De poppetjes in de juiste volgorde

De poppetjes in de juiste volgorde

21 oktober 2022 / Column/Magazine

Column verschenen in deMens.nu Magazine jg11 nr4. Lees hier meer columns.

Kurt Van Eeghem

Af en toe vragen ‘de media’ in een van hun vele hoedanigheden mij om mijn licht te laten schijnen over wat die dag/week/maand het volk beroert. Het kan een akkefietje zijn zoals ‘Margriet Hermans wint de Zomerhit’ of ‘Niels Destadsbader verdient scheppen geld bij de VRT’. Tot daaraan toe. Maar het gebeurt dat een veelgeplaagde scribent, na het kaal bijten van een resem potloden, toch wel bij mij terechtkomt voor echt maatschappelijke problemen. Met een vreemde kronkel behept, denkt hij of zij dat ik het verlossende Orakel van Delphi kan zijn, van wie een definitieve ‘quote’ mag worden verwacht.

Helaas, driewerf helaas, verwijs ik de journalist in kwestie meestal door naar experten die op de hoogte zijn van, ik zeg maar wat, scheurtjes in de kerncentrales of een desastreuze ontwikkeling in het visbestand van onze Noordzee. Dat ik al eens Doel heb bezocht en toevallig in Zeebrugge werd geboren, stelt me niet in staat om adequate antwoorden te verzinnen. Toch blijft men hardnekkig dergelijke vragen stellen omdat ik decennialang in diezelfde media – in ‘het huis van vertrouwen’ nog wel – bij het meubilair hoorde, want in die kringen denkt men algauw: een bekende naam over Doel, altijd bingo.

Ik onthoud mij trouwens niet immer van commentaar. Als het onderwerp mij na aan het hart ligt – klassieke muziek in al haar hoedanigheden, de ontlezing van onze kinderen, het gebrek aan fantasie in de media, om er maar enkele te noemen – zal ik de kwestie graag voorzien van een prikkelende reactie. Maar even vaak stuur ik de redacteur wandelen na het suggereren van een ‘hopelijk’ deskundig alternatief.

“Beiden hadden mij doen nadenken en twijfelen. Deskundigheid en tegenspraak hielpen mij verder en leidden mij naar een ‘mening’”

Onlangs was het weer prijs en kreeg ik de ‘containervraag’ van deze nog jonge eeuw op mijn nuchtere maag geserveerd. Ik zou net aan mijn ontbijt beginnen toen een krant me naar de allesomvattende quote over de oorlog in Oekraïne vroeg. Met een klein volkoren en een botervlootje in de ene hand en mijn mobieltje in de andere maakte ik diets dat je voor een dergelijk wereldprobleem best te rade gaat bij historici, filosofen, ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie of de directeur van de militaire school, maar zeker niet bij mij.

Nu had ik even daarvoor een doorwrocht opiniestuk gelezen waarin een zeer geleerde filosoof met wijd uitlopende zinnen de stelling verdedigde dat Europa de oorlog compleet verkeerd had aangepakt. We hadden ons laten meeslepen in een agressie, zei de pacifist van dienst, daar waar we eerder een vredelievende rol konden vervullen. Hij pleitte voor praten, onderhandelen en verzoenen in plaats van voor de actieve steun aan de oorlogsmachine die opgang maakte. Ik was het er helemaal mee eens.

Een dag later viel een opinieweekblad in de bus met op de flap een voortreffelijke historica en eronder de zin: “Sommige oorlogen moeten misschien gewoon gevoerd worden.” Na het lezen van het interview was ik voor de volle honderd procent overtuigd van haar stelling. Vooral de bewering dat we niet mogen aanvaarden dat elk land naar believen kan worden opgeslokt door een buurland dat toevallig groter en machtiger is, trok me over de brug. Om mij helemaal naar de overkant te helpen, las ik haar uitleg: dan zeggen we dat de internationale rechtsorde niet bestaat en dan geven we de hoop op dat de wereld ooit beter kan worden. Daar had ik niet van terug. Ik was het er helemaal mee eens.

Zo veranderde ik binnen de vierentwintig uur van mening. Eerst was ik, als kind van de jaren zestig, gecharmeerd door het verhaal van Europa als onderhandelaar voor de vrede. Daarna kreeg ik een welgemikte schop onder de kont van een realistische historica die de poppetjes in de juiste volgorde plaatste. Beiden hadden mij doen nadenken en twijfelen. Deskundigheid en tegenspraak hielpen mij verder en leidden mij naar een ‘mening’. Maar dat maakt van mij nog steeds geen ‘kenner’.