fbpx
deMens.nu

Aseksualiteit, een breed spectrum

Geen of weinig seksuele aantrekking

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg11 nr3. Lees hier meer artikels over ‘seksualiteit’.

Seks staat centraal in onze maatschappij. Maar wat als je geen of weinig seksuele aantrekking ervaart? Dan hebben we het over aseksualiteit, een seksuele oriëntatie, zoals hetero-, homo- en biseksualiteit. We steken ons licht op bij Annelies Van Den Haute, klinisch psycholoog en seksuoloog, bij Martine Defoort, oprichtster van Aseksual vzw, en bij Mila en Karin, die niet twijfelen om over hun aseksualiteit te getuigen.

Jackeline Carolina García Pardo

Aseksuele personen ervaren nooit, bijna nooit, af en toe, of net in heel specifieke omstandigheden seksuele aantrekkingskracht ten aanzien van anderen. Seksuele aantrekking verwijst naar seksuele fantasieën, seksuele opwinding en seksuele verlangens gericht op andere personen, en staat los van het libido. Sommige aseksuelen ervaren seksuele prikkels, terwijl anderen geen lust of seksuele fantasieën hebben. “Aseksuelen kunnen seks hebben, maar hebben er geen behoefte aan”, zo verwoordt Karin* het.

In België zijn geen cijfers over het aandeel aseksuelen voorhanden, bevestigt klinisch psycholoog en seksuoloog Annelies Van Den Haute. In Asexuality: Prevalence and Associated Factors in a National Probability Sample, een artikel van de Canadese psycholoog Anthony Bogaert, lezen we dat 1,05% van de Britse populatie aseksueel is. Het gaat om een enquête die in 2004 in het Verenigd Koninkrijk werd afgenomen.

 

Het aseksuele spectrum

Annelies Van Den Haute, klinisch psycholoog en seksuoloog

Aseksualiteit omvat een breed spectrum. “Aseksuelen zijn mensen en mensen zijn allemaal anders”, aldus Karin. Volgens Annelies bestaan er drie belangrijke vormen van aseksualiteit: aseksuelen, demiseksuelen en grijsseksuelen.

De eerste groep is de bekendste: aseksuelen hebben geen nood aan seks, sommigen associëren seks niet met plezier en bij anderen kunnen seksueel getinte gedachten veel ongemak veroorzaken (termen als seks-onverschillig en seks-afstotend worden onder meer gehanteerd). De tweede groep, demiseksuelen, voelt alleen seksuele aantrekking als er een emotionele, innige band met een andere persoon is. De laatste groep, grijsseksuelen, zijn aseksuelen die soms seksuele aantrekking voelen, waarbij de term grijs duidt op de grijze zone tussen seksualiteit en aseksualiteit.

Bijkomend kunnen aseksuelen al dan niet romantiek ervaren. Mensen die geen romantische aantrekkingskracht ervaren, identificeren zich als ‘aromantisch’. Mila*, een jonge vrouw van 25 jaar, noemt zichzelf aseksueel en aromantisch. Karin, een vrouw van 53 en moeder van twee volwassen kinderen, is aseksueel, maar kan verliefd worden op mannen.

 

Zoektocht naar inzicht

Karin en Mila zijn twee voorbeelden van het brede spectrum dat aseksualiteit inhoudt. Geen van beiden kan beschrijven wat ‘seks willen hebben’ is. Karin vergelijkt seks met “een soort geur die in de lucht lijkt te zweven, maar die ik helemaal niet ruik.” Toen ze jong was, was het voor haar duidelijk dat ze heel graag een relatie en een gezin wilde. Op dat moment kon ze haar aseksualiteit niet benoemen, laat staan begrijpen en deed ze haar best om ‘lief’ gevonden te worden. Ze paste zich aan.

Asexual vzw, het eerste initiatief in België door en voor aseksuelen © Asexual vzw

Mila van haar kant vond het bevreemdend om voortdurend rondom haar te zien dat seks zo’n belangrijk iets is. Twijfelend stelde zij zich járen in vraag. De verklaring bracht haar inzicht en rust. Zowel Karin als Mila moesten zich tot het internet wenden om hun aseksualiteit te ontdekken.

Mila heeft pas in 2020 geleerd wat aseksualiteit is. Vanaf dat moment, ze was toen 23, begreep ze beter waarom zij zich zo anders voelde. Ze had het gevoel dat er iets ‘niet klopte’. Dat ze ook aromantisch is, maakte het er voor haar niet eenvoudiger op. Toen ze veertien à vijftien jaar was, zag ze mensen om haar heen die een crush op anderen hadden. Zij niet. Toen ze achttien was, googelde ze de vraag waarom ze niet verliefd kon worden. Ze las dat iedereen verliefd wordt en uiteindelijk seks wil. Maar ze had altijd sterk het gevoel dat dat bij haar niet zou komen.

In een algemeen nieuwsbericht over lgbtq+ identiteiten kwam ze voor het eerst het woord ‘aseksueel’ tegen. Ze hoorde het nog een tweede maal toen ze met iemand over relaties aan het praten was. Toen begon ze minutieus naar meer informatie te zoeken. En na het lezen van verhalen van personen die net als zij geen seksuele en romantische aantrekkingskracht ervaren, “vielen alle puzzelstukjes op hun plaats.”

Karin moest langer wachten om haar aseksualiteit een naam te geven. Zij was 43, toen ze in 2012 op de website van AVEN terechtkwam, het Aseksueel Voorlichtings- en Educatie Netwerk, de grootste aseksuele gemeenschap ter wereld.

 

Belang van erkenning

Martine Defoort, oprichtster van Aseksual vzw

Martine Defoort, oprichtster van Asexual vzw, vond AVEN op internet toen ze 37 was. Het voelde aan als een “onmiddellijke erkenning en opluchting.” Ze zocht meteen een organisatie voor aseksuelen in België, maar die bleek niet te bestaan. Martine ervoer een grote nood om in ‘het echte leven’ met andere aseksuelen te praten in plaats van online. Na zeven jaar wachten besloot ze om zelf een vereniging op te richten en uit de anonimiteit te treden. Zo ontstond Asexual, het eerste initiatief in België door en voor aseksuelen, en op 15 januari 2020 werd Asexual officieel een vzw.

Misschien vraag je je op dit punt af wanneer en hoe je weet of je aseksueel bent. Martine geeft aan dat je dat zelf voelt. Annelies voegt eraan toe dat je dat meestal tijdens de adolescentie ontdekt. Zowel Martine en Annelies als Mila en Karin zijn van mening dat het benoemen van aseksualiteit en het verwijzen naar het woord ‘aseksueel’ veel betekent voor aseksuelen, om het voor jezelf en je omgeving uit te leggen en om het te plaatsen. Ze houden een pleidooi om aseksualiteit bekender te maken. Meer onderzoeken over het thema zijn dan ook noodzakelijk. Want eigenlijk is iedereen anders en dat is goed.

* Om privacyredenen zijn Karin en Mila schuilnamen.

 

Meer weten?

Asexual vzw heeft twee actieve websites: aseksueel.be voor Nederlandstaligen en asexual.be in vier talen, Nederlands, Frans, Duits en Engels. Met gerichte vragen kan je best mailen naar info@asexual.be

Seksuele identiteit en genderidentiteit. Een introductie, Daphne Raaijmakers, Anna van der Miesen, Jeroen Dewinter & Amber Ruigrok, artikel verschenen in De psycholoog, mei 2019, hier online beschikbaar.

Aseksualiteit: empirische bevindingen en theoretische perspectieven, Ellen Van Houdenhove, Luk Gijs, Guy T’Sjoen & Paul Enzlin, artikel verschenen in Tijdschrift voor seksuologie, maart 2013, hier online beschikbaar.