Nieuws

Andere werelden, dezelfde mensen

Artikel verschenen in deMens.nu Magazine jg12 nr4. Lees hier meer artikels over ‘cultuur’.

Als je niet langer gelukkig bent op je werk, dan kan je de sprong wagen en op zoek gaan naar iets anders. Alexandra Rondas deed het: na ruim zes jaar als leerkracht niet-confessionele zedenleer werkt ze nu als moreel consulent bij Defensie. Klinkt als een totaal andere wereld? “Niet echt,” aldus Alexandra, “de gelijkenissen zijn groter dan de verschillen.” Alexandra vertelt ons haar verhaal.

Lieve Goemaere

Invloeden tijdens het opgroeien

Ik ben op een toevallige manier in mijn huidige job gerold, en tegelijk ook niet. Ik ben opgegroeid in een vrijzinnig humanistisch nest. Vierendertig jaar geleden vierden mijn ouders mijn geboorte met een vrijzinnig welkomstfeest in Oostende, best wel uniek in die tijd. Ik heb ook altijd zedenleer gevolgd. En Defensie was mij niet vreemd, want zowel mijn vader als mijn grootvader zaten bij de marine. Ik herinner me nog hoe mijn vader soms maandenlang op missie was. Dat was niet voor de hand liggend. Na al die tijd zonder hem moesten wij als gezin telkens weer aan zijn aanwezigheid wennen, en ook voor hem was het altijd opnieuw aanpassen.

Dat was een moeilijk aspect, maar ik koester ook veel mooie herinneringen. Hoe wij met ons gezin deel uitmaakten van die grote Defensiegemeenschap, en welk gevoel dat met zich meebracht. Hoe we genoten van de familiedagen op de marinebasis. Ik weet ook nog hoe fier ik op mijn vader was en hoe ik straalde toen hij mij in zijn uniform aan de schoolpoort kwam oppikken. Ik veronderstel dat hij nu ook wel trots op zijn dochter in haar uniform zou zijn, maar helaas heeft hij dat nooit meegemaakt. Hij stierf toen ik zeventien jaar was.

Mooie job in moeilijke context

De moreel consulent van de marine destijds, Annie Van Paemel, kwam in mijn leven na mijn vaders overlijden. Zij verzorgde zijn vrijzinnig humanistische afscheidsplechtigheid met militaire eer, waarvan ik echt onder de indruk was. Het waren zeer bewogen tijden en het is me altijd bijgebleven hoe Annie er voor ons als gezin was. Ik denk dat er daar onbewust een eerste zaadje werd geplant.

Na het secundair onderwijs studeerde ik voor leerkracht niet-confessionele zedenleer en geschiedenis. In de praktijk heb ik alleen maar zedenleer gegeven. Inhoudelijk een pracht van een job, maar de context maakte het me niet gemakkelijk. Ik gaf les in drie scholen, dus moest ik me de hele tijd van hot naar her haasten. Kwam er een leerling na de les in Knokke een probleem aankaarten, dan kon ik daar niet op ingaan, want ik moest al onderweg naar De Haan of Blankenberge zijn. Terwijl die momenten voor en na de les zo belangrijk zijn. Ook met mijn collega’s voelde ik niet altijd evenveel verbinding. Ik zag hen amper.

Het lesgeven op zich deed ik dolgraag, maar ik merkte hoe ik mijn drive verloor. Zoveel uren onderweg en vaak meer met administratie dan met inhoud bezig. Ook de leerplannen voelden dikwijls erg beperkend aan. Ik had wel een vaste benoeming, maar besefte dat de tijd rijp was voor iets anders. De job van moreel consulent bij Defensie schoot weer in mijn gedachten. Ik trok mijn stoute schoenen aan en stuurde een vrije sollicitatie. En wonder boven wonder, een jaar later kon ik beginnen in de kazernes van Burcht, Brasschaat en Lombardsijde, mijn uitvalsbasis.

Verschillend en toch hetzelfde

Een kazerne is natuurlijk een volledig andere werkcontext dan een school. Van een vrouwenwereld naar een mannenwereld. Van een zachte sector naar een hardere omgeving. En het is uiteraard ook geen scoutskamp: veel militairen houden zich beroepshalve bezig met riskante acties in gevaarlijke situaties. Maar toch zie ik het niet als twee verschillende werelden. In het onderwijs ging ik met mensen om en bij Defensie doe ik net hetzelfde.

Ik heb mezelf wel op de kaart moeten zetten. Toen ik me bij een bepaalde batterij voorstelde, reageerde een van de militairen: “Wij hebben jou hier niet nodig, tenzij om eens een koffietje te drinken.” Had dat te maken met het feit dat ik een vrouw ben en jong, of omdat ik moreel consulent ben, of omdat ik toen nog nieuw was? Ik weet het niet. Ik werd er echt buitengekeken en als groentje was ik zodanig verbouwereerd dat ik geen weerwerk bood. Tijdens een volgende ontmoeting heb ik bewezen dat ik van geen kleintje vervaard ben en sindsdien heb ik er goede contacten. Ik drink geregeld wel eens een koffie met hen en het grappige is dat er net dan veel wordt gedeeld. Misschien dat ik daar toch nodig ben? (lacht)

Ondertussen beginnen alle manschappen mij steeds beter te kennen. Ik ben niet de consulent die vanuit haar kantoor eens naar beneden wuift, maar ik tracht zoveel mogelijk betrokkenheid te tonen. Ik ga mee op oefening en op buitenlandse opdrachten, ik schuif mee aan in de mess, ik neem af en toe deel aan de sportdrill en ik sta er geregeld voor de vlaggengroet. De eerste keer had ik geen flauw idee wat ik precies moest doen en heb ik een mal figuur geslagen, maar het wordt geapprecieerd dat je probeert. En tegen mijn tweede vlaggengroet had ik een spoedcursus gevolgd, wees gerust. (lacht) (lees verder onder de foto)

Taboe op kwetsbaarheid

Ik heb een mooie job met diepgang en echte verbinding, terwijl ik in het onderwijs soms het gevoel had dat ik in eerste instantie een ‘gendarme’ was die de boel managede en de leerlingen kalm moest houden. Hier kom ik sneller tot de essentie. Wat ik wél ervaar, is dat het taboe op kwetsbaarheid groter is bij Defensie dan in de buitenwereld. Zeker militairen in groep gaan snel de stoere kant op. Maar wie bij mij op gesprek komt, stelt zich anders op. En ook in informele individuele contacten is er meer plaats voor authenticiteit en kwetsbaarheid. Omdat je elkaar van mens tot mens spreekt, los van rang of titel.

Ik ben trouwens een van de weinigen in de kazerne die gewoon de voornaam gebruikt – wanneer de setting het toelaat, want er is natuurlijk ook wel een militair protocol. Al mag iedereen mij gewoon Alexandra noemen. Ik ben wie ik ben en ik probeer mensen te zien zoals ze zijn: niet alleen als de stoere para, maar ook als de gekwetste gescheiden vader die zijn dochter mist. Ook als leerkracht zag ik niet de leerling met de grote mond, maar de jongen met al die problemen thuis.

Mijn ervaring uit het onderwijs is bij Defensie al goed van pas gekomen. Zo was ik mee op een zending, toen er onderling wat wrevel ontstond. De commandant vroeg me om dat aan te pakken en toen heb ik casussen ontwikkeld die we in kleine groepjes in een veilige omgeving hebben aangepakt. Leve mijn pedagogische achtergrond. Ach, zoveel verschillen zijn er uiteindelijk niet: we zijn allemaal mensen.

Bij Defensie

Meer weten over de morele dienstverlening bij Defensie? Lees hier verder.