michiels: Natuurlijk. Ik wil vooral naar onze sterktes als mens kijken. Zoek waar je hart sneller van slaat, verdiep je daarin, en zorg dat je er steeds beter in wordt. Het gaat om bezieling, of je nu brood bakt, lesgeeft of een afvoerprobleem oplost. Hoe goed voel je je niet als je ergens je hart en ziel kan inleggen? Ik zou willen dat iedereen zo in het leven kan staan, en ik geloof ook dat we daar als samenleving deugd van zouden hebben.

Laten we op die dynamische en enthousiaste manier één grote gemeenschap vormen, en dezelfde doelen nastreven: opkomen voor wat rechtvaardig is, zorgen voor onze medemens en voor een betere wereld.

We moeten elkaar versterken in plaats van elkaar neer te halen. Egocentrisme helpt jezelf misschien op korte termijn eventjes vooruit, maar op lange termijn ben je daar toch niet bij gebaat.

Ik geloof tot op zekere hoogte in karma. Niet als een of andere bovennatuurlijke kracht die zaakjes regelt. Maar ik geloof wel in de bewering: boontje komt om zijn loontje. Je kan bijvoorbeeld niet jarenlang hoogmoedig door het leven gaan. Vroeg of laat zal je arrogantie toch in je gezicht ontploffen. Hetzij omdat je omgeving erop reageert, hetzij omdat je met jezelf geconfronteerd wordt. Arrogante mensen die hun les niet leren, blijven tegen dezelfde muur aan knallen, harder en harder, tot ze de boodschap eindelijk wel begrijpen.

 

“Een positieve manier
om in de wereld te staan”

 

Wat is arrogantie natuurlijk? Zal die mens tegenover jou van zichzelf vinden dat hij zich arrogant gedraagt?

Michiels: Ik ben ervan overtuigd dat je aan geen enkele mens moet uitleggen wat goed of slecht is. We hebben allemaal van nature een moreel kompas. Dat zit in jou, dat zit in mij, dat zit in iedereen. Ik vertrouw op die grootsheid binnen in mij. We moeten mensen stimuleren om meer in contact te staan met hun ware zelf, hun eigen intuïtie en instinct. En misschien is dat moreel kompas datgene dat sommige mensen God of Allah noemen. Wat maakt het uit, het kind moet een naam hebben. De boodschap van religies is op zich meestal mooi, maar al te vaak worden letterlijke woorden misbruikt om andere doelen te bereiken. Van die letterlijkheid moeten we af. We mogen onszelf vertrouwen, en we mogen ook zelf de betekenis van bepaalde verhalen proberen te achterhalen. Haal er je eigen lessen uit.

Er is sowieso geen algemene waarheid die voor alles en iedereen geldt. We moeten onszelf weer beter leren aanvoelen, en ook anderen leren aanvoelen. Ik zie absoluut de waardevolle elementen van godsdiensten, maar van zodra de ene denkt meer gelijk te hebben dan de andere, en van zodra er gedicteerd wordt wat mensen moeten doen, dan belanden we toch geheid in ellende? Lees zelf tussen de lijnen. Helaas lijkt dat in deze tijd soms onmogelijk te worden, en is er geen ruimte voor eigen invulling en interpretatie.

Ik probeer altijd zo dicht mogelijk bij mezelf te blijven, en ik denk dat veel mensen daarbij gebaat zouden zijn. Zou het onderwijs beter niet wat meer aandacht aan het stimuleren van die zelfkennis besteden, in plaats van een of andere Vlaamse canon op te leggen?

 

“Zorgen voor onze medemens
en voor een betere wereld”

 

Zijn dat wijsheden die je ook zelf aan je kinderen meegeeft?

Michiels: Ik moedig hen aan om te durven, om niet te bang te zijn, om te proberen. En natuurlijk lopen de dingen niet altijd zoals je wil, maar je zet wel stappen. Je bereikt sowieso een doel, zelfs al is dat doel misschien niet datgene dat je oorspronkelijk in gedachten had. Ik geloof in de uitspraak: je krijgt niet het leven dat je wil, maar wel het leven dat je nodig hebt. Al besef ik ook wel dat dat een heel gemakkelijk statement is vanuit mijn bevoorrechte positie. Ik ben geen Oekraïner op de vlucht voor de oorlog.

 

Maar jij bent wel tevreden met je leven en hoe alles tot nu toe verlopen is?

Michiels: Ik moet eerlijk toegeven dat ik wel eens het gevoel heb dat ik al heel lang op mijn beloning zit te wachten. Ik wilde dat het niet zo was, maar zo nu en dan ben ik jaloers op mensen die meer succes hebben dan ik, terwijl ze niet per se zoveel beter zijn. Dat kwetst me. Soms gaat het erom om net op het goede moment de juiste weg in te slaan, of om over de geschikte connecties te beschikken, of gaat het gewoon om puur geluk, dat besef ik wel. Maar soms wordt er onterecht met termen als geniaal gegoocheld. En dat kan me echt frustreren, want ik boks nu al zo lang aan mijn weg.

Ach, het leven is een levenslange tocht met ups en downs. Ik heb zeker zorgeloze momenten, wanneer ik een dj-set speel bijvoorbeeld, of wanneer ik omringd ben door de mensen die me dierbaar zijn. Tegelijk heb ik het af en toe erg lastig, stel ik de hele wereld in vraag, ook mijn eigen leven, wie ik ben, wat ik doe. Maar ik weet goed genoeg dat het antwoord alleen bij mezelf te vinden is, niet bij een of andere hogere macht.