Nieuws

Interview met Dominique Persoone

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg12 nr1. Lees hier meer artikels uit de reeks ‘Onderhuids’.

Authenticiteit, durf en dromen, meer heb je volgens de Brugse chocolatier Dominique Persoone niet nodig om een zinvol leven te leiden. Dertig jaar geleden startte hij samen met zijn vrouw Fabby The Chocolate Line en ondertussen is hij misschien zelfs nog bekender als tv-persoonlijkheid. Persoones dagen zijn goedgevuld, al is de tijd voorbij dat hij meer dan 48 uur aan één stuk doorging zonder een oog dicht te doen.

Lieve Goemaere

De zaken draaien goed. Gelukkig heb je met je zoon Julius een opvolger.

Dominique Persoone: Dat is eigenlijk wel een beetje dubbel. Ik ben uiteraard fier op hem. Ook hij heeft die passie voor chocolade en natuurlijk heeft hij een voetje voor dankzij zijn ouders. Hij is amper 23 en staat aan het hoofd van een chocoladefabriek met 48 personeelsleden, runt twee winkels en ook een plantage in Mexico. Mijn vrouw en ik hebben nog steeds het laatste woord, maar we zetten bewust een stapje achteruit, we laten Julius zijn gang gaan. Ik heb het al vaak ervaren: geef verantwoordelijkheid aan mensen en ze bloeien open.

We laten hem daarom ook met zijn hoofd tegen de muur knallen, want dat is een deel van het leerproces. Het is zeker fijn dat hij zijn draai vindt, al zijn het grote schoenen om te vullen. Zijn familienaam brengt voordelen, maar ook nadelen met zich mee. Sommige leerkrachten hadden al een hekel aan hem nog voor ze hem leerden kennen, gewoon omdat hij ‘de zoon van’ is.

Maar Julius doet het goed, dus je hoort me zeker niet klagen. Daar staat wel tegenover dat we nu aan de zaak vasthangen. Als hij loodgieter was geworden, dan hadden Fabby en ik de boel misschien al verkocht. Kandidaten genoeg, en er is nog zoveel dat ik wil doen en beleven in het leven. Ach, ik zie wel wat de toekomst brengt. Er zit geen masterplan achter wat ik doe. Net zoals het helemaal niet mijn bedoeling was om BV te worden. Ook daar ben ik gewoon ingerold.

 

Zou je het echt kunnen, je levenswerk zomaar achter je laten?

Persoone: Ik denk het wel. Ik heb nog zoveel dromen. We hebben een nieuw huis gebouwd, ons oude huis gaat tegen de vlakte. Welnu, ik droom ervan om met het gerecupereerde materiaal van die afbraakwerken een wijnkelder te metselen. Ik heb nog nooit gemetseld, maar stel je voor dat ik sterf zonder ooit zelf cement te maken. Ik ben ook oude ruiten aan het sparen om een serre te bouwen. Geen idee hoe ik die aan elkaar ga hangen, maar ik blijf ze verzamelen.

We lopen hier maar zo’n korte periode op deze aarde rond, ik wil mijn tijd echt maximaal benutten. Hoeveel winst ik op een praline maak, wat onze omzet is? Geen idee, Fabby houdt dat in de gaten. Ik wil gewoon doen wat mijn hart beroert en dat lukt me steeds beter.

Al jarenlang heb ik op de televisiezender Njam! een kookprogramma. In het begin werd ik daar in een keurslijf gedwongen en ik stond dat ook toe. Telkens opnieuw dezelfde take opnemen, tot ik zo weinig mogelijk West-Vlaams klonk. Door ouder te worden en steeds meer mezelf te durven zijn, ben ik daar volledig van afgestapt. Foert, ik ben nu eenmaal wie ik ben, een vuilgebekte West-Vlaming vol tattoos. Take it or leave it.

Ik heb veel haters, maar dat betekent ook dat er veel lovers zijn. Alles is beter dan kleurloos door het leven te gaan. Ik leef mijn leven voluit en vol overgave, en ik ben dankbaar voor alle kansen die ik krijg. Al is de vraag natuurlijk: krijg je die kansen of creëer je ze zelf?

 

“Voluit en vol overgave leven, en dankbaar voor alle kansen”

 

De vraag stellen is ze beantwoorden.

Persoone: Springen zonder nadenken, dat ben ik. Ik schreef bijvoorbeeld mijn eerste boek over mijn expedities in de jungle. Ik zag het groots, meteen in vier talen. Dat je eigenlijk een uitgeverij nodig hebt, was ik even uit het oog verloren. Fabby verklaarde mij voor gek toen die boeken werden geleverd. Ik weet niet of je ooit al 15.000 boeken bij elkaar hebt gezien, maar dat is dus gigantisch veel, dat zijn pallets en pallets vol. We moesten zelfs een verwarmde loods huren om ze te stockeren, want er was geen kat die er interesse voor had.

Fabby was razend: “We hebben genoeg boeken om voor de rest van ons leven de kachel mee aan te steken.” Tot ik op een dag post van The Gourmand World Cookbook Awards kreeg: ik dong mee naar de prijs voor het beste chocoladeboek wereldwijd. Ik dus naar Parijs voor de gala-uitreiking en ongelooflijk maar waar, ik won. Mijn boeken vlogen de deur uit, ik had er zelfs te kort. Gelukkig maar dat ik gedurfd heb. Al geef ik grif toe, niet alles draaide zo goed uit, ik heb ook stommiteiten begaan.

 

“Je mag trots zijn, maar wees ook bescheiden, land weer snel op de grond en doe verder”

 

Was je chocoladeproject in Congo ook zo’n sprong in het diepe?

Persoone: Misschien wel, ja. Ik had de vraag aanvankelijk afgewimpeld, want er komen zoveel mensen aan mijn mouw trekken. Tot ik echt goed luisterde naar Emmanuel de Merode en zijn bedoelingen. Hij zet zich al jarenlang in voor het Nationaal Park Virunga in Congo, wat misschien wel het prachtigste stukje natuur van de hele wereld is.

Dat deed hij aanvankelijk op vrij militaire wijze, met rangers die mensen uit het park duwden om op die manier de natuur en de dieren te beschermen. Tot hij tot het besef kwam dat mensen er komen stropen omdat ze in de grootste miserie leven. En dat klopt, geloof me, ik heb alleszins nog nooit zoveel ellende gezien als daar. Als je je kinderen eten kan geven door ivoor te verkopen, dan knal je toch gewoon een olifant neer? Een ouder zal toch nooit zijn kinderen laten verhongeren?

Dus in plaats van de lokale bevolking weg te duwen, besloot Emmanuel om een economie te creëren. Er zijn daar nu elektriciteitscentrales, een water-, koffie- en chiazaadproject, en hij vroeg aan mij om een chocoladefabriek uit de grond te stampen.

Opnieuw verklaarde iedereen me voor gek toen ik eraan begon, want het zijn mijn eigen zuurverdiende centen die ik investeer en ik haal er geen winst uit. Maar als ik met mijn inspanning het leven van een aantal mensen daar kan verbeteren, dan zou ik toch een grote egoïst zijn als ik het niet doe? Ik heb al zoveel geluk gehad in mijn leven dat ik vond dat ik iets moest terugdoen.

 

“Ga voor datgene waarvan je hart sneller slaat, en denk ook altijd zélf goed na”

 

Wat doe je daar concreet?

Persoone: Naast mijn financiële bijdrage geef ik er ook opleidingen. Ik heb die mensen chocolade leren maken. Gek, hoor, cacao groeit daar bij wijze van spreken in ieders achtertuin, maar geen mens die er al ooit chocolade had geproefd. Het doel van ons project is om zoveel mogelijk mensen werk te geven en uit de ellende te halen. Winst is geen doel op zich. We zouden de chocolade bijvoorbeeld volledig geautomatiseerd door een gesofisticeerde machine kunnen laten inpakken, maar we hebben gekozen voor een sporthal vol lange tafels waar weduwen de repen met de hand inpakken. Geweldig, toch.

Natuurlijk hebben we wel opbrengsten en die worden voor de ene helft aan de plaatselijke bevolking besteed en voor de andere helft aan de natuur. Zo rijdt er dankzij ons een mobiele tandarts rond en hebben we onlangs een olifant verzorgd die met zijn poot in een val had vastgezeten. Ik kom geregeld in het park en trek ook een paar keer per jaar naar onze plantage in Mexico. Dat helpt me om te beseffen: wat maken wij ons als Vlamingen soms toch druk om futiliteiten. Als twee medewerkers van mijn fabriek in discussie zijn over dezelfde dag vakantie die ze willen, bemoei ik mij daar niet mee. Ik laat het hen zelf uitvechten.

 

Dominique Persoone, altijd en overal relaxed?

Persoone: Oh, nee, dat nu ook weer niet. (lacht) Ik maak me enorm druk over luiheid. Ik heb een grondige hekel aan luie mensen, aan mensen die er de kantjes vanaf lopen. Ik snap dat niet, leven zonder drive, profiteren van alle systemen zonder zelf iets terug te geven.

Ik had ooit een jongedame in dienst die twee weken ziek thuisbleef. We waren ongerust: was het ernstig? We durfden het niet te vragen, wilden niet opdringerig zijn, misschien ging het om iets delicaats. Wat vertelde ze ons nadien? Het was ‘haar pauze van twee weken’ die haar huisarts haar jaarlijks voorschreef. Dan had ze de tijd om wat in haar huis te rommelen, haar ramen te lappen, een beetje te relaxen. Hoor je aan mijn stem hoe kwaad ik daar nog steeds om word?

Gelukkig hebben we in België het systeem van ziekte-uitkeringen, dat móét bestaan voor die mensen die het nodig hebben. Maar wat een schande dat dat systeem soms zo wordt uitgebuit. Een schande van die dokter, van die dame en van de overheid die op dat vlak veel te laks is. Ik heb haar uiteindelijk ontslagen, haar gedrag ging werkelijk in tegen alles waar ik voor sta. Ik kom zelf uit een heel eenvoudig gezin. Mijn vader baatte het casino in Middelkerke uit. Wanneer de afwasser niet opdaagde, werd ik in zijn plaats aan het werk gezet. Ik vind daar helemaal niets mis mee, integendeel. Ik ben altijd een bezige bij geweest, met energie voor tien. Ik blijf ook nu nog steeds de speelvogel die ik als kind was. (lees verder onder de foto)

 

 

Speelvogels en het schoolsysteem, dat is niet altijd een ideale match.

Persoone: Je wil niet weten hoeveel keer ik op mijn knieën heb moeten zitten. Die typisch schoolse mentaliteit is niets voor mij. Je bent nog zo klein, speels en onschuldig, en het begint al. Zit recht. Wees stil. Doe normaal. Wees braaf. Eigenlijk krijg je de boodschap: volg de kudde. Wat rest er dan nog van je fantasie en je zin voor avontuur? In het lager onderwijs liep ik school bij de nonnetjes en hoe kwader die op me werden, hoe meer ik me verzette. Die rebellie moet ergens diep in mijn wezen verankerd zitten, want ik loop duidelijk niet gemakkelijk in het gelid. Weet je dat ze ’s ochtends zelfs mijn linkerhand met een riem op mijn rug bonden, omdat rechtshandigheid de norm was? En ik ben rechtshandig nu, maar helaas kan niemand mijn hanenpoten lezen. (lacht)

Pas op, ik heb me geamuseerd op school, ik had er mijn vrienden en liet me niet kisten door het systeem. Al was het wel een opluchting toen ik in het KTA van De Panne belandde. In het atheneum kon ik eindelijk doen wat ik graag deed, namelijk koken, en mocht ik zedenleer volgen. Machtig vond ik dat, want alle coole gasten zaten in de les zedenleer. (lees verder onder de foto)

 

 

Wat heeft het leven jou al geleerd?

Persoone: Geef gas. Wees niet bang. Wat is het ergste dat je kan overkomen? Misschien probeer je iets en mislukt het. Wat maakt het uit? Probeer opnieuw, probeer wat anders. Geluk, dat is dromen en blijven dromen. En durven. Zonder mijn lef was ik nooit zo ver geraakt in mijn leven.

Mijn schoonmoeder beschuldigde me van grootheidswaanzin toen ik mijn tweede winkel begon, op de Meir in Antwerpen dan nog. Maar de winkel draait en goed zelfs. Zonder opscheppen, ik heb een aantal grootse dingen verwezenlijkt. Die snuifmachine voor The Rolling Stones? Ik heb er 25.000 exemplaren van verkocht, terwijl iedereen het mij had afgeraden. En je mag trots zijn, je móét trots zijn, maar wees ook bescheiden. Land weer snel met je beide voeten op de grond en doe verder.

Maar misschien is mijn allergrootste levenswijsheid de volgende: zoek wat je begeestert en doe dat. Maakt niet uit of je fotograaf of behanger of verpleegkundige bent, of dat je bijvoorbeeld een mooie moestuin onderhoudt. Ga voor datgene waarvan je hart sneller slaat.

En denk ook altijd zélf goed na. Doe je iets omdat iedereen het doet, omdat het zo voorgekauwd wordt? Zijn we op zoek naar zulke eenheidsworst? Is dat het dan, elke dag met de auto in de file naar het werk? Ik zou gek worden in zo’n systeem. Volgens mijn vrouw heb ik ADHD en dat zal vast wel een aantal minder aangename zaken met zich meebrengen. Tegelijk heeft het ervoor gezorgd dat mijn leven één groot avontuur is.

Ongetwijfeld vloekt Fabby wel eens op me, maar ik ben ook de man die stiekem al onze vrienden naar Mexico uitnodigt om daar op een exotisch strand volledig onverwacht voor een tweede keer met haar te trouwen. Ze had zelfs twee trouwkleedjes om uit te kiezen. Zeg nu zelf, toch liever zo’n vent dan ene die elke dag stipt om 18 uur je bord vol aardappelen schept? (lacht)

Foto’s © Jeroen Vanneste