Nieuws

Onze pakjes gewikt en gewogen

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg12 nr2. Lees hier meer artikels over ‘de virtuele mens’.

Tijdens de coronapandemie zijn we het massaal gaan doen en daarna zijn we er niet meer mee gestopt: online winkelen. Tijd dus om eens bewust stil te staan bij de voor- en nadelen ervan, voor onszelf, maar ook op ethisch vlak. Want wat kan online shoppen ons in het dagelijks leven bieden en wat betekent het voor de ecologie en voor de arbeidsomstandigheden van mensen in die sector?

Wendy Serraris

Online winkelen heeft voor- en tegenstanders, wat niet zo verwonderlijk is, aangezien het voor- en nadelen heeft. We zetten ze hier even op een rijtje.

Voordelen

Je kan altijd en overal winkelen. Online zijn winkels nooit gesloten. Je kan zelfs vanop je smartphone iets kopen, terwijl je in de speeltuin je kleuter op de schommel voor de honderdste keer een duwtje geeft.

Je hoeft nooit meer parkeerplaats te zoeken. Driewerf hoera.

Je bent geen reistijd noch benzine kwijt. In deze tijden niet onbelangrijk.

Je hoeft de drukte niet in.

Online vind je een groter aanbod van hetzelfde soort product. Je kan makkelijker vergelijken, ook wat de prijs betreft.

Je kan eenvoudiger tweedehands kopen, denk bijvoorbeeld aan boeken of kleding.

Vaak vind je bij de producten of elders online beoordelingen of ervaringen van klanten, wat meteen al een indicatie over de kwaliteit van het product geeft.

Weg met verkopers die jou iets willen aansmeren. Je kan alles in alle rust bekijken zonder dat er iemand in je nek zit te hijgen, tenzij je hond of je partner …

Je gekochte spullen worden thuis bezorgd, wat je bij grotere aankopen een hoop tillen en zeulen kan besparen. Dat spaart ook weer een paar beurten bij de kinesist uit.

Het is beter voor het milieu. Ja, je leest het goed. Daarover straks meer.

Nadelen

Je beweegt minder. Met een winkelnamiddag zit je al snel aan tienduizend stappen, waar je smartwatch dan weer blij van wordt.

Je ziet, voelt, ruikt … het product dat je koopt niet. Dat kan voor teleurstelling zorgen, waardoor je het gekochte item retourneert. Wat dan weer minder ecologisch is, maar ook daarover straks meer.

Mensen die al weinig sociale contacten hebben, raken nog meer geïsoleerd als ze ook nog online gaan winkelen.

Niet iedereen heeft een hond of een partner, en misschien vind je het dus wel fijn als er eens iemand in je nek hijgt. Zeker als die verkoper jou ook nog van degelijk advies over bepaalde producten kan voorzien.

Het feit dat je online zoveel meer keuze hebt, kan voor stress zorgen, zeker als je al moeilijk beslissingen kan nemen.

Je geeft makkelijker te veel geld uit, aangezien je sneller iets impulsief of in een bevlieging kan kopen.

Kleinere zelfstandigen hebben soms niet meer voldoende klanten. Dat was al het geval met de opkomst van grote winkelketens en die trend zet zich uiteraard voort nu er meer online wordt gekocht.

Bij sommige online winkels worden de werknemers uitgebuit. Ook daarin hebben wij als consument een rol te spelen. (lees verder onder de foto)

Ecologische voetafdruk

Laten we het ook eens hebben over de ecologische aspecten van online tegenover fysiek winkelen. In tegenstelling tot wat doorgaans wordt gedacht, is online shoppen vaak beter voor het milieu dan fysiek inkopen doen. Hoe komt dat? In de eerste plaats verbruiken online winkels veel minder energie zoals gas of elektriciteit. En in de tweede plaats gaan ook klanten minder energie verbruiken omdat ze minder vaak de auto nemen om naar de winkel te rijden.

Maar wat dan met al die pakjesbezorgers, horen we je denken. Zij werken, in vergelijking met onze winkeltripjes, veel efficiënter. Ze laden hun bestelwagens zo vol mogelijk en doen tijdens hun ronde zo veel mogelijk adressen aan. Wat ook mooi is: wij kunnen als consument zelf veel doen om het online winkelen zo ecologisch mogelijk te maken.

De last mile, het laatste stukje vooraleer je pakje wordt afgeleverd, is daarbij namelijk cruciaal. Als het even kan, laat je goederen dan in een afhaalpunt leveren. Zo wordt je pakje bezorgd op een plek waar sowieso pakketten moeten worden geleverd, en dan hoeft de koerierdienst niet tot bij jou thuis te rijden. Belangrijk is dan wel dat je je pakje nadien met de fiets of te voet ophaalt, of op een ogenblik dat je toch met de auto onderweg bent.

Ga ook niet voor de optie ‘spoedbestelling’. Dan hoeft de pakjesdienst niet speciaal bij je langs te komen als hij die dag niet in de buurt moet zijn. Als de koerier kan aanbellen wanneer hij of zij nog andere artikelen in de omgeving moet leveren, is dat efficiënter. Zorg er ook voor dat je thuis bent als je pakje wordt bezorgd of dat het bij de buren of op een veilige plaats kan worden achtergelaten. Zo dient de bezorger geen twee keer te rijden. Probeer zeker te zijn van wat je koopt, zodat je niet hoeft te retourneren. Want iets terugsturen, betekent niet alleen een extra rit voor de pakjesdienst. Artikelen die geretourneerd worden, worden vaak niet meer verkocht maar vernietigd, zelfs als ze nog in perfecte staat zijn. (lees verder onder de foto)

Werkomstandigheden

Natuurlijk is er ook nog een ander aspect aan online shoppen dat meespeelt bij je keuze, te weten de arbeidsomstandigheden van de werknemers in de sector, onder meer van de pakketbezorgers en medewerkers in de distributiecentra. In België zijn er, mede dankzij de vakbonden, nog behoorlijke werkomstandigheden en bezoldigingen, maar in onze buurlanden, Nederland en Duitsland bijvoorbeeld, is dat minder het geval. Het gevolg is dat veel Belgische bedrijven hun distributie net over de grens proberen te vestigen, omdat ze hun werkkrachten daar minder hoeven te betalen en meer van hun werknemers kunnen eisen.

Wat kunnen wij daarin betekenen? Bestellen bij Belgische winkels kan al een verschil maken. En ook hier kan je in de mate van het mogelijke van de knop spoedbestelling afblijven. Want als jij ’s avonds laat om 22 uur een artikel bestelt en vraagt om het de dag erna geleverd te hebben, dan is er wel iemand die zich ’s nachts moet reppen om dat pakje op tijd door alle procedures heen tot bij jou te krijgen. Iets om over na te denken, toch?