Het pleidooi: “Wees bewust van de kracht van taal en verhaal”
In ‘Het pleidooi’ geeft een persoon gedurende enkele minuten zijn mening over een bepaald onderwerp.
‘Het pleidooi’ is een programma van deMens.nu.
De persoon zegt wat er op zijn lever ligt, legt iets uit, doet een voorstel, spuwt zijn gal … en richt zich rechtstreeks tot jou, de toeschouwer.
Wees bewust van de kracht van taal en verhaal: dat is mijn pleidooi
door Christophe Busch
Christophe Busch studeerde criminologie aan de UGent en Holocaust & genocidestudies aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar processen van daderschap bij collectief geweld en naar evoluerende beeldvorming over concentratiekampen. Hij werkte in de forensische psychiatrie en was directeur van Kazerne Dossin: memoriaal, museum en onderzoekscentrum over Holocaust en mensenrechten. Hij is een expert in de aanpak van radicalisering en polarisering in onze samenleving. Sinds 2020 is hij directeur van het Hannah Arendt Instituut.
Wees bewust van de kracht van taal en verhaal: dat is mijn pleidooi.
Vandaag worden we overrompeld door informatie. Taal en verhaal zijn daarbij cruciaal om onze complexe wereld betekenis te kunnen geven, om de gelaagde nuances en zienswijzen te verwoorden, om een onderscheid te leren maken tussen feiten en meningen, om eeuwenoude kennis en inzichten over te dragen naar volgende generaties …
Wij zijn een verhalende diersoort.
We verwoorden onze verhalen op een bepaalde wijze, we richten onze taal en ons verhaal op verschillende doelgroepen: een academisch publiek, onze ‘achterban’ of de man of vrouw in de straat. Er zijn verschillende wegen en mogelijkheden om taal en verhaal aan onze wereld te geven. En dat is mijn pleidooi: onze woorden doen ertoe.
Verhalen die we kiezen en brengen hebben steeds een impact en daar moeten we de verantwoordelijkheid voor nemen. Niet achteraf, maar wel vandaag!
Onze geglobaliseerde en gedigitaliseerde wereld zorgt niet alleen voor een toegenomen complexiteit, maar ook voor een versnelling van de informatiestromen en daarmee ook een grotere kans op frictie en polarisatie.
Hoewel democratische polarisatie absoluut nodig is om politiek-legitieme thema’s zoals armoede of klimaatcrisis aan te pakken, zorgt toxische polarisatie voor vijandschap en het afbrokkelen van het sociaal weefsel in onze samenleving.
Toxische polarisatie richt zich niet inhoudelijk en feitelijk op het legitieme thema. Toxische polarisatie richt zich op het creëren van negatieve gevoelens t.o.v. ‘de ander’. Die ander wordt dan niet langer voorgesteld als een politieke tegenstander, maar wel als een vijand en bedreiging voor de eigen groep. Door een toxische en ontmenselijkende taal te gebruiken, gaan mensen anders denken en handelen.
Mensen reageren niet op wat echt feitelijk waar is, maar wel op wat ze denken dat waar is. Als jouw wereldbeeld volgestouwd raakt met angstverhalen en vijandsbeelden zal dat een problematische impact op je gedrag hebben.
Het is dan ook op dit moment, vandaag, dat we aandacht moeten geven aan het graduele afglijden van taal en verhaal en we steevast moeten kiezen voor een vragende opstelling, voor nuance en voor een omarming van de complexe gelaagdheid die onze wereld kenmerkt.
Geen gemakkelijke opdracht, maar één die met vallen en opstaan weer menselijkheid met zich zal meebrengen. En menselijkheid is nodig om een gezamenlijke wereld te kunnen opbouwen.
Dus daarom: wees je bewust van de kracht van taal en verhaal.
Redactie ‘Het pleidooi’: Bert Goossens en Joke Goovaerts
Productie en regie: Joke Goovaerts
Grafiek video: Nathalie Devillers
Montage video: Pieter-Jan Segers
Opname video: AV services VUB
© deMens.nu
