De verandering van het klimaat is geen kinderspel
Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg12 nr2. Lees hier meer ‘Wetenschappelijk onderzocht‘.
De klimaatopwarming doet ons nadenken over welke toekomst we voor onze kinderen willen. Want het is aan hen dat we de aarde doorgeven. Uit onderzoek blijkt echter dat maar liefst 774 miljoen kinderen wereldwijd nu al de gevolgen van de klimaatverandering ondervinden. Die toekomst ziet er dus niet meteen rooskleurig uit.
Ellen Vandevijvere
Klimaatextremen in kaart gebracht
De ngo Save the Children bracht recent een rapport uit dat de resultaten van enkele studies samenlegt. Er werkten twee wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel aan mee, klimaatwetenschapper Wim Thiery en hydroloog Derrick Muheki. Het rapport met als titel Generation Hope: 2.4 billion reasons to end the global climate and inequality crisis legt nieuwe verbanden, waarbij duidelijk wordt dat kinderen in armoede nog eens extra de rekening voor het opwarmende klimaat betalen.
Save the Children is een gerenommeerde internationale ngo die zich inzet voor (kwetsbare) kinderen wereldwijd, meestal in gebieden waar oorlog, armoede, ziekte of honger heerst. De organisatie komt op voor kinderrechten, zet zich in bij acute gebeurtenissen, zorgt voor ontwikkelingsprogramma’s en laat zoveel mogelijk de stem van de kinderen zelf horen.
Voor het rapport Generation Hope hield de ngo een grootschalig opinieonderzoek bij 54.500 kinderen uit 41 landen, bracht ze in kaart waar in de wereld de meeste armoede heerst, en kruiste ze die gegevens met de VUB-klimaatdata.
Klimaatwetenschapper Wim Thiery: “Deels gingen de data daarover terug op mijn studie die in 2021 in het vakblad Science verscheen. Daarin harmoniseerden we de berekeningen van verschillende computermodellen, uitgevoerd door een wereldwijd netwerk van klimatologen. En daaruit distilleerden we de gebieden met de grootste klimaatrisico’s.”
“Om die oefening tot een goed einde te brengen, bekeken we eerst en vooral waar er hoeveel kinderen wonen”, gaat VUB-onderzoeker Derrick Muheki verder.
“Daarop projecteerden we de gebieden waar vandaag klimaatextremen voorkomen. Van idee tot publicatie heeft dat onderzoek meer dan twee jaar in beslag genomen. En daaruit blijkt dat vier op de vijf kinderen tegenwoordig elk jaar minstens één klimaatextreem meemaken: een uitzonderlijke hittegolf, een overstroming, een natuurbrand, een tropische storm, een periode van extreme droogte of een mislukte oogst.”
Ongelijkheid door leeftijd en inkomen
Twee dimensies van ongelijkheid bepalen de schade die door kinderen wordt geleden. De eerste is de leeftijd van het kind. “Er leven ongeveer 2,4 miljard kinderen op de wereld. Zij lijden emotioneel en fysiek meer door rampen en moeten veel langer met het verharde klimaat omgaan, omdat ze nog langer te leven hebben”, zegt Thiery.
“De tweede bepalende dimensie is de mate van het inkomen. Kinderen die in achtergestelde gebieden leven, kunnen niet inspelen op moderne technologieën, bouwtechnieken of infrastructuren die bij klimaatrampen levensreddend kunnen zijn. Bovendien verloopt het herstel na een ramp moeizaam, waardoor kinderen bijvoorbeeld veel langer uitgesloten blijven van basisbehoeften zoals voedsel, scholing en een degelijke woning. Op termijn hebben ze weinig politieke slagkracht, waardoor ze minder invloed zullen hebben dan hun rijkere generatiegenoten. Daardoor zitten ze nog meer vast in de vicieuze cirkel van armoede en groeiende marginalisering.”
Er leven 1,9 miljard kinderen in armoede, van wie 774 miljoen een verhoogd klimaatrisico loopt. De meesten van hen leven in landen met een laag gemiddeld inkomen, namelijk driekwart in Azië en Sub-Sahara-Afrika. Maar ook kinderen in armoede in rijkere landen hebben een verhoogd klimaatrisico.
In het opinieonderzoek door Save the Children werd gepolst naar de leefomstandigheden van de kinderen, naar hun wensen en hun zorgen. Maar liefst 73 procent van de deelnemers vindt dat volwassenen dringend in actie moeten schieten en 35 procent van hen voert zelfs al uit eigen beweging actie. (lees verder onder de foto)
Investeren, beschermen en luisteren
Het rapport tekent vijf aanbevelingen op om kinderen een mooiere klimaattoekomst te bieden, aanbevelingen die door de kinderen zelf worden gedragen.
“Heel belangrijk daarbij is dat ongelijkheid en klimaatactie aan elkaar worden gekoppeld”, aldus Wim Thiery. “Investeer in kinderen en in hun recht op een gezonde omgeving, voeding en gezondheidszorg, en bescherm ze tegen elke vorm van geweld. Zorg voor een rechtvaardige verdeling van de middelen en help daar waar de klimaatproblemen acuut toeslaan. Herverdeel tegelijk de macht en het geld billijk over de hele wereld, want zij die de minste verantwoordelijkheid voor de toestand dragen, hebben er het meest onder te lijden. Ten slotte, en dat is erg belangrijk, luister naar wat kinderen over de problematiek te zeggen hebben. Ze hebben een mening die telt en ze dragen interessante oplossingen aan.”
“Generation Hope is een van de rapporten die zich op de noodzaak richten om zich aan de klimaatverandering aan te passen. Het rapport is openbaar beschikbaar op het uitgebreide online informatiecentrum voor kinderrechten van de ngo Save the Children. De resultaten van die studie kunnen ook gebruikt worden om de klimaatrechtszaken te onderbouwen”, besluit Derrick Muheki.
Meer weten?
Save the Children: meer informatie over de ngo vind je hier.
Generation Hope: 2.4 billion reasons to end the global climate and inequality crisis: rapport hier online beschikbaar.