Nieuws

Een zelfhulpgroep met beide voeten in het humanisme

Artikel in ingekorte versie verschenen in deMens.nu Magazine jg12 nr3. Hier meer ‘Achter de schermen‘.

SOS Nuchterheid vzw is een vertrouwelijk en anoniem netwerk van zelfzorginitiatieven voor iedereen die een verslaving – alcohol, drugs, medicatie, gokken, seks, eten … – wil doorbreken en nuchterheid wil bereiken door individuele zelfzorg. Het is een vrijzinnig humanistische organisatie met een strikt seculiere werking. SOS Nuchterheid organiseert in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gespreksavonden met lotgenoten. Een kijk achter de schermen van SOS Nuchterheid Mechelen.

Jan Gijsemans, vrijwilliger huisvandeMens Mechelen

SOS Nuchterheid Mechelen is in 2011 opgericht binnen het kader van SOS Nuchterheid Vlaanderen als zelfzorgalternatief voor mensen met een afhankelijkheidsproblematiek.

Wij organiseren onze bijeenkomsten in het huisvandeMens Mechelen.

We staan open voor iedereen, ongeacht geslacht, ras, seksuele geaardheid of levensbeschouwing. We zijn een strikt seculiere organisatie, niet gebaseerd op religie, maar wel op de principes van het vrijzinnig humanisme.

Als humanisten streven we ernaar de menselijke waardigheid voor ieder individu te herstellen.

In de eerste plaats steunen we elkaar om onze afhankelijkheid stop te zetten. Maar we leggen ook de klemtoon op de kracht van elk individu om een betekenisvol en integer leven op te bouwen, om zichzelf te ontplooien en te ontwikkelen vanuit vrijheid, verantwoordelijkheid, (zelf)respect en kracht.

Een persoon is meer dan zijn afhankelijkheidsprobleem. We kunnen niet simpelweg iemand veroordelen en vermanen, maar we willen de betrokkenen ook niet elke verantwoordelijkheid voor het probleem ontzeggen.

Indien we het bestaan van een reële schuld zouden uitsluiten, dan negeren we ook het element van verantwoordelijkheid en ontkennen we de vrijheid en de waardigheid van de mens.

We beschouwen hem dan slechts als een speelbal van biologische en sociale conditionering. En laat vrijheid, waardigheid en verantwoordelijkheid nu net enkele belangrijke waarden van het humanisme zijn.

Het ontdekken van waarden en ernaar leven is een cruciale factor bij het herstel. Door een afhankelijkheidsprobleem zijn de eigen waarden vaak afgestompt of zelfs helemaal verdwenen.

Ontkenningsgedrag, liegen, zelfbedrog en zelfmedelijden vormen vaak de enige strohalmen waar men zich aan vastklampt om zich te handhaven.

De rede en de wil zijn niet voldoende om werkelijke verandering in ons teweeg te brengen. Weliswaar spelen ze een belangrijke rol, maar ze bezitten niet die kracht om ons los te rukken van een destructieve verknochtheid of afhankelijkheid.

Iemand die aan een afhankelijkheidsstoornis lijdt, kan redeneren wat hij wil: “Ik ben ongelukkig, ik moet ermee stoppen, ik verwoest mijzelf en vergooi mijn leven”, maar dat zal hem niet de beslissende prikkel geven die nodig is om zich aan zijn toestand van afhankelijkheid te ontworstelen.

Wij gaan ervan uit dat achter elke verslaving ook een verlangen schuilt. Dat verlangen moeten we zien te identificeren om dan een betere manier te vinden om het te vervullen dan via de verraderlijke sluiproute van drank en drugs.

Alleen is dat verlangen naar iets anders niet duidelijk. Door te luisteren, proberen we er samen een zicht op te krijgen. Vaak heeft het te maken met een verlangen naar liefde, aanvaard worden, gezien worden, het verlangen naar de vergetelheid van de roes …

Dat verlangen kan men nooit vervullen door drank of drugs. Wat daarentegen wel helpt, is het ervaren van nieuwe waarden, boeiende hobby’s, andere gewoonten, zinvolle activiteiten of vrijwilligerswerk, en het aanbrengen van een gezonde structuur in het leven.

We zoeken samen naar die weg van innerlijke groei, naar de kansen en mogelijkheden om die andere, nieuwe en betere mens te worden waar men zo naar verlangt.

Daarom is luisteren en praten zo belangrijk in een zelfhulpgroep. We luisteren naar elkaar zonder oordeel te vellen. We proberen mensen uit hun zelfmedelijden te halen, het mechanisme van de fout bij anderen te leggen te doorbreken of van zichzelf te bedriegen door bepaalde situaties als excuus te gebruiken te doorprikken.

De taal van de wederzijdse ervaring maakt dat mensen zich begrepen en aanvaard voelen. Naast de professionele deskundigheid van hulpverleners bestaat er zoiets als ervaringsdeskundigheid, de deskundigheid van mensen die een gedeelde, gelijkaardige aandoening of moeilijkheid ervaren en die vanuit het leven daarmee kunnen spreken.

Onze hersenen hebben zo’n drie maanden nodig om te ontnuchteren. Met gemarineerde hersenen kunnen we niet redeneren, kunnen er geen juiste beslissingen genomen worden, zien we niet wat er scheefloopt. Totale onthouding is een eerste vereiste.

Maar dan komt het echte werk, de onbekende weg durven opgaan in tegenstelling tot de dwang om te blijven verdoven en ontkennen. Het leren omgaan met de realiteit van het leven, het leven weer smaken. Het vertrouwen in die onbekende weg staat tegenover: “Ik kan het leven niet aan.”

Het gebruik stopzetten is echter niet genoeg. Om gelukkig nuchter te zijn en te blijven, heeft men verandering nodig. Als mensen blijven denken en doen wat ze altijd al dachten of deden, dan zal hen overkomen wat hen altijd al overkwam.

Wachten tot het geluk vanzelf komt, is zoals wachten op een schip in een treinstation.

SOS Nuchterheid

Meer weten over SOS Nuchterheid vzw of hulp nodig? Ga dan verder naar SOS Nuchterheid.

SOS Nuchterheid vzw is een vrijzinnig humanistische organisatie en sinds 2004 aangesloten bij de Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw /  deMens.nu.

Tevens is SOS Nuchterheid vzw sedert 2007 een erkende lidvereniging van VAD vzw, het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs.

Foto bovenaan © Shutterstock.com