Nieuws

Op de vooravond van de Dag van de Mensenrechten op 10 december lanceert Humanists International, de internationale koepel van humanistische verenigingen, vandaag de elfde editie van het Freedom of Thought Report. Het rapport bestudeert de situatie op het gebied van wetgeving en mensenrechten voor humanisten, atheïsten en niet-religieuzen over de hele wereld.

In het jongste Freedom of Thought Report wordt het verband tussen het niveau van staatssecularisme en de discriminatie waarmee niet-religieuze mensen worden geconfronteerd, dieper onderzocht.

Volgens de Verklaring over secularisme, aangenomen door de algemene vergadering van Humanists International in 2017 in Londen, zijn er drie hoofdbeginselen van secularisme: staatssecularisme moet vrijheid voor iedereen garanderen, ook voor gelovigen; secularisme moet vrijheid van denken en meningsuiting waarborgen; secularisme moet inclusief zijn.

Uit het onderzoek van Humanists International blijkt dat slechts vier procent van de wereldbevolking leeft in samenlevingen die echt seculier te noemen zijn.

“Het rapport van dit jaar levert het bewijs van duidelijke en systematische discriminatie van humanisten en niet-religieuzen, en die discriminatie komt het meest voor in landen met minder staatssecularisme. Staatssecularisme lijkt een voorwaarde te zijn voor het volledige genot van het recht op vrijheid van godsdienst of overtuiging”, aldus Andrew Copson, voorzitter van Humanists International.

Volgens het onderzoek leeft zeventig procent van de wereldbevolking in landen waar de uiting van humanistische waarden ernstig wordt onderdrukt en waar de volledige verwezenlijking van iemands recht op vrijheid van godsdienst of overtuiging onmogelijk is. Het resultaat? Strenge straffen voor afvalligheid, een grotere kans op het voortbestaan van schadelijke traditionele praktijken, en religieus nationalisme dat conservatieve waarden in de samenleving verankert.

In tien hoofdstukken toont het rapport aan dat het secularismebeginsel over de hele wereld steeds verder wordt uitgehold, waardoor de bescherming van de mensenrechten afneemt. Tegelijk wijst het rapport er ook op hoe extreme handhaving van de zogenaamde ‘neutraliteit’ in naam van het secularisme de rechten van anderen kan aantasten.

Het rapport legt de schadelijke sociale en politieke gevolgen bloot van beide uitersten van het spectrum van secularisme en het onderschrijft de stelling van Humanists International dat echt secularisme, dat iedereen omvat, “de beste benadering van politiek en het ordenen van staten is, en dat het bewezen heeft een groter potentieel voor menselijke vrijheid, geluk en gelijkheid te hebben dan alle andere politieke regelingen in de geschiedenis.”

Lees het FOT Report editie 2022

Meer informatie over het FOT Report en Humanists International op:
fot.humanists.international en humanists.international

Lees ook het artikel “België blijft een van de beste landen om als atheïst of vrijdenker te wonen”

Experten aan het woord

Is België nog steeds een van de beste landen ter wereld om als atheïst of vrijdenker te wonen?

Yvan Dheur, expert internationaal humanisme bij deMens.nu:

Ja, dat is in veel opzichten nog steeds het geval. De algemene situatie van humanisten, atheïsten en vrijdenkers in België is de voorbije jaren niet fundamenteel veranderd. De niet-confessionele gemeenschap van vrijzinnig humanisten is grondwettelijk erkend en vervult haar opdracht van gemeenschapsvorming en morele bijstand. Zo kunnen mensen in alle vrijheid invulling geven aan hun niet-confessionele levensbeschouwing.

Dit betekent niet dat er niks beweegt binnen België op het gebied van vrijheid van godsdienst en levensbeschouwing. De Jehovah’s Getuigen stapten naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens om het systeem van erkenning in vraag te stellen. Er loopt ook een erkenningsprocedure van de boeddhistische gemeenschap met implicaties voor het stelsel van erkenning van godsdiensten en niet-confessionelen. Technisch gezien hebben deze twee recente discussiepunten in België geen directe gevolgen voor het statuut van de vrijzinnig humanistische gemeenschap als zodanig.

In vergelijking met veel andere landen in de wereld, waar er een duidelijke geïnstitutionaliseerde vervolging en discriminatie plaatsvindt van humanisten, atheïsten en vrijdenkers, is en blijft België een vrijhaven voor het vrijdenken.

Wordt de wereld minder veilig voor atheïsten en vrijdenkers? De recente protesten in Iran worden beantwoord met repressie en in de Verenigde Staten werd het recht op abortus aan banden gelegd.

Emma Wadsworth-Jones, Humanists at Risk Coordinator bij Humanists International:

Dit is een bijzonder moeilijk te beantwoorden vraag. In veel landen is er al lang een probleem van vijandigheid tegenover humanisten. Volgens onze berekeningen leeft 70% van de wereldbevolking in samenlevingen waar de uitdrukking van humanistische waarden ernstig wordt onderdrukt; waar de volledige verwezenlijking van het recht op vrijheid van godsdienst of overtuiging onmogelijk is.

Jaar na jaar ontvangen wij een toenemend aantal verzoeken om bijstand van niet-religieuze mensen van overal ter wereld. Dit zou er ook op kunnen wijzen dat wij bekender worden om het werk dat wij doen om humanisten in gevaar te steunen. De verslechterende veiligheidssituatie in sommige staten maakt de toch al kwetsbare leden van onze gemeenschap echter nog kwetsbaarder.

In welke landen kunnen we een negatieve tendens waarnemen?

Emma Wadsworth-Jones:

Een van de duidelijkste voorbeelden op dat vlak is Afghanistan. De de facto Taliban-regering heeft systematisch getracht de rechten te ondermijnen van allen die hun strikte interpretatie van de Islam niet naleven. Sinds de Taliban opnieuw aan de macht is gekomen in Afghanistan proberen niet-gelovigen het land te ontvluchten. Velen van hen leven ondergedoken of in buurlanden. Vóór de overname van de Taliban leefden humanisten in relatieve veiligheid, hoewel zij zelden open waren over hun wereldbeeld. Nu alle garanties voor een eerlijk proces verdwenen zijn, voelen zij zich niet langer veilig.