Nieuws

Inspiratie voor de lessen niet-confessionele zedenleer

Verschenen in deMens.nu Magazine jg13 nr2, in het kader van het dossier ‘Democratie‘. Meer ‘Doordacht’ hier.

Bert Goossens en Christophe Van Waerebeke

Gezegd

“Als vrijheid en gelijkheid, zoals sommigen denken, voornamelijk in de democratie te vinden zijn, zullen ze het best worden bereikt als alle personen een zo groot mogelijk aandeel in de regering hebben.” – Aristoteles, Griekse filosoof.

“De macht (in een democratie) verschijnt als een lege plaats en zij die haar uitoefenen, verschijnen als eenvoudige stervelingen die haar slechts tijdelijk bezetten; slechts met geweld of door middel van een list kunnen zij zich blijvend op het pluche nestelen.” – Claude Lefort, Franse politiek filosoof.

“Als je iemand wil overtuigen, is hem uitschelden een van de slechts denkbare methoden. Iedereen heeft wel een aantal onderwerpen waarover hij maar een klein beetje weet. Die zijn het verraderlijkst. En het meervoud van anekdote is niet data.” – Ruben Mersch, Vlaamse filosoof en bioloog.

Habitat

Een educatief spel rond democratie en polarisatie. Een politiek discours wordt steeds meer in afgezonderde bubbels gevoerd, met weinig oog voor de buitenwereld. De mening van zelfs de meest kritische tieners wordt gevormd door middel van berichten die een algoritme specifiek voor hen heeft uitgekozen. Wat als we onze politieke keuzes eens van een andere kant kunnen bekijken?

Habitat is een eenvoudig spel met eenvoudige keuzes, waarmee je over de toekomst van de wereld beslist.

Praktisch: twee lestijden, twee tot zes leerlingen per spel, tweede en derde graad van het secundair onderwijs, competitief, taalafhankelijk, Nederlands.

Je kan Habitat uitlenen bij het huisvandeMens, dankzij een samenwerking met The Playground.

Verkiezingen

De Vlaamse overheid voorziet lesbundels, oefeningen, beeld- en spelmateriaal om in de klas rond democratie en burgerschap te werken. Van de basisschool tot het volwassenenonderwijs.

Meer informatie vind je hier op de website van het Vlaams Parlement.

The Resistance: Avalon

Een educatief spel rond democratie, polarisatie en fake news. Verkiezingen zijn een spelletje waarvan de regels in het laatste decennium alleen complexer zijn geworden. Op alle mediakanalen verspreiden de luidste stemmen provocerende headlines en onbetrouwbare statements. In een landschap overschaduwd door wantrouwen is het een opluchting om iemand te horen die precies bevestigt wat jij voelt en die zegt wat je moet denken. Maar komen die belangen overeen met die van jou?

The Resistance: Avalon is een uitdagend en leuk spel dat kritisch inschattingsvermogen en overtuigingskracht vraagt.

Praktisch: twee lestijden, vijf tot tien leerlingen per spel, tweede en derde graad van het secundair onderwijs, competitief, geheime rollen, taalonafhankelijk, spelregels in het Engels.

Je kan The Resistance: Avalon uitlenen bij het huisvandeMens, dankzij een samenwerking met The Playground.

Stem voor mij!

Leestip voor het aanbrengen van democratie in het basisonderwijs: Stem voor mij! van Pieter Vandenbroucke, met illustraties van Eugene & Louise.

Op de boerderij is paard het moe om de baas te zijn. Hond, kat en kip nemen het tegen elkaar op in een verkiezingsstrijd. Kat en hond staan tegenover elkaar en proberen elk om kip voor zich te winnen. Als kip de verkiezingen wint, maar kat of hond nodig heeft om een meerderheid te behalen, smeden kat en hond een coalitie tegen kip. Maar die duurt niet lang …

In het boek leert het kind meer over verkiezingen en politiek, met leuke aanschouwelijke prenten en een mooie portie humor.

Te ontlenen in ’t MegaZijn, een initiatief van deMens.nu.

Uitgelegd

Deep democracy: is een methode om actief om te gaan met conflicterende stemmen in het democratische besluitvormingsproces en om de veelheid van stemmen ook een plaats te geven.

Emocratie: is een democratie die gebruikmaakt van emoties om beleid te voeren, in plaats van zich te baseren op de rede. Emoties worden belangrijker geacht dan overtuigingen gebaseerd op feiten en onderzoek; al kunnen emoties ook van belang zijn bij kritisch (zelf)onderzoek.

Technocratie: komt voor wanneer de beleidsvoering wordt bepaald door de inbreng van deskundigen, elk voor hun deelgebied van expertise.

Democratische cultuur: democratie is meer dan de politieke partijen en politieke structuren, ze draagt ook een bepaalde cultuur in zich die de democratie zuurstof geeft en levensvatbaar houdt. Elementen van die cultuur zijn waarden als openheid, participatie, vrijheid, verdraagzaamheid, respectvolle omgang met diversiteit, solidariteit …

Meer gezegd

“In een democratische samenleving is de botsing van belangengroepen normaal en wenselijk. Er is geen heldere lijn die aangeeft hoe ver de polarisering precies moet gevorderd zijn vooraleer ze problematisch wordt. Het vraagt om een permanent maatschappelijk proces van reflectie en overleg.” – Uit Positieve identiteitsontwikkeling met moslimjongeren van Elke Vandeperre, Jonas Slaats, Rosalie Heens en Samira Azabar.

“Democratie is een tram die je neemt tot waar je zijn moet, en dan stap je af.” – Recep Tayyip Erdoğan, president van Turkije.

“Democracy don’t rule the world, you’d better get that in your head, this world is ruled by violence, but I guess that’s better left unsaid.” – Uit het nummer Union Sundown van Bob Dylan, Amerikaanse singer-songwriter en winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur.

“Het idee van democratie is een breder en vollediger idee dan wat in de Staat zelfs op zijn best kan worden geïllustreerd. Om gerealiseerd te worden moet het alle vormen van menselijke omgang beïnvloeden, het gezin, de school, de industrie, religie.” – John Dewey, Amerikaanse filosoof, psycholoog en pedagoog.

Vrijzinnig humanisme in de klas: meer weten?

Ben je geïnteresseerd in niet-confessionele zedenleer? Als leerkracht, leerling of ouder? Neem een kijkje op nczedenleer.be, hét informatiepunt over het vak ncz met inspiratie en ondersteuning voor leerkrachten en leerlingen.

Lees ook ‘Een bank vooruit‘: leerkrachten niet-confessionele zedenleer vertellen over hun vak, verschenen in deMens.nu Magazine.