Nieuws

Interview met Raymonda Verdyck

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg13 nr3. Lees hier meer artikels uit de reeks ‘Onderhuids’.

In hartje Mechelen, in een appartement dat verhalen van een gevarieerd leven draagt, woont Raymonda Verdyck. Als voormalige topvrouw van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap heeft ze er met haar visie op kwaliteit en waardegericht onderwijs een blijvende stempel op gedrukt. Sinds 23 maart 2024 is ze voorzitter van deMens.nu en wil ze de vrijzinnig humanistische levensbeschouwing nadrukkelijker op de kaart zetten.

Joke Goovaerts

Onlangs werd je verkozen tot voorzitter van deMens.nu, de koepelorganisatie van de Nederlandstalige vrijzinnig humanistische gemeenschap in Vlaanderen en Brussel. Wat zijn je drijfveren?

Raymonda Verdyck: Mijn loopbaan begon eigenlijk als leerkracht niet-confessionele zedenleer, dus het vrijzinnig humanistische gedachtegoed is iets wat ik altijd heb gekoesterd, zo lang ik me kan herinneren. Ik ben jarenlang actief geweest binnen de vrijzinnig humanistische beweging, met name bij de Humanistische Jongeren. Ook heb ik in de raad van bestuur van de Unie Vrijzinnige Verenigingen gezeten en mede Lichtpunt, de vrijzinnige tv-omroep, opgericht.

Hoewel ik later professioneel actief was binnen de ambtenarij, ben ik altijd betrokken bij en overtuigd van dat gedachtegoed gebleven. Toen het voorzitterschap van Freddy Mortier bij deMens.nu ten einde kwam en ik de vraag kreeg of ik interesse had, dacht ik: dat is inderdaad iets waar ik nog heel graag mijn schouders onder wil zetten vanuit mijn engagement en betrokkenheid bij onze waarden.

 

Hoe zie je de organisatie evolueren onder je voorzitterschap?

Verdyck: Ik wil inzetten op verbondenheid. We hebben veel mooie lidverenigingen die talrijke initiatieven voor de gemeenschap nemen, en ook onze Instellingen voor Morele Dienstverlening doen fantastisch werk. Door onze krachten meer te bundelen en meer samenhang en cohesie te zoeken in wat ons allen aangaat, kunnen we onze stem krachtiger naar buiten brengen.

Ook wil ik ervoor zorgen dat de buitenwereld ons echt ziet met al onze waarden, ons engagement en onze betrokkenheid. Verder wil ik impact hebben op actuele thema’s zoals ethische kwesties, draagvrouwschap, abortus en euthanasie, opkomen voor menselijke waardigheid, kansen bieden in het onderwijs en morele dienstverlening in de zorginstellingen.

 

Jongerenwerking was belangrijk voor Freddy Mortier. En voor jou?

Verdyck: Het is essentieel om jonge mensen vertrouwd te maken met onze waarden en identiteit die betekenis hebben voor hun persoonlijke ontplooiing. De cursus niet-confessionele zedenleer speelt daarbij een belangrijke rol. Daarmee bereiken we veel leerlingen vanaf een jonge leeftijd.

In die cursus wordt kritisch denken gestimuleerd en worden thema’s aangekaart die in de buitenwereld of zelfs thuis niet altijd gemakkelijk besproken worden. Het doel is om jonge mensen te helpen begrijpen wat wij als samenleving vertegenwoordigen en hoe we respectvol met elkaar kunnen omgaan. Op die manier kunnen we hen voorbereiden op een open en kritische levenshouding.

 

“Jongeren voorbereiden op een open en kritische levenshouding”

 

Toen je in 2009 bij het GO! startte, zei je: “We moeten inspiratie buiten het onderwijs opdoen. We moeten onze scholen openmaken om te leren van werelden waarmee we nu nog niet veel contact hebben.” Geldt dat principe ook voor deMens.nu?

Verdyck: Zeker. Hoewel we veel zelf kunnen, biedt de buitenwereld talloze nieuwe inzichten. Aanvullende informatie kan ons ondersteunen en verrijken. Denk aan organisaties die zich inzetten voor gelijke kansen, democratie en mensenrechten. We moeten zeker nog meer verbinding met die instellingen leggen.

Maar laten we ook naar de andere levensbeschouwingen kijken. Hoewel we op sommige terreinen van mening verschillen, zijn er veel gedeelde waarden. Laten we elkaar inspireren en streven naar kruisbestuiving.

Bovendien moeten we breder denken. Universiteiten en onderzoeksinstellingen verrichten wetenschappelijk onderzoek dat ons aanvullende inzichten kan bieden. Met betrekking tot ethische dossiers bijvoorbeeld. Ons daarbij laten inspireren door voortschrijdend inzicht van wetenschappelijk onderzoek, kan onze visie en standpunten alleen maar versterken.

 

De financiering van levensbeschouwingen en religies is een belangrijk dossier dat aandacht verdient?

Verdyck: We moeten blijven communiceren met de beleidsmakers en politici die verantwoordelijk zijn voor het ontwikkelen van regelgeving en wetgeving. Het is noodzakelijk om te benadrukken dat het rechtvaardig is om financiële steun aan de levensbeschouwingen te bieden.

Wanneer we naar de maatschappelijke impact en de return van die ondersteuning kijken, wordt het duidelijk dat de voordelen eigenlijk onschatbaar zijn. De verbinding die we leggen, de ondersteuning die we aan mensen bieden, is bijna onbetaalbaar.

Het is belangrijk om te erkennen dat we professionals nodig hebben om dat werk op een continue en kwalitatieve manier uit te voeren. Tegelijkertijd moeten we ervoor zorgen dat vrijwilligers die zich voor die initiatieven inzetten, ook de nodige middelen hebben. Dat brengt kosten met zich mee, maar investeren in die initiatieven is onontbeerlijk. De middelen die geïnvesteerd worden, leiden tot een veel grotere return op het vlak van het welzijn van mensen en hun plaats in de samenleving.

We moeten pleitbezorgers voor dat belangrijke werk zijn en in dialoog blijven gaan. Uiteindelijk is de return on investment veel groter dan de initiële investeringen die worden gedaan.

 

Hoe kan het vrijzinnig humanisme een antwoord bieden op bepaalde fenomenen zoals polarisatie, klimaatverandering, verrechtsing, extremisme, migratie …?

Verdyck: Die thema’s zijn heel belangrijk. De toenemende segregatie en polarisatie baren veel zorgen. We moeten blijven vasthouden aan onze kernboodschap: verbinding tussen mensen is essentieel en elke mens verdient een menswaardig bestaan.

Het is noodzakelijk om de focus op menselijke waardigheid en onze gedeelde waarden te leggen, maar ook om die in een bredere context te plaatsen. We leven immers samen met anderen op deze planeet, waar zowel zorgen als kansen liggen.

Als we onze standpunten naar voren brengen, moeten we die thema’s vastberaden omarmen en consequent uitdragen waar we voor staan. En dat moeten we als rode draad meenemen in de initiatieven die we ontwikkelen om die stem krachtiger en veelvuldiger te maken, zodanig dat ze ook gehoord wordt.

Want nu merk je dat degenen die het luidst roepen, vaak het meest aan bod komen. Ook al argumenteert men niet en is de informatie niet correct of onderbouwd. We moeten ons blijven verzetten tegen simplistische of ongegronde opvattingen door weerwoord te bieden en door alternatieven te presenteren die tot een meer rechtvaardige, humane samenleving leiden.

 

“Leren om als burger een rol in de wereld op te nemen”

 

We moeten inzetten op inhoud en nuance?

Verdyck: Absoluut, laten we ons op inhoud en nuance richten en laten we onze standpunten grondig onderbouwen. Het is ook belangrijk dat we naar feiten en gedegen onderzoek kijken, om zo een completer beeld van de realiteit te krijgen.

Neem bijvoorbeeld de focus op de migrantenstroom. Het lijkt alsof we continu overspoeld worden door migranten die massaal ons land binnenkomen. Echter, als we naar de cijfers kijken, is het aantal migranten dat hier daadwerkelijk arriveert relatief beperkt in vergelijking met andere continenten waar miljoenen migraties plaatsvinden, met een totaal andere aanpak. Onlangs las ik in de krant dat er in één jaar alleen al 26.000 vluchtelingen die asiel zoeken, verdronken zijn. Dat raakt me diep en het verontrust me, want dat zou niet mogen gebeuren in een beschaafde samenleving. Het is fundamenteel om ons beleid daarop af te stemmen.

Een ander voorbeeld is het onderwijs. Het is cruciaal dat jongeren een kritische denkwijze ontwikkelen en ruimte krijgen om te twijfelen. Onderwijs is niet alleen het aanleren van vakken als wiskunde en Nederlands, hoe belangrijk die ook zijn, maar het is tevens een plek, een laboratorium waar jongeren leren om als burger een rol in de wereld op te nemen. (lees verder onder de foto)

 

 

Welke waarden zijn voor jou persoonlijk belangrijk in het dagelijkse leven?

Verdyck: Voor mij zijn betrokkenheid en engagement van groot belang, omdat ik van mening ben dat je niet aan de zijlijn kan blijven staan wanneer je de wereld observeert en de gebeurtenissen in de samenleving ziet. Tegelijkertijd hecht ik veel waarde aan respectvol met anderen omgaan. Mensen zijn divers, en het is belangrijk om te begrijpen hoe anderen denken en om daar respectvol mee om te gaan.

Ik wil daarbij benadrukken dat er wel ondergrenzen zijn, als mensen proberen vrijheden te beperken of geen respect voor anderen tonen vanwege hun seksuele geaardheid, levensvisie of overtuigingen. Verder vind ik openheid en oprechtheid cruciaal. Geen verborgen agenda’s of hypocrisie, maar eerlijk en open met elkaar omgaan.

 

“Goed luisteren, de ander echt zien en op een open manier met elkaar omgaan”

 

Welke levensinzichten kan je meegeven?

Verdyck: Wat ik vooral heb geleerd, is het belang van goed luisteren. Het is onontbeerlijk om open te staan voor de argumenten en perspectieven van anderen, omdat die ons nieuwe inzichten kunnen bieden. Voor mij is dat een waardevolle levensles: goed luisteren, de ander echt zien en op een open manier met elkaar omgaan.

 

Zijn er bepaalde personen, zowel bekende als minder bekende, die je inspireren? En waarom?

Verdyck: Ik ben door vele mensen in mijn leven geïnspireerd. Om te beginnen wat mijn professionele carrière betreft. Waarom wilde ik leerkracht zedenleer worden? Dat kwam door een leerkracht zedenleer uit mijn middelbare schoolperiode. De manier van lesgeven opende mijn ogen. We bespraken onderwerpen die toen nog niet bespreekbaar waren. De interactie met de leerlingen was zo waardevol en inspireerde mij om hetzelfde te willen doen.

Daarnaast heeft Nelson Mandela, de Zuid-Afrikaanse antiapartheidsstrijder en politicus, mij enorm geïnspireerd, vooral vanwege zijn sterke nadruk op verbondenheid. Hij heeft enorm geleden om respect voor diversiteit te bevorderen en heeft zich ingezet voor verzoening, zelfs in schijnbaar onverzoenbare situaties. Ik heb zelfs het geluk gehad hem ooit te ontmoeten, wat een zeer waardevolle ervaring was.

Ook figuren als de Duits-Amerikaanse filosofe Hannah Arendt bieden veel inzichten. In mijn universiteitsjaren werd ik ook sterk beïnvloed door Leo Apostel, wiens lessen in logica me altijd zijn bijgebleven. Hij leerde ons kritisch nadenken over argumenten en drogredenen, wat mij heeft geholpen om voor verschillende perspectieven te blijven openstaan. (lees verder onder de foto)

 

 

Welke kleine, alledaagse dingen vind je leuk?

Verdyck: Ik geniet elke ochtend van mijn kopje koffie. Dat is altijd een klein geluksmomentje voor mij. Een vriendelijk ‘goedemorgen’ of ‘goedendag’ kan mijn hele dag opfleuren. Ik geloof dat we dat soort vriendelijkheid veel vaker zouden moeten tonen.

 

Hoe kijk je aan tegen het ouder worden? En hoe zie je de verbinding tussen jong en oud?

Verdyck: Zelf heb ik veel geluk gehad. Ik ben bijna 69 en nog steeds actief en gezond. Elke levensfase brengt nieuwe ervaringen en leermomenten met zich mee en ik probeer altijd te blijven genieten en nieuwe dingen te ontdekken. Het leven biedt zoveel moois, ongeacht je leeftijd.

En het is absoluut essentieel om de verbinding tussen generaties te bevorderen. Vaak scheiden we generaties. Kinderdagverblijven, scholen en verzorgingshuizen liggen ver van elkaar, maar het zou juist waardevol zijn om ze bij elkaar te brengen. Dat bevordert vreugde en begrip tussen generaties. ‘Zorg voor elkaar’ van bij de geboorte tot aan het punt dat we afscheid van dit leven nemen. Mensen verbinden is zo’n beetje de rode draad in mijn hele leven.

Foto’s © Jeroen Vanneste